سوره عنکبوت بیست و نهمین سوره و از سوره‌های مکی قرآن است که در جزء بیست و بیست و یکم جای دارد. نام عنکبوت از تشبیهی که در آیه ۴۱ این سوره آمده، گرفته شده است. این سوره درباره توحید، نشانه‌های خدا در آفرینش، مبارزه با شرک سخن گفته و برای دلداری به مسلمانانِ کم‌تعداد در آغاز اسلام، سرنوشت برخی از پیامبران پیشین را گزارش کرده است. سوره عنکبوت همچنین درباره عظمت قرآن و دلالیل حقانیت پیامبر(ص) و لجاجت مخالفان صحبت کرده است.
از آیات مشهور سوره عنکبوت آیه ۴۱ و ۵۷ آن است که در اولی، خداوند داستان تکیه‌کردن کافران به بت‌ها را به عنکبوت و خانه سست عنکبوت تشبیه کرده است و در دومی هشدار داده است که هر انسانی مرگ را می‌چشد و به سوی خداوند برمی‌گردد.
درباره فضیلت تلاوت این سوره از جمله از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره عنکبوت را بخواند به تعداد همه مؤمنان و همه منافقان ده حسنه به او داده می‌شود. همچنین به نقل از امام صادق(ع) آمده ثواب قرائت سوره روم و سوره عنکبوت در شب ۲۳ رمضان، بهشت است و این دو سوره نزد خداوند جایگاهی بزرگ دارند.
معرفی
نامگذاری
نام عنکبوت برای این سوره، برگرفته از تمثیلی است که در آیه ۴۱ آن آمده است.[۱] خداوند در این آیه داستان کافران را که غیر خدا را می‌پرستند، به عنکبوت و خانه عنکبوت تشبیه کرده و خانه عنکبوت را سست‌ترین خانه خوانده است.[۲]
۳. سخن از توحید، نشانه‌های خدا در عالم آفرینش، و مبارزه با شرک؛
۴. سخن از ضعف و ناتوانی معبودهای ساختگی، و توصیف بت‌پرستان به عنکبوت، همچنین پرداختن به عظمت قرآن و دلایل حقانیت پیامبر(ص) و لجاجت مخالفان، و بیان مسائل تربیتی مثل نماز، نیکی به پدر و مادر و اعمال صالح و روش بحث و برخورد منطقی با مخالفان.[۵]
نتیجه؛ آیه ۶۹ برخورداری مجاهدان در راه خدا از رحمت و هدایت الهی
گفتار سوم؛ آیه ۴۵-۶۸ آزمون مخالفان پیامبر اسلام
گفتار اول؛ آیه ۱۴-۴۴ فرجام ایماننیاوردن به پیامبران
گفتار اول؛ آیه ۵-۱۳ گروههای مختلف در برابر آزمون الهی
مقدمه؛ آیه ۱-۴ محکزدن ایمان انسانها در همه زمانها
مطلب اول؛ آیه ۴۵-۴۷ وظایف پیامبر در برابر مخالفان
نمونه اول؛ آیه ۱۴-۱۵ فرجام قوم نوح
گروه اول؛ آیه ۵-۹ مؤمنان و تحمل سختیهای راه خدا'
مطلب دوم؛ آیه ۴۸-۵۵ بهانههای مخالفان پیامبر
نمونه دوم؛ آیه ۱۶-۲۷ فرجام قوم ابراهیم
گروه دوم؛ آیه ۱۰-۱۱ منافقان و عدم تحمل سختیهای راه خدا
مطلب سوم؛ آیه ۵۶-۶۰ وظیفه مؤمنان در برابر فشار مخالفان
نمونه سوم؛ آیه ۲۸-۳۵ فرجام قوم لوط
گروه سوم؛ آیه ۱۲-۱۳ کافران و کارشکنی در راه ایمان
مطلب چهارم؛ آیه ۶۱-۶۸ عقاید متناقض مخالفان پیامبر
نمونه چهارم؛ آیه ۳۶-۳۷ فرجام قوم شعیب
نمونه پنجم و ششم؛ آیه ۳۸ فرجام قوم عاد و ثمود
نمونه هفتم؛ آیه ۳۹ فرجام قارون و فرعون
نتیجه؛ آیه ۴۰-۴۴ درسهایی از فرجام امتهای پیشین
شأن نزول
درباره برخی از آیات سوره عنکبوت، شأن نزول‌های مختلفی بیان شده است. از جمله گفته شده آیات ابتدایی این سوره درباره عمار و یاسر نازل شد که به دلیل اعتقاد به خداوندشکنجه شدند یا درباره مسلمانانی نازل شد که در مکه بودند. در شأن نزول دوم آمده است مسلمانانی که در مدینه بودند به مسلمانان مکه نامه نوشتند که اقرار به اسلام از شما پذیرفته نیست، مگر اینکه مهاجرت کنید. پس هنگامی که آن مسلمانان به سوی مدینه حرکت کردند، مشرکان مکه آنان را تعقیب کردند و برخی از آنان را کشتند.[۷] همچنین آمده است آیه دهم و یازدهم این سوره درباره کسانی نازل شد که با زبان، ایمان می‌آوردند ولی همین که خود را در معرض خطر می‌دیدند، به کفر سابق برمی‌گشتند و اذیت مردم را با عذاب آخرت یکسان می‌شمردند.[۸]
آیات مشهور
آیه اعجاز قرآن(اُمّی بودن پیامبر)
وَمَا كُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ مِنْ كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ ۖ إِذًا لَارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ(آیه ۴۸) ترجمه:تو هرگز پیش از این کتابی نمی‌خواندی، و با دست خود چیزی نمی‌نوشتی، مبادا کسانی که در صدد (تکذیب و) ابطال سخنان تو هستند، شک و تردید کنند!
این آیه در مقام اثبات نزول قرآن از سوی خداوند است و معجزه بودن آن است و تأکیدش بر این است که پیامبر عادت به نوشتن و خواندن نداشته و آیه ۱۶ سوره یونس [یادداشت ۱]نیز این ادعا را تایید می‌کند و به پیامبر خطاب می‌کند که اگر غیر این بود یعنى بر خواندن و نوشتن مسلط بودی مخالفانت که همواره مى‌خواهند حق را باطل معرفى کنند بهانه به دست آورده و در حقانیت دعوت تو به شک مى‌افتادند ولی از آنجایى که خوب نمى‌توانستى بخوانى و بنویسى ، و سال‌ها است که مردم تو را به این صفت مى شناسند، چون با تو معاشرت دارند، دیگر هیچ جاى شکى برایشان باقى نمى‌ماند، که این قرآن کتاب خدا است ، و خدا آن را بر تو نازل کرده ، از بافته هاى خودت نیست و چنین نیست که از کتاب‌هاى قدیمى ، داستان‌ها و مطالبى را اقتباس کرده ، و به این صورت درآورده باشى ، و دیگر مبطلان نمى‌توانند با این عذر و بهانه قرآن را ابطال کنند. [۹] به نظر تفسیر مجمع البیان این که شخصی مانند پیامبر عمری درمیان مردمش باشد بدون هیچ خواندن و نوشتنی و همه بر حالات او شاهد باشند و ناگهان چیزی بیاورد که همه از آوردنش عاجز باشند همین برای این مردم کافی است که اعتراف کنند که از سوی خداست و معجزه است. [۱۰]
﴿۴۱﴾» (داستان كسانى كه غير از خدا دوستانى اختيار كرده‌اند، همچون عنكبوت است كه [با آب دهان خود] خانه‌اى براى خويش ساخته، و در حقيقت ـ اگر مى‌دانستند ـ سست‌ترين خانه‌ها همان خانه عنكبوت است.)
در تفسیر این آیه آمده‌است خداوند اولیای مشرکان (یعنی بت‌ها) را به خانه عنکبوت تشبیه کرد تا برساند این اولیا نمی‌توانند هیچ سودی برای پیروان خود داشته باشند و آنان را از آسیب‌ها و سختی‌ها حفظ کنند.چنان‌چه خانه عنکبوت هم فقط اسم خانه را دارد و هیچ اثر از آثار خانه را ندارد، همینگونه اولیاء مشرکان از ولایت جز اسم چیزی ندارند. [۱۱]
آیه چشیدن مرگ
« کلُّ نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَینَا تُرْجَعُونَ ﴿۵۷﴾» (هر انسانى مرگ را می‌چشد سپس به سوى ما بازمی‌گردد.)
در تفسیر این آیه آمده‌است یکی از عذرهای مسلمانانی که در سرزمین‌های مشرکان زندگی می‌کردند و حاضر به هجرت نبودند، این بود که می‌گفتند اگر از وطن خودمان خارج شویم، خطر مرگ و گرسنگی ما را تهدید می‌کند و با هجرت، از بستگان و خویشاوندان و فرزندانمان دور می‌افتیم. پس قرآن در پاسخ آنان آیه بالا را نازل کرد تا بفهماند گریزی از مرگ وجود ندارد.[۱۲]عمومیت مرگ و استثناء ناپذیر بودن آن (كُلُّ نَفْسٍ) و وجودی بودن مرگ (ذَائِقَةُ الْمَوْتِ) و پایان کار نبودن مرگ(ثمَّ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ) را از آیه استفاده کرده‌اند.
[۱۳]
آیه جهاد و هدایت
وَالَّذِينَ جَاهَدُوا فِينَا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنَا ۚ وَإِنَّ اللهَ لَمَعَ الْمُحْسِنِينَ(۶۹) (و كسانى كه در راه ما كوشيده‌اند، به يقين راه‌هاى خود را بر آنان مى‌نماييم و در حقيقت، خدا با نيكوكاران است.) جهاد در آیه کنایه از این است که تلاش انسان در اعتقاد و عمل فقط بر محور ایمان به خدا وپای‌بندی به دستورات او باشد. و چون اصل این مجاهده و تلاش با هدایت الهی است هدایت به راه‌هایی که منتهی به قُرب الهی می شود نیز هدایتی مضاعف است. [۱۴]در روایات است که این آیه درباره ما اهلبیت(ع) نازل شده است. در روایتی از امام باقر(ع) این آیه در باره آل محمد و شیعیان(پیروانشان )آنهاست. [۱۵]جوادی آملی مفسر قرآن و از مراجع تقلید براین باور است که بر اساس آیات قرآن خدواند متعال جن و انس را برای عبادت آفرید﴿وَ مَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنسَ إِلاّ لِيَعْبُدُونِ﴾ و خداوند که هم نویسنده قرآن و هم مدرّس آن است تصریح کرده که هر کس واقعاً در راهش زحمت بکشد او هم راه را به او نشان می‌دهد زیرا خداوند همیشه با کسانی است که در راه او زحمت می کشند.﴿وَ الَّذينَ جاهَدُوا فينا لَنَهْدِيَنَّهُمْ سُبُلَنا﴾[۱۶]
در فضیلت این سوره از پیامبر(ص) نقل شده است هر کس سوره عنکبوت را بخواند به تعداد همه مؤمنان و همه منافقان ده حسنه به او داده می‌شود.[۱۷] همچنین از امام صادق(ع) روایت شده که به ابو بصیر فرمود هر کس سوره عنکبوت و روم را در شب بیست و سوم ماه رمضان قرائت کند، سوگند به خدا که از اهل بهشت است و من هیچ‌کس را از این مسئله استثنا نمی‌کنم و نمی‌ترسم که خداوند در این سوگند قاطعِ من، گناهی بر من بنویسد و مسلماً این دو سوره در پیشگاه خدا بسیار ارج دارد.[۱۸]
داستان‌ها و روایت‌های تاریخی
داستان نوح: رسالت ۹۵۰ ساله نوح در میان قومش، طوفان نوح (آیه‌های ۱۴-۱۵)،
داستان لوط: ایمان لوط به ابراهیم، هشدار لوط درباره عمل زشت قوم، نزول ملائکه بر ابراهیم و خبردادن از عذاب قوم لوط، باقی ماندن همسر لوط در میان قوم گنهکار (آیه‌های ۲۶-۳۵)،
﴿و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکی کند و[لی] اگر آنها با تو درکوشند تا چیزی را که بدان علم نداری با من شریک گردانی از ایشان اطاعت مکن سرانجامتان به سوی من است و شما را از [حقیقت] آنچه انجام می‌دادید باخبر خواهم کرد ٨﴾
﴿و از میان مردم کسانی‌اند که می‌گویند به خدا ایمان آورده‌ایم و چون در [راه] خدا آزار کشند آزمایش مردم را مانند عذاب خدا قرار می‌دهند و اگر از جانب پروردگارت پیروزی رسد حتما خواهند گفت ما با شما بودیم آیا خدا به آنچه در دلهای جهانیان است داناتر نیست ١٠﴾
﴿و کسانی که کافر شده‌اند به کسانی که ایمان آورده‌اند می‌گویند راه ما را پیروی کنید و گناهانتان به گردن ما و[لی] چیزی از گناهانشان را به گردن نخواهند گرفت قطعا آنان دروغگویانند ١٢﴾
﴿واقعا آنچه را که شما سوای خدا می‌پرستید جز بتانی [بیش] نیستند و دروغی برمی‌سازید در حقیقت کسانی را که جز خدا می‌پرستید اختیار روزی شما را در دست ندارند پس روزی را پیش خدا بجویید و او را بپرستید و وی را سپاس گویید که به سوی او بازگردانیده می‌شوید ١٧﴾
﴿و پاسخ قومش جز این نبود که گفتند بکشیدش یا بسوزانیدش ولی خدا او را از آتش نجات بخشید آری در این [نجات بخشی خدا] برای مردمی که ایمان دارند قطعا دلایلی است ٢٤﴾
﴿و [ابراهیم] گفت جز خدا فقط بتهایی را اختیار کرده‌اید که آن هم برای دوستی میان شما در زندگی دنیاست آنگاه روز قیامت بعضی از شما بعضی دیگر را انکار و برخی از شما برخی دیگر را لعنت می‌کنند و جایتان در آتش است و برای شما یاورانی نخواهد بود ٢٥﴾
﴿و اسحاق و یعقوب را به او عطا کردیم و در میان فرزندانش پیامبری و کتاب قرار دادیم و در دنیا پاداشش را به او بخشیدیم و قطعا او در آخرت [نیز] از شایستگان خواهد بود ٢٧﴾
﴿آیا شما با مردها درمی‌آمیزید و راه [توالد و تناسل] را قطع می‌کنید و در محافل [انس] خود پلیدکاری می‌کنید و[لی] پاسخ قومش جز این نبود که گفتند اگر راست می‌گویی عذاب خدا را برای ما بیاور ٢٩﴾
﴿گفت لوط [نیز] در آنجاست گفتند ما بهتر می‌دانیم چه کسانی در آنجا هستند او و کسانش را جز زنش که از باقی ماندگان [در خاکستر آتش] است‌حتما نجات خواهیم داد ٣٢﴾
﴿و هنگامی که فرستادگان ما به سوی لوط آمدند به علت [حضور] ایشان ناراحت‌شد و دستش از [حمایت] آنها کوتاه گردید گفتند مترس و غم مدار که ما تو و خانواده‌ات را جز زنت که از باقی‌ماندگان [در خاکستر آتش] است‌حتما می‌رهانیم ٣٣﴾
﴿و عاد و ثمود را [نیز هلاک نمودیم] قطعا [فرجام آنان] از سراهایشان بر شما آشکار گردیده است و شیطان کارهایشان را در نظرشان بیاراست و از راه بازشان داشت با آنکه [در کار دنیا] بینا بودند ٣٨﴾
﴿و قارون و فرعون وهامان را [هم هلاک کردیم] و به راستی موسی برای آنان دلایل آشکار آورد و[لی آنها] در آن سرزمین سرکشی نمودند و [با این همه بر ما] پیشی نجستند ٣٩﴾
﴿و هر یک [از ایشان] را به گناهش گرفتار [عذاب] کردیم از آنان کسانی بودند که بر [سر] ایشان بادی همراه با شن فرو فرستادیم و از آنان کسانی بودند که فریاد [مرگبار] آنها را فرو گرفت و برخی از آنان را در زمین فرو بردیم و بعضی را غرق کردیم و [این] خدا نبود که بر ایشان ستم کرد بلکه خودشان بر خود ستم می‌کردند ٤٠﴾
﴿داستان کسانی که غیر از خدا دوستانی اختیار کرده‌اند همچون عنکبوت است که [با آب دهان خود] خانه‌ای برای خویش ساخته و در حقیقت اگر می‌دانستند سست‌ترین خانه‌ها همان خانه عنکبوت است ٤١﴾
﴿آنچه از کتاب به سوی تو وحی شده است بخوان و نماز را برپا دار که نماز از کار زشت و ناپسند بازمی‌دارد و قطعا یاد خدا بالاتر است و خدا می‌داند چه می‌کنید ٤٥﴾
﴿و با اهل کتاب جز به [شیوه‌ای] که بهتر است مجادله مکنید مگر [با] کسانی از آنان که ستم کرده‌اند و بگویید به آنچه به سوی ما نازل شده و [آنچه] به سوی شما نازل گردیده ایمان آوردیم و خدای ما و خدای شما یکی است و ما تسلیم اوییم ٤٦﴾
﴿و همچنین ما قرآن را بر تو نازل کردیم پس آنان که بدیشان کتاب داده‌ایم بدان ایمان می‌آورند و از میان اینان کسانی‌اند که به آن می‌گروند و جز کافران [کسی] آیات ما را انکار نمی‌کند ٤٧﴾
﴿آیا برای ایشان بس نیست که این کتاب را که بر آنان خوانده می‌شود بر تو فرو فرستادیم در حقیقت در این [کار] برای مردمی که ایمان دارند رحمت و یادآوری است ٥١﴾
﴿بگو کافی است‌خدا میان من و شما شاهد باشد آنچه را که در آسمانها و زمین است می‌داند و آنان که به باطل گرویده و خدا را انکار کرده‌اند همان زیانکارانند ٥٢﴾
﴿و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند قطعا آنان را در غرفه‌هایی از بهشت جای می‌دهیم که از زیر آنها جویها روان است جاودان در آنجا خواهند بود چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان ٥٨﴾
﴿و اگر از ایشان بپرسی چه کسی آسمانها و زمین را آفریده و خورشید و ماه را [چنین] رام کرده است‌حتما خواهند گفت الله پس چگونه [از حق] بازگردانیده می‌شوند ٦١﴾
﴿و اگر از آنان بپرسی چه کسی از آسمان آبی فرو فرستاده و زمین را پس از مرگش به وسیله آن زنده گردانیده است حتما خواهند گفت الله بگو ستایش از آن خداست با این همه بیشترشان نمی‌اندیشند ٦٣﴾
﴿آیا ندیده‌اند که ما [برای آنان] حرمی امن قرار دادیم و حال آنکه مردم از حوالی آنان ربوده می‌شوند آیا به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت‌خدا کفر می‌ورزند ٦٧﴾
﴿و کسانی که در راه ما کوشیده‌اند به یقین راه‌های خود را بر آنان می‌نماییم و در حقیقت‌خدا با نیکوکاران است ٦٩﴾
﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. الف لام میم ١ آیا مردم پنداشتند که تا گفتند ایمان آوردیم رها می‌شوند و مورد آزمایش قرار نمی‌گیرند ٢ و به یقین کسانی را که پیش از اینان بودند آزمودیم تا خدا آنان را که راست گفته‌اند معلوم دارد و دروغگویان را [نیز] معلوم دارد ٣ آیا کسانی که کارهای بد می‌کنند می‌پندارند که بر ما پیشی خواهند جست چه بد داوری می‌کنند ٤ کسی که به دیدار خدا امید دارد [بداند که] ا ج ل [او از سوی] خدا آمدنی است و وست‌شنوای دانا ٥ و هر که بکوشد تنها برای خود می‌کوشد زیرا خدا از جهانیان سخت بی‌نیاز است ٦ و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند قطعا گناهانشان را از آنان می‌زداییم و بهتر از آنچه می‌کردند پاداششان می‌دهیم ٧ و به انسان سفارش کردیم که به پدر و مادر خود نیکی کند و[لی] اگر آنها با تو درکوشند تا چیزی را که بدان علم نداری با من شریک گردانی از ایشان اطاعت مکن سرانجامتان به سوی من است و شما را از [حقیقت] آنچه انجام می‌دادید باخبر خواهم کرد ٨ و کسانی که گرویده و کارهای شایسته کرده‌اند البته آنان را در زمره شایستگان درمی‌آوریم ٩ و از میان مردم کسانی‌اند که می‌گویند به خدا ایمان آورده‌ایم و چون در [راه] خدا آزار کشند آزمایش مردم را مانند عذاب خدا قرار می‌دهند و اگر از جانب پروردگارت پیروزی رسد حتما خواهند گفت ما با شما بودیم آیا خدا به آنچه در دلهای جهانیان است داناتر نیست ١٠ و قطعا خدا کسانی را که ایمان آورده‌اند می‌شناسد و یقینا منافقان را [نیز] می‌شناسد ١١ و کسانی که کافر شده‌اند به کسانی که ایمان آورده‌اند می‌گویند راه ما را پیروی کنید و گناهانتان به گردن ما و[لی] چیزی از گناهانشان را به گردن نخواهند گرفت قطعا آنان دروغگویانند ١٢ و قطعا بارهای گران خودشان و بارهای گران [دیگر] را با بارهای گران خود برخواهند گرفت و مسلما روز قیامت از آنچه به دروغ برمی‌بستند پرسیده خواهند شد ١٣ و به راستی نوح را به سوی قومش فرستادیم پس در میان آنان نهصد و پنجاه سال درنگ کرد تا طوفان آنها را در حالی که ستمکار بودند فرا گرفت ١٤ و او را با کشتی‌نشینان برهانیدیم و آن [سفینه] را برای جهانیان عبرتی گردانیدیم ١٥ و [یاد کن] ابراهیم را چون به قوم خویش گفت‌خدا را بپرستید و از او پروا بدارید اگر بدانید این [کار] برای شما بهتر است ١٦ واقعا آنچه را که شما سوای خدا می‌پرستید جز بتانی [بیش] نیستند و دروغی برمی‌سازید در حقیقت کسانی را که جز خدا می‌پرستید اختیار روزی شما را در دست ندارند پس روزی را پیش خدا بجویید و او را بپرستید و وی را سپاس گویید که به سوی او بازگردانیده می‌شوید ١٧ و اگر تکذیب کنید قطعا امتهای پیش از شما [هم] تکذیب کردند و بر پیامبر [خدا] جز ابلاغ آشکار [وظیفه‌ای] نیست ١٨ آیا ندیده‌اند که خدا چگونه آفرینش را آغاز می‌کند سپس آن را بازمی‌گرداند در حقیقت این [کار] بر خدا آسان است ١٩ بگو در زمین بگردید و بنگرید چگونه آفرینش را آغاز کرده است‌سپس [باز] خداست که نشاه آخرت را پدیدمی‌آورد خداست که بر هر چیزی تواناست ٢٠ هر که را بخواهد عذاب و هر که را بخواهد رحمت می‌کند و به سوی او بازگردانیده می‌شوید ٢١ و شما نه در زمین و نه در آسمان درمانده‌کننده [او] نیستید و جز خدا برای شما یار و یاوری نیست ٢٢ و کسانی که آیات خدا و لقای او را منکر شدند آنانند که از رحمت من نومیدند و ایشان را عذابی پر درد خواهد بود ٢٣ و پاسخ قومش جز این نبود که گفتند بکشیدش یا بسوزانیدش ولی خدا او را از آتش نجات بخشید آری در این [نجات بخشی خدا] برای مردمی که ایمان دارند قطعا دلایلی است ٢٤ و [ابراهیم] گفت جز خدا فقط بتهایی را اختیار کرده‌اید که آن هم برای دوستی میان شما در زندگی دنیاست آنگاه روز قیامت بعضی از شما بعضی دیگر را انکار و برخی از شما برخی دیگر را لعنت می‌کنند و جایتان در آتش است و برای شما یاورانی نخواهد بود ٢٥ پس لوط به او ایمان آورد و [ابراهیم] گفت من به سوی پروردگار خود روی می‌آورم که اوست ارجمند حکیم ٢٦ و اسحاق و یعقوب را به او عطا کردیم و در میان فرزندانش پیامبری و کتاب قرار دادیم و در دنیا پاداشش را به او بخشیدیم و قطعا او در آخرت [نیز] از شایستگان خواهد بود ٢٧ و [یاد کن] لوط را هنگامی که به قوم خود گفت‌شما به کاری زشت می‌پردازید که هیچ یک از مردم زمین در آن [کار] بر شما پیشی نگرفته است ٢٨ آیا شما با مردها درمی‌آمیزید و راه [توالد و تناسل] را قطع می‌کنید و در محافل [انس] خود پلیدکاری می‌کنید و[لی] پاسخ قومش جز این نبود که گفتند اگر راست می‌گویی عذاب خدا را برای ما بیاور ٢٩ [لوط] گفت پروردگارا مرا بر قوم فسادکار غالب گردان ٣٠ و چون فرستادگان ما برای ابراهیم مژده آوردند گفتند ما اهل این شهر را هلاک خواهیم کرد زیرا مردمش ستمکار بوده‌اند ٣١ گفت لوط [نیز] در آنجاست گفتند ما بهتر می‌دانیم چه کسانی در آنجا هستند او و کسانش را جز زنش که از باقی ماندگان [در خاکستر آتش] است‌حتما نجات خواهیم داد ٣٢ و هنگامی که فرستادگان ما به سوی لوط آمدند به علت [حضور] ایشان ناراحت‌شد و دستش از [حمایت] آنها کوتاه گردید گفتند مترس و غم مدار که ما تو و خانواده‌ات را جز زنت که از باقی‌ماندگان [در خاکستر آتش] است‌حتما می‌رهانیم ٣٣ ما بر مردم این شهر به [سزای] فسقی که می‌کردند عذابی از آسمان فرو خواهیم فرستاد ٣٤ و از آن [شهر سوخته] برای مردمی که می‌اندیشند نشانه‌ای روشن باقی گذاشتیم ٣٥ و به سوی [مردم] م دی ن برادرشان شعیب را [فرستادیم] گفت ای قوم من خدا را بپرستید و به روز بازپسین امید داشته باشید و در زمین سر به فساد برمدارید ٣٦ پس او را دروغگو خواندند و زلزله آنان را فرو گرفت و بامدادان در خانه‌هایشان از پا درآمدند ٣٧ و عاد و ثمود را [نیز هلاک نمودیم] قطعا [فرجام آنان] از سراهایشان بر شما آشکار گردیده است و شیطان کارهایشان را در نظرشان بیاراست و از راه بازشان داشت با آنکه [در کار دنیا] بینا بودند ٣٨ و قارون و فرعون وهامان را [هم هلاک کردیم] و به راستی موسی برای آنان دلایل آشکار آورد و[لی آنها] در آن سرزمین سرکشی نمودند و [با این همه بر ما] پیشی نجستند ٣٩ و هر یک [از ایشان] را به گناهش گرفتار [عذاب] کردیم از آنان کسانی بودند که بر [سر] ایشان بادی همراه با شن فرو فرستادیم و از آنان کسانی بودند که فریاد [مرگبار] آنها را فرو گرفت و برخی از آنان را در زمین فرو بردیم و بعضی را غرق کردیم و [این] خدا نبود که بر ایشان ستم کرد بلکه خودشان بر خود ستم می‌کردند ٤٠ داستان کسانی که غیر از خدا دوستانی اختیار کرده‌اند همچون عنکبوت است که [با آب دهان خود] خانه‌ای برای خویش ساخته و در حقیقت اگر می‌دانستند سست‌ترین خانه‌ها همان خانه عنکبوت است ٤١ خدا می‌داند هر آنچه را که جز او می‌خوانند و هم اوست‌شکست‌ناپذیر سنجیده‌کار ٤٢ و این م ث لها را برای مردم می‌زنیم و[لی] جز دانشوران آنها را درنیابند ٤٣ خداوند آسمانها و زمین را به حق آفرید قطعا در این [آفرینش] برای مؤمنان عبرتی است ٤٤ آنچه از کتاب به سوی تو وحی شده است بخوان و نماز را برپا دار که نماز از کار زشت و ناپسند بازمی‌دارد و قطعا یاد خدا بالاتر است و خدا می‌داند چه می‌کنید ٤٥ و با اهل کتاب جز به [شیوه‌ای] که بهتر است مجادله مکنید مگر [با] کسانی از آنان که ستم کرده‌اند و بگویید به آنچه به سوی ما نازل شده و [آنچه] به سوی شما نازل گردیده ایمان آوردیم و خدای ما و خدای شما یکی است و ما تسلیم اوییم ٤٦ و همچنین ما قرآن را بر تو نازل کردیم پس آنان که بدیشان کتاب داده‌ایم بدان ایمان می‌آورند و از میان اینان کسانی‌اند که به آن می‌گروند و جز کافران [کسی] آیات ما را انکار نمی‌کند ٤٧ و تو هیچ کتابی را پیش از این نمی‌خواندی و با دست [راست] خود [کتابی] نمی‌نوشتی و گر نه باطل‌اندیشان قطعا به شک می‌افتادند ٤٨ بلکه [قرآن] آیاتی روشن در سینه‌های کسانی است که علم [الهی] یافته‌اند و جز ستمگران منکر آیات ما نمی‌شوند ٤٩ و گفتند چرا بر او از جانب پروردگارش نشانه‌هایی [معجزه‌آسا] نازل نشده است بگو آن نشانه‌ها پیش خداست و من تنها هشداردهنده‌ای آشکارم ٥٠ آیا برای ایشان بس نیست که این کتاب را که بر آنان خوانده می‌شود بر تو فرو فرستادیم در حقیقت در این [کار] برای مردمی که ایمان دارند رحمت و یادآوری است ٥١ بگو کافی است‌خدا میان من و شما شاهد باشد آنچه را که در آسمانها و زمین است می‌داند و آنان که به باطل گرویده و خدا را انکار کرده‌اند همان زیانکارانند ٥٢ و از تو به شتاب درخواست عذاب [الهی را] دارند و اگر سرآمدی معین نبود قطعا عذاب به آنان می‌رسید و بی‌آنکه خبردار شوند غافلگیرشان می‌کرد ٥٣ و شتابزده از تو عذاب می‌خواهند و حال آنکه جهنم قطعا بر کافران احاطه دارد ٥٤ آن روز که عذاب از بالای [سر] آنها و از زیر پاهایشان آنها را فرو گیرد و [خدا] می‌فرماید [نتیجه] آنچه را می‌کردید بچشید ٥٥ ای بندگان من که ایمان آورده‌اید زمین من فراخ است تنها مرا بپرستید ٥٦ هر نفسی چشنده مرگ است آنگاه به سوی ما بازگردانیده خواهید شد ٥٧ و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند قطعا آنان را در غرفه‌هایی از بهشت جای می‌دهیم که از زیر آنها جویها روان است جاودان در آنجا خواهند بود چه نیکوست پاداش عمل‌کنندگان ٥٨ همان کسانی که شکیبایی ورزیده و بر پروردگارشان توکل نموده‌اند ٥٩ و چه بسیار جاندارانی که نمی‌توانند متحمل روزی خود شوند خداست که آنها و شما را روزی می‌دهد و اوست شنوای دانا ٦٠ و اگر از ایشان بپرسی چه کسی آسمانها و زمین را آفریده و خورشید و ماه را [چنین] رام کرده است‌حتما خواهند گفت الله پس چگونه [از حق] بازگردانیده می‌شوند ٦١ خدا بر هر کس از بندگانش که بخواهد روزی را گشاده می‌گرداند و [یا] بر او تنگ می‌سازد زیرا خدا به هر چیزی داناست ٦٢ و اگر از آنان بپرسی چه کسی از آسمان آبی فرو فرستاده و زمین را پس از مرگش به وسیله آن زنده گردانیده است حتما خواهند گفت الله بگو ستایش از آن خداست با این همه بیشترشان نمی‌اندیشند ٦٣ این زندگی دنیا جز سرگرمی و بازیچه نیست و زندگی حقیقی همانا [در] سرای آخرت است ای کاش می‌دانستند ٦٤ و هنگامی که بر کشتی سوار می‌شوند خدا را پاکدلانه می‌خوانند و[لی] چون به سوی خشکی رساند و نجاتشان داد بناگاه شرک می‌ورزند ٦٥ بگذار تا به آنچه بدیشان داده‌ایم انکار آورند و بگذار تا برخوردار شوند زودا که بدانند ٦٦ آیا ندیده‌اند که ما [برای آنان] حرمی امن قرار دادیم و حال آنکه مردم از حوالی آنان ربوده می‌شوند آیا به باطل ایمان می‌آورند و به نعمت‌خدا کفر می‌ورزند ٦٧ و کیست‌ستمکارتر از آن کس که بر خدا دروغ بندد یا چون حق به سوی او آید آن را تکذیب کند آیا جای کافران [در] جهنم نیست ٦٨ و کسانی که در راه ما کوشیده‌اند به یقین راه‌های خود را بر آنان می‌نماییم و در حقیقت‌خدا با نیکوکاران است ٦٩﴾
↑قُلْ لَوْ شَاءَ اللهُ مَا تَلَوْتُهُ عَلَيْكُمْ وَلَا أَدْرَاكُمْ بِهِ ۖ فَقَدْ لَبِثْتُ فِيكُمْ عُمُرًا مِنْ قَبْلِهِ ۚ أَفَلَا تَعْقِلُونَ ترجمه:بگو: «اگر خدا می‌خواست، من این آیات را بر شما نمی‌خواندم؛ و خداوند از آن آگاهتان نمی‌کرد؛ چه اینکه مدّت‌ها پیش از این، در میان شما زندگی نمودم؛ (و هرگز آیه‌ای نیاوردم؛) آیا نمی‌فهمید؟!»
