اماکن تخییر: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Hasaninasab |
imported>Hasaninasab |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
[[رده:احکام مسافر]] | [[رده:احکام مسافر]] | ||
[[رده:مکان‌های دارای احکام خاص]] | [[رده:مکان‌های دارای احکام خاص]] | ||
[[رده:مقاله‌های | [[رده:مقاله‌های بدون اولویت]] | ||
[[رده:اصطلاحات فقهی]] | [[رده:اصطلاحات فقهی]] | ||
نسخهٔ ۱۰ فوریهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۵:۳۰
 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
اماکن تخییریا اماکن اربعه، مکان‌هایی که مسافر می‌تواند در آنجا نماز را تمام یا شکسته بخواند. بنابر آنچه که به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‌اند، این مکان‌ها عبارت است از: مکه و مدینه، مسجد کوفه و حرم امام حسین(ع) است. البته برخی از فقها در محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم آنها جاری می‌دانند.
نامگذاری
اماکن تخییر به مکان‌هایی گفته می‌شود که مسافر در آنجا می‌تواند نماز را شکسته یا تمام بخواند. به خاطر اینکه مسافر در این مکان‌ها میان قصر (شکسته‌خواندن نماز) و تمام خواندن نماز مخیر است، از آن به اماکن تخییر یاد می‌شود. همچنین به لحاظ تعداد این مکان‌ها، آنها را اماکن اربعه می‌نامند.[۱]
مصادیق
به مشهور فقهای شیعه نسبت داده‌اند که شهرهای مکه و مدینه[۲]، و نیز مسجد کوفه و حرم امام حسین(ع) را از اماکن تخییر شمرده‌اند.[۳] شیخ طوسی گفته است که بنابر برخی روایات
حکم تخییر، شهر کوفه[۴] و نجف[۵]را نیز در برمی‌گیرد. برخی از فقها نیز شهر کوفه را از اماکن تخییر دانسته‌اند. و برخی دیگر، آن را در مکه و مدینه به مسجد الحرام و مسجد النبی منحصر کرده‌اند.[۶]
به سید مرتضی و ابن جنید نسبت داده‌اند که حکم تخییر و استحباب تمام خواندن نماز را نزد قبر همه امامان معصوم جاری می‌دانستند. صاحب جواهر گفته است نصی بر این ادعا وجود ندارد.[۷]
حکم
از اماکن تخییر در احکام نماز بحث می‌شود.[۸] بنابر نظر مشهور فقهای شیعه، مسافر، در اماکن تخییر، بین تمام خواندن یا شکسته خواندن نمازهای چهار رکعتی مخیر است. اما تمام خواندن نماز را در این اماکن مستحب دانسته‌اند.[۹]
برخی دیگر از احکام اماکن تخییر عبارتند از:
- حکم تخییر اختصاص به نماز دارد و روزه را دربر نمی‌گیرد.[۱۰]
- فقهای شیعه درباره اینکه آیا نافله نمازهای ظهر و عصر در اماکن تخییر از مسافر برداشته شده یا خیر؟ اختلاف‌نظر دارند.[۱۱] شهید اول خواندن نافله را مستحب می‌داند.[۱۲] برخی دیگر برداشتن شدن نافله را موافق با احتیاط می‌دانند.[۱۳]
- بیشتر فقها شکسته خواندن نمازی که از مسافر در اماکن تخییر قضا می‌شود را موافق با احتیاط دانسته‌اند اگر چه برخی تخییر را نیز احتمال داده‌اند.[۱۴]
- به فتوای برخی از فقها، حکم تخییر در اماکن اربعه، استمراری(نمازگزار می‌تواند در اثنای نماز نیت خود را از شکسته به تمام و یا از تمام به شکسته تغییر دهد) است البته در این صورت برخی دوباره خواندن نماز را موافق احتیاط دانسته‌اند.[۱۵]
محدوده حکم
برخی درباره این حکم میان محدوده قدیم و جدید این اماکن تفاوت قائل شده و حکم تخییر را فقط در محدوده قدیم این اماکن جاری دانسته‌اند.
پانویس
منابع
- ابن ادریس حلی، محمد بن منصور، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۰ق.
- حسینی عاملی، سید جواد بن محمد، مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه، تصحیح: محمدباقر حسینی شهیدی، بیروت، داراحیاء التراث العربی، بی‌تا.
- شهید اول، محمد بن مکی، البیان، تحقیق: محمد حسون، قم، ۱۴۱۲ق.
- شهید اول، محمد بن مکی، ذکری الشیعه فی احکام الشریعه، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام، ۱۴۱۹ق.
- طوسی، محمد بن حسن، المبسوط فی فقه الامامیه، تصحیح: سید محمدتقی کشفی، تهران، المکتبة المرتضویه لاحیاء الآثار الجعفریه، ۱۳۸۷ق.
- طوسی، محمد بن حسن، النهایه فی مجرد الفقه و الفتاوی، بیروت، دارالکتب العربی، ۱۴۰۰ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، مختلف الشیعه فی احکام الشریعه، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علیمه قم، ۱۴۱۳ق.
- علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب فی تحقیق المذهب، مشهد، مجمع البحوث الاسلامیه، ۱۴۱۲ق.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرايع الاسلام، تحقیق: عباس قوچانی - علی آخوندی، بیروت، ۱۴۰۴ق.
- همدانی، آقارضا بن محمدهادی، مصباح الفقیه، تصحیح: محمد باقری- محمد میرزایی - سید نورالدین جعفریان، قم، مؤسسة الجعفریه لاحیاء التراث، ۱۴۱۶ق.
- یزدی طباطبایی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشی)، تصحیح: احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۹ق.
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به: یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲۴.
- ↑ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۴۹۱.
- ↑ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴؛ علامه حلی، منتهی المطلب، ۱۴۱۲ق، ج۶، ص۳۶۶.
- ↑ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.
- ↑ طوسی، المبسوط، ج۱، ص۱۴۱.
- ↑ ابن ادریس، السرائر، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۳۰۳-۳۰۲؛ علامه حلی، مختلف الشیعه، ۱۴۱۳ق، ج۳، ص۱۳۸.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۱۴، ص۳۳۹.
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به: شهید اول، البیان، ۱۴۱۲ق، ص۱۵۳.
- ↑ طوسی، النهایه، ۱۴۰۰ق، ص۱۲۴.
- ↑ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸، ۶۲۴.
- ↑ همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۳.
- ↑ شهید اول، ذکری الشیعه، ج۴، ص۳۳۵.
- ↑ همدانی، مصباح الفقیه، ۱۴۱۶ق، ج۹، ص۶۴.
- ↑ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۶۲-۶۳؛ نجفی، جواهر الکلام، ۱۴۰۴ق، ج۴، ص۳۸۴؛ حسینی عاملی، مفتاح الکرامه، داراحیاء التراث العربی، ج۳، قسم۱، ص۳۹۸.
- ↑ یزدی طباطبایی، العروة الوثقی (المحشّٰی)، ۱۴۱۹ق، ج۳، ص۵۱۸.