 | این مقاله یک نوشتار توصیفی درباره یک مفهوم فقهی است و نمیتواند معیاری برای اعمال دینی باشد. برای اعمال دینی به منابع دیگر مراجعه کنید. |
قصد اِقامت ده روز، قصد ماندن در جایی به مدت ده روز توسط مسافر است. مسافر در محل اقامت باید نمازها را کامل بخواند و روزه او صحیح است. احکام قصد ده روز در رساله‌های عملیه آمده است.
معنا
قصد ماندن در جایی به مدت ده روز کامل توسط مسافر را قصد اقامت گویند.[۱] در تحقق قصد اقامت و احکام آن نیت خاصی لازم نیست و همین‌که مسافر مطمئن باشد که ده روز کامل می‌ماند، کفایت می‌کند.[۲] همچنین لازم نیست که ماندن او در آنجا اختیاری باشد و اگر می‌داند به‌اجبار در جایی ده روز کامل خواهد ماند، قصد اقامت محقق شده است و احکام آن جاری می‌شود.[۳]
مراد از ده روز
مراد از ده روز، ده روز کامل متوالی و شب‌های بین آنها است که نُه شب می‌شود. بنابراین کسی که قصد دارد از آغاز روز نخست تا پایان روز دهم در جایی بماند، می‌تواند قصد اقامت کند.[۴] کسی که از آغاز روز قصد اقامت نکرده است، می‌تواند از میانه روز مثلا از ظهر قصد اقامت کند که در این صورت باید قصد کند تا ظهر روز یازدهم می‌ماند که ده روز کامل شود.[۵]
احکام
برخی از احکام در خصوص قصد اقامت برطبق کتاب‌های توضیح المسائل به شرح زیر است:
- مسافری که قصد اقامت ده روز در جایی را دارد، باید در آن محل نمازها را کامل بخواند.[۶] و روزه‌اش صحیح است.[۷]
- کسی که قصد اقامت دارد، در صورتی باید نماز را تمام بخواند که بخواهد همه ده روز را در یک جا بماند. بنابراین برای مثال کسی که قصد اقامت ده روز در نجف و کوفه را با هم دارد، باید نماز را شکسته بخواند.[۸]
- قصد اقامت باید قطعی باشد؛ برای مثال مسافری که قصد دارد در صورتی که جای خوبی پیدا کند، ده روز بماند، باید نماز را شکسته بخواند.[۹]
برگشتن از قصد اقامت
به‌گفته برخی فقیهان اگر کسی قصد اقامت کند و سپس از قصد خود برگردد یا در این که در آن محل بماند یا خیر، مردد شود، چنانچه پیش از ظهر باشد و نماز چهاررکعتی نخوانده، روزه‌اش صحیح نیست و نمازها را نیز باید شکسته بخواند؛ اما اگر بعد از ظهر باشد و نماز چهاررکعتی نخوانده، نمازها شکسته است، ولی روزه آن روز صحیح است؛ اما اگر بعد از ظهر و پس از خواندن نماز چهاررکعتی باشد، نمازش را باید کامل بخواند و روزه‌اش نیز صحیح است.[۱۰]
قصد اقامت در بلاد کبیره
بِلاد کبیره اصطلاحی فقهی است و منظور از آن، شهرهایی است که بیش از حد متعارفِ دیگر شهرها بزرگ هستند.[۱۱] درخصوص چگونگی قصد اقامت در بلاد کبیره اختلاف‌نظر هست. بیشتر فقها معتقدند که قصد اقامت در بلاد کبیره شامل تمام منطقه‌ای می‌شود که یک شهر دانسته می‌شود؛[۱۲] اما به باور برخی همچون امام خمینی در بلاد کبیره قصد اقامت تنها در محله‌ای که قصد سکونت ده روز یا بیشتر در آنجا را داریم، معتبر است.[۱۳]
پانویس
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۴، ۳۰۳.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۴، ۳۰۳.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۹۱۴.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۱۴۴.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۱۴۴.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۹۱۴.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۱۱۹۵.
- ↑ توضیح المسائل، ج۱، ص۹۱۵، ۹۱۶.
- ↑ توضیح المسائل مراجع، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۹۱۸.
- ↑ «نماز مسافر»، دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی.
- ↑ مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۲، ص۱۲۶.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ج۱۴، ص۳۰۷، ۳۰۸.
- ↑ نگاه کنید به، امام خمینی، استفتائات، ۱۴۲۲ق، ص۲۱۳.
منابع
- امام خمينى، سيد روح‌الله، استفتائات، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ پنجم، ۱۴۲۲ق.
- توضیح المسائل مراجع، تحقیق سيد محمدحسين بنى‌هاشمى خمينى، قم، دفتر انتشارات اسلامى، چاپ هشتم، ۱۳۹۲ق.
- مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت(علیهم السلام)، چاپ اول، ۱۳۹۲ش.
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، بیروت، دار احیاء التراث العربی، الطبعة السابعة، بی‌تا.
- «نماز مسافر»، دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی، مرکز پاسخگویی به احکام شرعی و مسائل فقهی، تاریخ بازدید: ۱۹ شهریور ۱۴۰۲ش.
- یزدی، سید محمدکاظم، العروة الوثقی (المُحَشّیٰ)، تحقیق احمد محسنی سبزواری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۹ق.