محمد فاضل شربیانی
| فقیه، اصولی و مرجع تقلید شیعه | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | ملا محمد فاضل شربیانی |
| نسب | از نسل مالک اشتر |
| تاریخ تولد | ۱۲۴۵ق یا ۱۲۴۸ق. |
| محل زندگی | تبریز • نجف |
| تاریخ وفات | ۱۳۲۲ق. یا ۱۳۲۳ق. |
| محل دفن | حرم امام علی(ع) |
| شهر وفات | نجف |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | محمدحسن نجفی • شیخ مرتضی انصاری • سید حسین کوهکمری |
| شاگردان | سید علی قاضی طباطبایی • میرزا صادق آقا تبریزی •سید ابوالحسن انگجی تبریزی |
| محل تحصیل | تبریز • نجف |
| اجازه روایت از | شیخ مرتضی انصاری • سید حسین کوهکمری |
| اجازه اجتهاد از | سید حسین کوهکمری |
| تألیفات | تقریرات دروس فقه سید حسین کوهکمرى • ذخیرة العباد لیوم المعاد • وسیلة العباد • سرّ العبادة |
ملا محمد فاضل شَرَبیانی (۱۲۴۵ - ۱۳۲۲ق) از فقها و مراجع تقلید شیعه در اوایل قرن چهاردهم بود که پس از میرزای شیرازی به مرجعیت رسید. او شاگرد شیخ انصاری، میرزای شیرازی و سید حسین کوهکمری بود و ریاست حوزه نجف را برعهده داشت. شربیانی به زهد، تقوا و حمایت از نیازمندان شهرت داشت و شاگردان بسیاری از جمله سید علی قاضی و محمد حرزالدین تربیت کرد. از اقدامات مهم او میتوان به تحریم حج از مسیر عراق برای حفظ جان حجاج، حمایت از روش عرفانی ملا حسینقلی همدانی و احیای عزاداری فاطمیه اول اشاره کرد. آثار فقهی و اصولی متعددی از او باقی مانده، از جمله «ذخیرة العباد»، «وسیلة العباد» و تقریرات دروس کوهکمری. او در شربیان تبریز زاده شد و پس از وفات، در حرم امام علی(ع) دفن گردید. گفته شده پیکرش سالها سالم مانده بود.
جایگاه و اهمیت
ملا محمد فاضل شربیانی (۱۲۴۵–۱۳۲۲ق) از مراجع تقلید شیعه در اوایل قرن چهاردهم هجری بود[۱] که پس از میرزای شیرازی به مرجعیت رسید.[۲] گفته شده مظفرالدین شاه (پنجمین پادشاه قاجار) و برخی درباریان ایران از او تقلید میکردند.[۳]
او از شاگردان شیخ انصاری، میرزای شیرازی و سید حسین کوهکمری بود[۴] و از انصاری و کوهکمری، اجازه نقل روایت[۵] و از کوهکمری اجازه اجتهاد دریافت کرد.[۶] پس از درگذشت کوهکمری، ریاست حوزه علمیه نجف را برعهده گرفت.
شربیانی در زهد و تقوا و دستگیری از نیازمندان شهرت داشت.[۷] شاگردان بسیاری تربیت کرد[۸] و آثار متعددی در فقه و اصول از خود بهجا گذاشت.[۹] گفته شده بدن او دههها پس از وفات، سالم باقی مانده بود.[۱۰]
زندگینامه
فاضل شربیانی در روستای شربیان از توابع تبریز متولد شد[۱۱] و نسبش به مالک اشتر میرسید.[۱۲] پس از تحصیل علوم حوزوی در تبریز[۱۳] و مدتی تبلیغ در زادگاهش،[۱۴] به نجف رفت.[۱۵]
او در سال ۱۳۲۲ق[۱۶] یا ۱۳۲۳ق. صبح جمعه ۱۸ ماه رمضان[۱۷] از دنیا رفت و پیکرش پس از تشییعی باشکوه در یکی حجرات صحن حرم حضرت علی(ع) به خاک سپرده شد.[۱۸]
اقدامات
شربیانی در دوران مرجعیت، اقدامات مهم دینی و اجتماعی انجام داد، ازجمله:
- تحریم و تعطیلی حج از مسیر عراق بهدلیل اذیت و آزار حجاج توسط والی مدینه (آل رشید)؛[۱۹]
- مقابله با توطئه علیه روش عرفانی ملا حسینقلی همدانی؛[۲۰]
- رونق بخشیدن به زیارت امامزادگان در عراق؛[۲۱]
- احیای عزاداری و برگزاری دستهجات و تعطیلی بازار در فاطمیه اول؛[۲۲]
- ساخت مدرسه علمیه شربیانی در نجف.[۲۳]
شاگردان
از جمله شاگردان شربیانی میتوان به این افراد اشاره کرد:
- محمد حرزالدین (صاحب معارف الرجال)؛[۲۴]
- سید علی قاضی طباطبایی؛[۲۵]
- میرزا صادق آقا تبریزی؛[۲۶]
- سید ابوالحسن انگجی تبریزی؛[۲۷]
- ابوالقاسم امینالشرع خویى؛[۲۸]
- سید على کوهکمرى؛[۲۹]
- رضى زنوزى؛[۳۰]
- سید کاظم طباطبایى (مفید آقا)؛[۳۱]
- سید محمد مولانا؛[۳۲]
- و دهها تن از فقها و مجتهدان.[۳۳]
آثار
شربیانی آثار فراوانی تألیف کرده است، ازجمله:
- تقریرات دروس فقه سید حسین کوهکمری (۹ جلد)؛[۳۴]
- ذخیرة العباد لیوم المعاد؛ (سید اسماعیل صدر، سید ابوالحسن اصفهانی، محمدتقی شیرازی و سید ابراهیم اصطهباناتى بر آن حاشیه زدهاند)[۳۵]
- وسیلة العباد؛ (آخوند خراسانی بر آن حاشیه زده است)[۳۶]
- رساله عملیه؛ (فقها از جمله میرزا محمّد حسن علیارى تبریزى بر آن حاشیه زدهاند)
- سرّ العبادة؛[۳۷]
- کتاب المتاجر؛ کتاب البیع؛ کتاب الصلاة؛[۳۸]
- شرح و حاشیه بر رسائل، مکاسب، زبدة الاصول شیخ بهایی، معلّقات سبع و چندین کتاب و رساله در مباحث اصول فقه.[۳۹]
پانویس
- ↑ مدرس تبریزی، ریحانة الادب، ۱۳۶۹ش، ج۳، ص۱۸۴.
- ↑ واعظ تبریزی، علمای معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۷۶.
- ↑ امامی خویی، مرآة الشرق، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۱۱۹۸.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی، ۱۳۴۰ش، ج۵، ص۶۳۳.
- ↑ حرز الدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۴.
- ↑ مشار، مؤلفین کتب چاپی، ۱۳۴۰ش، ج۵، ص۶۳۳.
- ↑ «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ الوانساز خویی، «محمد فاضل شربیانی»، فرهیختگان تمدن شیعی.
- ↑ مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۹۱.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۸۰؛ مهدیپور، اجساد جاویدان، ۱۳۷۴ش، ص۲۶۱.
- ↑ «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ الوانساز خویی، «محمد فاضل شربیانی»، فرهیختگان تمدن شیعی.
- ↑ «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ حرز الدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۳.
- ↑ امامی خویی، مرآة الشرق، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۱۱۹۸.
- ↑ امامی خویی، مرآة الشرق، ۱۴۲۷ق، ج۲، ص۱۱۹۸.
- ↑ امین، اعیانالشیعه، ۱۴۲۱ق، ج۱۰، ص۳۶.
- ↑ «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۷۷.
- ↑ طهرانی، مهر تابان، باقر العلوم(ع)، ص۲۲۰.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۷۹؛ مهدیپور، اجساد جاویدان، ۱۳۷۴ش، ص۲۶۰.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۷۸.
- ↑ خلیلی، موسوعة العتبات المقدسه، ۱۴۰۷ق، ج۷، ص۱۴۵و۱۴۶.
- ↑ حرز الدین، معارف الرجال، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۳۷۲.
- ↑ مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۰۵.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۱۵۳.
- ↑ امامی خویی، مرآة الشرق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۹۲.
- ↑ امامی خویی، مرآة الشرق، ۱۴۲۷ق، ج۱، ص۱۲۴.
- ↑ الوانساز خویی، ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۷، ص۹۹.
- ↑ الوانساز خویی، ستارگان حرم، ۱۳۷۷ش، ج۱۷، ص۲۹.
- ↑ واعظ تبریزی، علمای معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۴۰۲.
- ↑ الوانساز خویی، گلشن ابرار، ۱۳۹۴ش، ج۴، ص۳۵۳.
- ↑ الوانساز خویی، «محمد فاضل شربیانی»، فرهیختگان تمدن شیعی.
- ↑ واعظ تبریزی، علماى معاصرین، ۱۳۸۳ش، ص۴.
- ↑ مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۹۱.
- ↑ مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۹۱.
- ↑ مشار، فهرست کتابهای چاپی عربی، ۱۳۴۴ش، ص۳۹۱.
- ↑ «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه.
- ↑ الوانساز خویی، «محمد فاضل شربیانی»، فرهیختگان تمدن شیعی.
منابع
- الوانساز خویی، محمد، «محمد فاضل شربیانی»، فرهیختگان تمدن شیعی، تاریخ درج مطلب: ۱۲ مهر ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۴ش.
- الوانساز خویی، محمد، ستارگان حرم، قم، انتشارات زائر، ۱۳۷۷ش.
- الوانساز خویی، محمد، گلشن ابرار، قم، پژوهشکده باقر العلوم(ع)، ۱۳۹۴ش.
- امامی خویی، محمدامین، مرآة الشرق (موسوعة تراجم اعلام الشیعة الامامیة فی القرنی الثالث عشر و الرابع عشر)، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، ۱۴۲۷ق.
- امین، سید محسن، اعیانالشیعه، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۲۱ق.
- حرز الدین، محمد، معارف الرجال، قم، کتابخانه آیةالله مرعشی نجفی، ۱۴۰۵ق.
- خلیلی، جعفر، موسوعة العتبات المقدسه، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ۱۴۰۷ق.
- «فاضل شربیانی»، خبرگزاری حوزه، تاریخ درج مطلب: ۳۰ خرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۴ش.
- طهرانی، محمدحسین، مهر تابان، قم، باقرالعلوم(ع)، بیتا.
- مدرس تبریزی، محمدعلی، ریحانةالادب، تهران، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش.
- مشار، خانبابا، فهرست کتابهای چاپی عربی، تهران، چاپخانه رنگین، ۱۳۴۴ش.
- مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی از آغاز تاکنون، تهران، چاپخانه رنگین، ۱۳۴۰ش.
- مهدیپور، علیاکبر، اجساد جاویدان، قم، نشر حاذق، ۱۳۷۴ش.
- واعظ تبریزی، علی، علماى معاصرین، قم، نوید اسلام، ۱۳۸۳ش.