آیه ۱۹۹ سوره اعراف

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از اعراف آیه۱۹۹)
آیه ۱۹۹ سوره اعراف
مشخصات آیه
واقع در سورهاعراف
شماره آیه۱۹۹
جزء۹
اطلاعات محتوایی
دربارهعفو پیشه کردن، به کار پسندیده فرمان دادن، از نادانان روی برگرداندن


آیه ۱۹۹ سوره اعراف به پیامبر(ص) سه دستور می‌دهد[۱] که دیگران را عفو کرده و عذر آنان را بپذیرد، به کار پسندیده فرمان دهد و از نادانان روی بگرداند.[۲] امام صادق(ع) نیکی‌های دنیا و آخرت را در این سه تعبیر دانسته است.[۳] همچنین از امام صادق(ع) نقل شده که با استناد به این آیه گفتند خداوند پیامبر اکرم(ص) را تربیت کرده است.[۴]

در ابتدای این آیه آمده که «عفو و گذشت را پیشه کن»[۵] خداوند به پیامبرش دستور می‌دهد که در برخورد با مردم عفو را لحاظ کند.[۶] این عفو به معنای تساهل در ارتباط با مردم و تجسس نکردن در امور مردم پیرامون حق الله و حق‌الناس معنا شده است.[۷] از امام رضا(ع) نقل شده که با استناد به بخش اول آیه ۱۹۹ اعراف متذکر می‌شود که خداوند پیامبر خود را به مدارا کردن با مردم دستور داده است.[۸] برخی مفسران آسان گرفتن در همه چیز و سخت نگرفتن در بیان شرع و احکام را معنای عفو در این آیه دانسته‌اند.[۹] برخی نیز عفو در این آیه را به امور مالی معنا کرده‌اند.[۱۰] که البته مخالفانی نیز دارد.[۱۱]

آیه ۱۹۹ سوره اعراف به خط ثُلث.

مفسران تعبیر «العُرْف» در «وَ أْمُرْ بِالْعُرْفِ؛ و به نیکی فرمان ده»[۱۲] را به هر امر نیکی که نفع و صلاح در آن باشد[۱۳] و هر آنچه عقل انجام آن‌را نیکو شمارد و در شرع نیز امر قبیح نبوده باشد، تفسیر کرده‌اند.[۱۴] علامه طباطبایی عالم و مفسر شیعه سنت‌ها و رفتارهای نیکویی که عاقلان آن‌ها را بشناسند و در میانشان وجود داشته باشد را مقصود از تعبیر «العُرْف» دانسته است.[۱۵]

در بخش سوم آیه دستور داده می‌شود «از مردم نادان روی بگردان».[۱۶] این تعبیر چنین معنا شده که در مقابل جاهلان باید صبوری کرد[۱۷] و نباید به ستیز با آن‌ها پرداخت.[۱۸] این دستور را نزدیک‌ترین و بهترین راه برای باطل‌کردن نتیجه جهل جاهلان و کم کردن فساد اعمال آنها معنا کرده‌اند.[۱۹] مکارم شیرازی عالم و مفسر شیعه معتقد است برخورد با افراد متعصب، جاهل و افرادی با سطح فکر و اخلاق بسیار پائین نباید چنین باشد که با آن‌ها گلاویز شد بلکه بهترین راه، تحمل، حوصله، نادیده گرفتن و نشنیده گرفتن رفتار آنان است.[۲۰]

﴿خُذِ الْعَفْوَ وَأْمُرْ بِالْعُرْفِ وَأَعْرِضْ عَنِ الْجَاهِلِينَ ۝١٩٩ [اعراف:199]
﴿گذشت پیشه کن و به [کار] پسندیده فرمان ده و از نادانان رخ برتاب ۝١٩٩


پانویس

  1. جعفری، کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۴، ص۳۰۳.
  2. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۶۱.
  3. شیخ طوسی، الأمالی، بیروت، ص۶۴۴.
  4. عیاشی، تفسیر العیاشی، ۱۳۸۰ق، ج۲، ص۴۳.
  5. سوره اعراف، آیه ۱۹۹.
  6. شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۵، ص۶۲.
  7. شیخ طوسی، التبیان، بیروت، ج۵، ص۶۲.
  8. کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۴۲.
  9. مغنیه، التفسیر المبین، قم، ص۲۲۵.
  10. مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، ۱۴۲۳ق، ج۲، ص۸۱.
  11. نجفی خمینی، تفسیر آسان، ۱۳۹۸ق، ج۶، ص۴۲.
  12. سوره اعراف، آیه۱۹۹.
  13. مغنیه، التفسیر المبین، قم، ص۲۲۵.
  14. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۷۸۷.
  15. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۳۸۰.
  16. سوره اعراف، آیه ۱۹۹.
  17. مغنیه، التفسیر المبین، قم، ص۲۲۵.
  18. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۶۳.
  19. طباطبائی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۳۸۰.
  20. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۶۳.

منابع

  • جعفری، یعقوب، کوثر، قم، هجرت، چاپ اول، ۱۳۷۶ش.
  • حسینی شیرازی، سید محمد، تبیین القرآن، بیروت،‌ دار العلوم، چاپ دوم، ۱۴۲۳ق.
  • شیخ طوسی، محمد بن حسن، التبیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: شیخ آقابزرگ تهرانی، تحقیق: احمد قصیرعاملی، بیروت،‌ دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
  • طباطبائی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۴۱۷ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: محمدجواد بلاغی، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.
  • عیاشی، محمد بن مسعود، التفسیر، محقق و مصحح: هاشم رسولی محلاتی، تهران، المطبعة العلمیة، چاپ اول، ۱۳۸۰ق.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق و مصحح: علی‌اکبر غفاری، محمد آخوندی، تهران، دارالکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.
  • مغنیه، محمدجواد، التفسیر المبین، قم، بنیاد بعثت، بی‌تا.
  • مقاتل بن سلیمان، تفسیر مقاتل بن سلیمان، تحقیق: عبدالله محمود شحاته، بیروت،‌ دار إحیاء التراث، چاپ اول، ۱۴۲۳ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.
  • نجفی خمینی، محمد جواد، تفسیر آسان، انتشارات اسلامیة، تهران، چاپ اول، ۱۳۹۸ق.