تناسخ: تفاوت میان نسخهها
←تعریف و جایگاه
خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
تناسخ یا بازپیدایی را بهمعنای انتقال [[روح انسان]] از جسمی به جسم دیگر دانستهاند.<ref>مینایی، «تناسخ»، ص۸۶.</ref> گفته شده که در فرایند تناسخ زندگی گذشتۀ فردْ چگونگی جسم جدید او را تعیین میکند.<ref>ویتمن، تاریخ و خاستگاه آیین هندو، ۱۳۸۲ش، ص۲۹.</ref> هسته اصلی مفهوم تناسخ را حضور روح پس از [[مرگ]] در جهان جسمانی برشمردهاند؛ حضوری که دلایل آن در نظامهای مختلف دینی و فلسفی بسیار متنوع تحلیل شده است.<ref>مینایی، «تناسخ»، ص۸۸.</ref> عقیده تناسخ را یکی از معتقدات عام اکثر ادیان تاریخ بشر، از ادیان ابتدایی تا ادیان جدید، برشمردهاند.<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۵۴ش، ص۱۰۵.</ref> | تناسخ یا بازپیدایی را بهمعنای انتقال [[روح انسان]] از جسمی به جسم دیگر دانستهاند.<ref>مینایی، «تناسخ»، ص۸۶.</ref> گفته شده که در فرایند تناسخ زندگی گذشتۀ فردْ چگونگی جسم جدید او را تعیین میکند.<ref>ویتمن، تاریخ و خاستگاه آیین هندو، ۱۳۸۲ش، ص۲۹.</ref> هسته اصلی مفهوم تناسخ را حضور روح پس از [[مرگ]] در جهان جسمانی برشمردهاند؛ حضوری که دلایل آن در نظامهای مختلف دینی و فلسفی بسیار متنوع تحلیل شده است.<ref>مینایی، «تناسخ»، ص۸۸.</ref> عقیده تناسخ را یکی از معتقدات عام اکثر ادیان تاریخ بشر، از ادیان ابتدایی تا ادیان جدید، برشمردهاند.<ref>ناس، تاریخ جامع ادیان، ۱۳۵۴ش، ص۱۰۵.</ref> | ||
تناسخ با برخی اعتقادات [[ادیان ابراهیمی]]، بهخصوص با اعتقاد به [[معاد]]، ناسازگار قلمداد شده است.<ref>مینایی، «تناسخ»، ۲۲۸.</ref> در میان [[مسلمان|مسلمانان]]، بطلان تناسخ و کفرآمیز بودن آن مورد [[اجماع]] تلقی شده است.<ref>ابنحزم اندلسی، الفصل، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰.</ref> در میان شیعیان، باور به تناسخ باطل و اعتقاد به آن، بهدلیل انکار [[معاد]]، [[کفر]] دانسته شده است.<ref>شیخ صدوق، الإعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۳.</ref> | تناسخ با برخی اعتقادات [[ادیان ابراهیمی]]، بهخصوص با اعتقاد به [[معاد]]، ناسازگار قلمداد شده است.<ref>مینایی، «تناسخ»، ۲۲۸.</ref> در میان [[مسلمان|مسلمانان]]، بطلان تناسخ و کفرآمیز بودن آن مورد [[اجماع]] تلقی شده است.<ref>ابنحزم اندلسی، الفصل، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۱۰.</ref> در میان شیعیان، باور به تناسخ باطل و اعتقاد به آن، بهدلیل انکار [[معاد]]، [[کفر]] دانسته شده است.<ref>شیخ صدوق، الإعتقادات، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۶۳.</ref> | ||
برخی محققان اعتقاد به ازلیبودن ارواح، ناتوانی در توجیه رنجها، تلاش برای ایجاد سازگاری میان شرور و [[عدل الهی]] و توجیه اعمال انتقامجویانه را از دلایل رشد باور به تناسخ در برخی از افراد دانستهاند.<ref>مکارم شیرزای، «تناسخ یا بازگشت ارواح»، ص۴۷-۵۰؛ مینایی، «تناسخ»، ص۹۰-۹۳.</ref> | برخی محققان اعتقاد به ازلیبودن ارواح، ناتوانی در توجیه رنجها، تلاش برای ایجاد سازگاری میان شرور و [[عدل الهی]] و توجیه اعمال انتقامجویانه را از دلایل رشد باور به تناسخ در برخی از افراد دانستهاند.<ref>مکارم شیرزای، «تناسخ یا بازگشت ارواح»، ص۴۷-۵۰؛ مینایی، «تناسخ»، ص۹۰-۹۳.</ref> | ||
محققان درباره معرفی تناسخ، نقد آن و تبیین تفاوتهای آن با [[رجعت]] آثاری پدید آوردهاند؛ از جمله، کتاب ''تناسخ گذشته و امروز'' از منشورات دانشگاه ادیان و مذاهب، کتاب ''تناسخ'' از منشورات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و دانشگاه باقرالعلوم(ع)<ref>«[https://www.isna.ir/news/1400110604512/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%AE-%D9%85%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%B1-%D8%B4%D8%AF کتاب تناسخ منتشر شد]»، تارنمای خبرگزاری ایسنا.</ref> و کتاب ''تناسخ در اندیشه اسلامی'' نوشته علی رضایی بیرجندی. | |||
=== تناسخ و رجعت === | === تناسخ و رجعت === | ||
خط ۹۴: | خط ۹۶: | ||
*عضدالدین ایجی، عبدالرحمان بن احمد، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بیتا. | *عضدالدین ایجی، عبدالرحمان بن احمد، المواقف فی علم الکلام، بیروت، عالم الکتب، بیتا. | ||
*ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/40029/%d8%aa%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%ae-%d9%88-%d9%86%d8%ad%d9%84%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d9%88%d8%a8%db%8c-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d8%ae%d8%b1 تناسخ و نحلههای شعوبی متأخر]»، در معارف، شماره ۵۰، مرداد-آبان ۱۳۷۹ش. | *ذکاوتی قراگزلو، علیرضا، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/40029/%d8%aa%d9%86%d8%a7%d8%b3%d8%ae-%d9%88-%d9%86%d8%ad%d9%84%d9%87-%d9%87%d8%a7%db%8c-%d8%b4%d8%b9%d9%88%d8%a8%db%8c-%d9%85%d8%aa%d8%a7%d8%ae%d8%b1 تناسخ و نحلههای شعوبی متأخر]»، در معارف، شماره ۵۰، مرداد-آبان ۱۳۷۹ش. | ||
*«کتاب تناسخ منتشر شد»، تارنمای خبرگزاری ایسنا، انتشار: ۶ بهمن ۱۴۰۰ش، بازدید: ۲۵ آذر ۱۴۰۲ش. | |||
*لاهیجی، محمد بن یحیی، مفاتیح الاعجاز (شرح گلشن راز)، نشر میرزا محمد شیرازی ملکالکتاب، بمبئی، ۱۳۱۳ق. | *لاهیجی، محمد بن یحیی، مفاتیح الاعجاز (شرح گلشن راز)، نشر میرزا محمد شیرازی ملکالکتاب، بمبئی، ۱۳۱۳ق. | ||
*مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق. | *مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق. |