تاریخ فقه و فقها، کتابی به زبان فارسی در تاریخ فقه و اصول فقه، تحولات آن و فقیهان؛ نوشته ابوالقاسم گرجی، فقیه، نویسنده و استاد دانشگاه تهران.
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابوالقاسم گرجی |
| موضوع | تاریخ فقه و تحولات آن |
| زبان | فارسی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | سمت |
| نسخه الکترونیکی | تاریخ فقه و فقها |
درباره مؤلف
ابوالقاسم گرجی (۱۳۰۰-۱۳۸۹ش) فقیه، مجتهد، نویسنده، محققِ فقه و حقوق و همچنین استاد [۱] دانشکده فقه و مبانی حقوق دانشگاه تهران.
انگیزه تألیف
مؤلف در پیشگفتار اول کتاب، این اثر را درسنامه‌ای مختصر، مفید، کامل و حاوی تمامی ادوار فقه و فقهای شیعه و اهل سنت معرفی می‌کند و نوشته نشدن کتابی با این خصوصیات برای آگاهی از ادوار فقه و فقهای شیعه و اهل سنت را مهمترین انگیزه تالیف آن می‌داند.[۲]
سه دوره تاریخ‌نویسی فقه
گرجی در مقدمه دوم کتاب، منابع موجود برای بررسی تاریخ فقه را در سه دسته می‌‌گنجاند:
- برخی فقه را از لحاظ زمان بررسی کرده و تحول آن را مورد توجه قرار داده‌اند، مانند تاریخ التشریع الاسلامی خضری بک، تاریخ المذاهب الفقهیة شیخ محمد ابو زهره و ادوار فقه محمود شهابی
- برخی فقه را از لحاظ مکان بررسی کرده‌اند، مانند مقدمه شرح لمعه ۱۰ جلدی چاپ نجف با تحقیق و حاشیه‌های سید محمد کلانتر در سال ۱۳۸۶ق.
- گروهی در باب تاریخ فقه به شرح احوال فقها به ترتیب تاریخی بسنده کرده‌اند، مانند [[شیخ اسدالله کاظمینی|صاحب مقابیس.[۳]
ساختار و محتوا
- مقدمه: (نقش بسزای تاریخ پیدایش و تحول هر علم در درک مسائل آن علم)
- عصر تشریع: (دوره تشریع، گوشه‌هایی از زندگانی رسول اکرم(ص)، کاتبان وحی و تدوین‌کنندگان احادیث)
- ادوار فقه اهل سنت و معرفی فقهای آنان: (عصر صحابه، عصر تابعین، عصر پیشوایان مذهب، دوره توقف اجتهاد، عصر تقلید محض، عصر حاضر)
- ادوار فقه شیعه و معرفی فقهای آنان: (عصر تفسیر و تبیین، عصر محدثان، عصر آغاز اجتهاد، عصر کمال و اطلاق اجتهاد، عصر تقلید، عصر نهضت مجدد مجتهدان، عصر پیدایش اخباریان، عصر جدید استنباط، عصر حاضر)
- ادوار علم اصول فقه و دانشمندان این علم: (پیدایش علم اصول و مقام آن در میان علوم دیگر، تحول علم اصول در طول تاریخ)[۴]
پانویس
منابع
- گرجی، ابوالقاسم، تاریخ فقه و فقها، تهران، مؤسسه سمت، ۱۴۲۱ق.