التتمة فی تواریخ الائمة (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سيد تاج الدين حسینی عاملی از علمای قرن يازدهم |
| موضوع | تاریخ زندگانی چهارده معصوم |
| سبک | تاریخی |
| زبان | عربی |
| مجموعه | ۱ جلد |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | بعثت |
| تاریخ نشر | ۱۴۱۲ق |
ألتَّتِمّة فی تَواریخ الائمّة(ع) کتابی به زبان عربی در موضوع تاریخ چهارده معصوم، اثر سید تاج‌الدین حسینی عاملی عالم قرن یازدهم هجری است. مؤلف، کلیاتی از شرح حال هر یک از چهارده معصوم را که تقریباً منحصر به احوال شخصی آنان است بیان کرده و در مواردی با تفصیل بیشتر درباره چگونگی رحلت آن معصوم(ع) سخن گفته است.
درباره مؤلف
سید تاج‌الدین بن علی حسینی عاملی مؤلف کتاب «التتمه فی تواریخ الائمه» در اواخر قرن دهم و اوایل قرن یازدهم می‌زیسته است. از او اطلاعات زیادی در دست نیست. شیخ حر عاملی در امل الآمل از وی با عناوینی چون محدث، فقیه و زاهد یاد کرده و او را صاحب مؤلفاتی می‌داند که فقط به همین کتابش اشاره کرده و از دیگر آثار وی نام نمی‌برد.[۱]
نام کتاب
آقا بزرگ تهرانی در الذریعة، نام کتاب را «التتمة فی معرفة الائمة» ذکر می‌کند که مؤلف در سال ۱۰۱۸ق از تألیف آن فراغت یافته است.[۲]
محتوا و فصول کتاب
سید تاج الدین در مقدمه کتاب خود، شناخت کامل ائمه و اهل بیت را به اطلاع از ولادت و وفات، مدت عمر، همسران، فرزندان و دیگر احوال شخصی آن حضرات می‌داند و می‌گوید به مناقب آنان اشاره نکردم زیرا آن موضوعی مشکل است.[۳]
فصول کتاب تتمه، به تناسب چهارده معصوم به چهارده فصل تقسیم شده و در هر فصل به یکی از آن بزرگواران پرداخته است.[۴]
نخستین فصل کتاب اختصاص دارد به اطلاعاتی درباره زندگی پیامبر اکرم(ص) مانند: سال، محل و زمان ولادت وبرخی از حوادث زمان ولادت، نام‌ها القاب. نویسنده نقل کرده که مردم تاریخشان را براساس سال طوفان نوح تنظیم می‌کردند و بعد از آن بر اساس سال اسکندر و بعدها بر اساس عام الفیل و بعد عام‌الهجره (سال هجرت پیامبر از مکه به مدینه) معیار تنظیم تاریخ قرار گرفت.[۵]آخرین بخش کتاب اختصاص دارد به روایاتی درباره فضل زیارت پیامبر و اهلبیت(ع) و روایت دوازدهم که آخرین روایت است از امام صادق(ع) درباره چگونگی زیارت کسانی است که از قبور و حرم‌های اهلبیت دور هستند که می‌توانند بر بام منزلشان قرار بگیرند و پس از خواندن دور کعت نماز با سلام به قبور امامان اشاره کنند.[۶][یادداشت ۱]
منابع کتاب
اقتضای اختصار کتاب، سبب شده تا مؤلف از منابع خود نام نبرد مگر در مواردی معدود که فقط به نام مؤلفان کتب مانند کلینی، شیخ مفید، ابن خشاب و… اشاره کرده و نشان می‌دهد از چه کتبی نقل کرده است. در مواردی هم پس از نقل قول اصلی و مورد نظر خود با واژه «قیل» به اقوال دیگر پرداخته است. در هر صورت محققان کتاب، همه منابع مؤلف را استخراج کرده و آنها را در پاورقی آورده‌اند.[۷]
نسخ و چاپ
- نسخه خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران.
- نسخه خطی کتابخانه آستان قدس رضوی.[۸]
این کتاب در سال ۱۴۱۲ق در قم توسط انتشارات بعثت منتشر گردید.
پانویس
- ↑ حر عاملی، امل الامل، ج۱، ص۴۴.
- ↑ تهرانی، الذریعة، ج۳، ص۳۳۶.
- ↑ التتمة فی تواریخ الائمة، کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ حسینی عاملی، التتمة، ۱۴۱۲ق، ص۱۹ و ۲۰.
- ↑ حسینی عاملی، التتمة في تواريخ الأئمة(ع)، ج۱، ص۲۲.
- ↑ حسینی عاملی، التتمة في تواريخ الأئمة(ع)، ج۱، ص۱۵۴.
- ↑ التتمة فی تواریخ الائمة، کتابحانه دیجیتال نور.
- ↑ حسینی عاملی، التتمة، ۱۴۱۲ق، ص۱۰ و ۱۱.
یادداشت
- ↑ «إذا بعدت بأحدكم الشّقّة، و نأت به الدار، فليعل على منزله، و يصلّ ركعتين، و ليؤمّ بالسلام إلى قبورنا، فإنّ ذلك يصل إلينا»
منابع
- حسینی عاملی، تاج الدین، التتمة فی تواریخ الأئمة علیهم السلام، قم، بعثت، ۱۴۱۲ق.
- تهرانی، آقابزرگ، الذریعة، بیروت، دار الأضواء.
- حر عاملی، محمد بن حسن، امل الامل، بغداد، مکتبة الأندلس.
- التتمة فی تواریخ الائمة، کتابحانه دیجیتال نور.