سید محمد حسینی همدانی
| فقیه و مفسر امامی | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | آقا نجفی همدانی |
| تاریخ تولد | ۱۳۲۲ق |
| تاریخ وفات | ۱۵ جمادی‌الاول ۱۴۱۷ق |
| محل دفن | حرم امام رضا(ع) |
| شهر وفات | همدان |
| خویشاوندان سرشناس | ملا مهدی نراقی، محمدحسین نائینی(پدر همسر) |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید محمد هادی میلانی • محمد حسین غروی اصفهانی • سید حسین بادکوبه‌ای • میرزای نائینی |
| محل تحصیل | نجف |
| تألیفات | انوار درخشان در تفسیر قرآن |
سید محمد حسینی هَمِدانی مشهور به آقا نجفی همدانی(درگذشت ۱۳۷۵ش)، فقیه و مفسر امامی که در سال ۱۳۲۲ قمری در نجف به دنیا آمد و به همدان مهاجرت کرد. او در درس عالمانی مانند میرزای نائینی، محمدحسین غروی اصفهانی، و سید حسین بادکوبه‌ای حضور یافت و آثاری در تفسیر و فقه و کلام تالیف کرد که مهمترین آنها، انوار درخشان در تفسیر قرآن است. این اثر به زبان فارسی است و در هجده مجلد به چاپ رسیده است.
وی داماد میرزای نائینی بود.
زندگی‌نامه
سید محمد حسینی همدانی مشهور به آقا نجفی همدانی[۱] در ۱۳۲۲ق در نجف به دنیا آمد.[۲] پدرش سید علی بن سید کاظم همدانی معروف به میرسید علی عرب، از شاگردان آخوند خراسانی، میرزا حسین خلیلی تهرانی، سید محمدکاظم یزدی و ملا حسینقلی همدانی و از نوادگان محقق اَعْرَجی، سید محسن حسینی کاظمی بود[۳]. وی در کتاب انوار درخشان[۴] از خود با نام سید محمد حسینی نجفی عرب‌زاده یاد کرده است.
مهاجرت به همدان
سید محمد در ۱۳۳۰ق به همراه پدرش به همدان رفت و به تحصیل علوم دینی نزد وی پرداخت.[۵]
بازگشت به نجف
در ۱۳۴۳ق به نجف بازگشت و مرحله سطوح را تکمیل کرد و پس از آن، در سال ۱۳۴۵ش در آخرین دوره درس اصول محمدحسین نائینی حاضر شد و مورد توجه وی قرار گرفت[۶]؛ تا آنجا که میرزای نائینی او را به دامادی خود برگزید.[۷]
درگذشت
حسینی در ۱۵ جمادی‌الاول ۱۴۱۷ق/ ۸ مهر سال ۱۳۷۵ش در همدان وفات یافت. بدنش پس از تشییع، به مشهد انتقال داده شد و در دارالزهد حرم امام رضا(ع) به خاک سپرده شد.[۸]. شيخ حسنعلی مرواريد (درگذشت:۱۳۸۳ش) بر پيكر او نماز گزارد.[۹] آیتالله خامنه‌ای در پیام تسلیتی به مناسبت وفاتش او را جامع علم و تقوا و معرفت و عمل صالح و از علمای ابرار و اعلام دین دانسته است.[۱۰]
اساتید
سید محمد حسینی در رشته‌های مختلفی علمی در درس استادان حوزه علمیه نجف شرکت کرد:
- سید محمد هادی میلانی
- آقا عماد رشتی
- میرزای نائینی در اصول
- محمد حسین غروی اصفهانی در فقه، اصول، کلام و فلسفه
- سید حسین بادکوبه‌ای در فقه، اصول، کلام و فلسفه
- سید عبدالغفار مازندرانی (عالِم اخلاقی نجف) در اخلاق
تبلیغ، تألیف و تدریس
سید محمد پس از تکمیل مدارج علمی نزد استادانی چون آقا ضیاء عراقی و محمدکاظم شیرازی، در ۱۳۲۷ش به همدان بازگشت و به تألیف و تدریس و امامت نماز جماعت پرداخت و پس از درگذشت پدرش، در مسجد کولانج همدان به وعظ و ارشاد پرداخت.[۱۱]
آثار
برخی از آثار منتشرشده
- انوار درخشان در تفسیر قرآن، مهمترین اثر وی و تفسیر فارسی همه قرآن است. این تفسیر در هجده مجلد در ۱۳۸۰ش، به اهتمام محمدباقر بهبودی در تهران انتشار یافت. از ویژگی‌های تفسیر انوار درخشان، استناد و توجه فراوان مؤلف به اخبار و روایات تفسیری اهل بیت(ع) است.[۱۲] با این حال، وی به نقل اخبار و روایات اهل بیت(ع) بسنده نکرده و پس از پاره‌ای توضیحات لُغَوی و نَحْوی و بیان برخی لطایف و اشارات، به تفسیر و تحلیل آیه پرداخته است. گاهی با عبارت‌هایی پیچیده و سنگین و با استفاده از اصطلاحات و تعبیرهای اهل معنا و معرفت، آیات را تفسیر کرده است،[۱۳] همین ویژگی موجب شده که بهره‌گیری از این تفسیر به گروهی خاص اختصاص یابد.[۱۴] وی همچنین به روش تفسیر قرآن به قرآن توجه داشته است.[۱۵]
- پرتوی درخشان از اصول کافی، در شش جلد، شرح کتاب التوحید کافی.
- معاد جسمانی و روحانی
- مسیحا مژده مهدی موعود[۱۶]
آثار منتشرنشده
- تقریرات درس اصول میرزای نائینی (از مباحث الفاظ تا تعادل و تراجیح)
- تقریرات درس فقه محقق اصفهانی (بحث مکاسب)
- تقریرات درس اصول محقق اصفهانی
- رساله‌های متعدد در فلسفه، کلام و شرح احادیث اخلاقی.[۱۷]
پانویس
- ↑ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۲؛ نگاه کنید به: «پیام تسلیت در پی درگذشت آیتالله آقانجفی همدانی»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای.
- ↑ حسینی همدانی، «مصاحبه با استاد آیتالله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص۳۵.
- ↑ آقابزرگ طهرانی، قسم ۴، ص ۱۵۰۷؛ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۲.
- ↑ حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۳.
- ↑ حسینی‌همدانی، «مصاحبه با استاد آیتالله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص ۳۵.
- ↑ حسینی همدانی، «مصاحبه با استاد آیتالله حسینی‌همدانی (نجفی)»، ۱۳۶۷ش، ص۳۵ و ۳۶.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۴.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۹۳.
- ↑ https://www.iribnews.ir/fa/news/2535788/سالروز-درگذشت-آقا-نجفی-همدانی، سایت خبرگزاری صداو سیما
- ↑ «پیام تسلیت در پی درگذشت آیتالله آقانجفی همدانی»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنه‌ای.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۴.
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به حسینی همدانی، انوار درخشان، ج ۱، ص ۸۱، ۱۱۳، ۱۳۰، ۱۳۱، ج ۸، ص ۲۷۴، ۳۱۴، ج ۱۲، ص ۴۸، ۴۹، ۱۳۵، ۱۸۸، ج ۱۸، ص ۵۰، ۱۰۷، ۱۰۸، ۲۲، ۴۲، ۲۵
- ↑ برای نمونه ر.ک به انوار درخشان در تفسیر قرآن، ج۱، ص۸۳۴، ج۱۶، ص۲۸۲ و ۲۸۵
- ↑ رجوع کنید به ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۵.
- ↑ ایازی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، ۱۴۱۴ق، ص۱۶۷؛ برای نمونه رجوع کنید به حسینی همدانی، انوار درخشان در تفسیر قرآن، ۱۳۸۰ش، ج۱، ص۱۹ و ۱۲۰، ج۳، ص۳۶.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۲-۹۳.
- ↑ انصاری قمی، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، ص۹۳.
منابع
- آقابزرگ طهرانی، محمدمحسن، طبقات اعلام الشیعة: نقباء البشر فی القرن الرابع عشر، مشهد ۱۴۰۴ق.
- انصاری‌قمی، ناصرالدین، «درگذشت حضرت‌آیت‌الله آقانجفی همدانی»، آینه پژوهش، سال۷، ش۴ (مهر آبان ۱۳۷۵)
- ایازی، محمدعلی، المفسرون: حیاتهم و منهجهم، تهران، ۱۴۱۴ق.
- «پیام تسلیت در پی درگذشت آیتالله آقانجفی همدانی»، سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۹ مهر ۱۳۷۵ش، تاریخ بازدید: ۱۵ دی ۱۴۰۱ش.
- حسینی‌همدانی، محمد، انوار درخشان در تفسیر قرآن، چاپ محمدباقر بهبودی، تهران ۱۳۸۰ش.
- حسینی‌همدانی، محمد، «مصاحبه با استاد آیتالله حسینی‌همدانی (نجفی)»، حوزه، سال ۵،ش ۶ (بهمن و اسفند ۱۳۶۷)
- https://www.iribnews.ir/00Adfo سایت خبرگزاری صدا وسیما
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام