دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام ختم قرآن آن را می‌خواند. در این دعا ویژگی‌های قرآن و آثار عمل به آن بیان شده است. امام سجاد(ع) در این دعا برخی از ویژگی‌های پیامبر اسلام(ص) و سختی‌های او در تبلیغ دین اسلام را نیز یادآور شده و از خدا برای او درجات عالی در قیامت درخواست می‌کند. همچنین در این دعا معصومان(ع) خزانه‌داران و مفسران قرآن معرفی شده‌اند.
حضرت زین العابدین(ع) از خدا می‌خواهد که به‌وسیله قرآن گناهان انسان بخشیده شود و از سختی‌های مرگ و همچنین از اندوه و ترس قیامت امان یابد و قرآن شفیع او در روز حشر باشد.
شرایط بهره‌وری بهینه از قرآن (توجه به براهین قرآن و تفکر در آن، گوش فرادادن به آیات به همراه سکوت هنگام خواندن، گوش دادن به‌قرآن به نیت راهیابی به صراط مستقیم)
آثار عمل به قرآن: مونس تاریکی‌های شب، بازدارنده از گناه، نگهبان از وسوسه‌های شیطان، لال‌کننده زبان از فروافتادن در گفتار باطل و دورکردن غفلت از انسان، رفاه و فقرزدایی، رهایی از آموزه‌های کفرآمیز
قرآن لباس امن و امان در قیامت
قرآن وسیله رسیدن به والاترین مرتبه کرامت و سبب رستگاری در قیامت
دوری از خصلت‌های ناپسند و پستی‌های اخلاقی به‌وسیله قرآن
خدایا! تو مرا به پایان رساندن خواندن قرآنت یاری دادی، قرآنی که آن را به صورت نور فرستادی؛ و بر هر کتابی که نازل کردی، گواه و نگهبان قرار دادی؛ و بر هر سخن و کلامی که برخوانده‌ای، برتری دادی.
و جداکننده‌اش ساختی که به وسیلۀ آن بین حلال و حرامت جدایی انداختی؛ و آیات به هم پیوسته‌ای است که از برکت آن، راه‌های احکامت را آشکار کرده‌ای؛ و کتابی است که هر چیزی را برای بندگانت در آن روشن کرده‌ای، روشنی جامع و رسا؛ و وحی است که بر پیامبرت محمّد (صلی الله علیه و آله) فرود آوردی؛ فرود آوردنی به حق.
و آن را نوری قرار دادی که در پرتو پیروی از آن، از تاریکی‌های گمراهی و نادانی، به عرصه‌گاه هدایت راه یابیم؛ و درمان برای کسی که با رعایت سکوت به آیاتش گوش فرا دهد، برای آن‌که مفاهیم و معانی‌اش را درک کند و واقعیت‌هایش را با دل‌وجان راست و درست بداند؛ و ترازوی عدلی که زبانه‌اش از حق منحرف نمی‌شود و نور هدایتی که روشنایی برهانش، از برابر بینندگان خاموش نگردد؛ و پرچم نجاتی که هر کس به جانب آیین استوارش قصد کند، گمراه نشود؛ و هر کس به دستگیرۀ حفاظت و حمایتش در آویزد، دست‌های هلاک‌کننده به او نرسد.
خدایا! هم‌اکنون که ما را به قرائت قرآن یاری دادی و عقده‌های زبانمان را به زیبایی عبارتش آسان کردی، پس ما را از کسانی قرار ده که حقّ این کتاب را چنانکه سزاوار آن است رعایت کنند و تو را با اعتقاد تسلیم در برابر آیات استوارش اطاعت نمایند و به پناهگاه اقرار به متشابهاتش و دلایل روشنش پناه برند.
خدایا! تو قرآن را بر پیامبرت محمّد (صلی الله علیه و آله)، مجمل و سربسته نازل کردی و دانش شگفتی‌هایش را به طور کامل به او الهام فرمودی و علم آن را به عنوان تفسیر به ما ارث دادی و ما را بر کسانی که از دانش قرآن بی‌خبرند برتری دادی و قدرت آگاهی از حقایقش را به ما عنایت کردی تا ما را بر کسانی که طاقت درک مفاهیم آن و قیام به آیاتش را ندارند، رفعت و سروری بخشی.
خدایا! چنانکه دل‌های ما را حامل واقعیت‌های آن ساختی و شرافت و فضیلتش را به ما فهماندی، پس بر محمّد خطیب به قرآن و بر آلش خزانه داران قرآن، درود فرست؛ و ما را از کسانی قرار ده که اقرار دارند: قرآن از سوی توست تا شک و شبهه‌ای در مسیر تصدیق آن، متوجّه دل‌های ما نشود؛ و انحرافی، ما را از راه راستش باز ندارد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از کسانی قرار ده که به ریسمان محکم قرآن چنگ می‌زنند و از متشابهات که محل لغزش عقول است، در پناه آیات محکمش مأوی می‌گیرند و در سایۀ پر و بال رحمتش آرامش می‌یابند و به نور صبحگاهش راه می‌یابند و به درخشندگی سپیده‌اش که موجب آشکار شدن حق است اقتدا می‌کنند و از چراغش، چراغ می‌افروزند و از غیر آن هدایت نمی‌جویند.
خدایا! همان گونه که محمّد را به وسیلۀ قرآن، نشانه‌ای برای هدایت به سوی خود منصوب کردی؛ و به سبب آل او، راه‌های خشنودی خود را آشکار ساختی؛ پس بر محمّد و آلش درود فرست و قرآن را برای ما وسیلۀ رسیدن به بالاترین جایگاه‌های کرامت و نردبانی که به سوی محل سلامت بالا رویم و سببی که به وسیلۀ آن، رهایی در عرصۀ قیامت را پاداش داده شویم و واسطه و شفیعی که از برکت آن در نعمت‌های سرای اقامت وارد گردیم، قرار ده.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و به واسطۀ قرآن، سنگینی گناهان را از دوش ما فرود آر؛ و زیبایی اخلاق نیکان را به ما عنایت فرما؛ و ما را پیرو آثار کسانی قرار ده که همۀ ساعات شب و تمام روز را، به وسیلۀ قرآن به بندگی برخاستند تا جایی که ما را به پاک‌کنندگی آن، از هر آلودگی پاک کنی؛ و تابع آثار کسانی قرار دهی که به نور قرآن روشنی جستند؛ و آرزوی بی جا، آن‌ها را از عمل برای آخرت غافل نکرد تا با فریب و نیرنگ‌هایش آنان را به هلاکت اندازد و از به دست آوردن آخرت باز دارد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و قرآن را برای ما زمینۀ این منافع قرار ده؛ در تاریکی‌های شب‌ها، مونس؛ و از تحریکات شیطان برای ارتکاب گناه و خطراتِ وسوسه‌ها، نگهبان؛ و برای گام‌های ما از حرکت به سوی گناهان، بازدارنده؛ و برای زبان‌هایمان از فرو رفتن در گفتار باطل - نه به خاطر بیماری - لال کننده؛ و برای انداممان از ارتکاب گناه، مانع شونده؛ و برای طومار و اوراق عبرت که دست غفلت آن را در هم پیچیده، گستراننده؛ تا فهم شگفتی‌هایش و پندهای باز دارنده‌اش را که کوه‌های استوار، با وجود استحکامشان از تحمل آن ناتوان‌اند، به دل‌های ما برسانی.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و به وسیلۀ قرآن آراستگی ظاهر ما را تداوم بخش و خطرات وسوسه‌ها را از پنجه انداختن به سلامت درونمان باز دار و به سبب قرآن چرک دل‌هایمان و وابستگی گناهانمان را به وجودمان بشوی و امور از هم پاشیدۀ ما را به قرآن سامان بخش و در جایگاه ارائۀ اعمال به پیشگاهت، تشنگی ما را که زاییدۀ گرمای آنجاست، به سبب قرآن فرونشان؛ و در هنگام برانگیختنمان در روز وحشت بزرگ، به وسیلۀ قرآن بر ما جامه امن و امان پوشان.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و خلأ و شکاف تنگدستی و نداری ما را به وسیلۀ قرآن، جبران فرما؛ و به سبب قرآن، زندگی فراخ و گسترده و فراوانی ارزاق را به سوی ما روان گردان؛ و ما را در سایۀ قرآن، از خصلت‌های ناپسند و پستی‌های اخلاقی دور کن؛ و به وسیلۀ قرآن، از ورطۀ منجلاب کفر و انگیزه‌های نفاق حفظ فرما؛ تا قرآن در روز قیامت راهبر و راهنمای ما به سوی خشنودی‌ات و بهشت‌هایت باشد و در این جهان از خشمت و تجاوز از حدودت بازمان دارد؛ و برای ما در پیشگاهت، در حلال دانستن حلالش و حرام دانستن حرامش، شاهد و گواه باشد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و هنگام مرگ، به سبب قرآن، سختی جان دادن، دشواری ناله کردن و به شماره افتادن نفس را، آن هم وقتی که جان‌ها به گلو رسند و گفته شود: چه کسی درمان‌کننده است؟! بر ما آسان فرما. آری؛ آسان فرما، به خصوص هنگامی‌که فرشتۀ مرگ، برای گرفتن جان، از پرده‌های غیب آشکار شود و تیرهای وحشتناک فراق را از کمان اجل به سوی روح پرتاب کند و از زهر کشندۀ مرگ، شربتی مسموم برای جان آماده نماید؛ و کوچ کردن و حرکت ما از دنیا به آخرت نزدیک شود و عمل‌ها و کردارها، گردن بندهایی بر گردن گردد؛ و قبرها تا روز دیدار و ملاقات، آرامگاه باشد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ورود ما را در خانۀ کهنگی و پوسیدگی و طول اقامتمان را بین طبقات خاک، بر ما مبارک گردان؛ و قبرها را پس از جدایی از دنیا، بهترین منازلمان قرار ده؛ و تنگی لحد را به رحمتت، برای ما وسعت ده؛ و در برابر حاضران عرصۀ قیامت، به گناهان هلاک‌کننده‌ای که بر گردن ماست، رسوایمان مکن.
و به سبب قرآن، در جایگاه ارائۀ اعمال به تو، بر ذلّت و پستی وضع ما ترحم فرما؛ و هنگام لرزش پل دوزخ، لغزش گام‌های ما را به وقت عبور از آن، به وسیلۀ قرآن، استوار ساز؛ و پیش از برپا شدن قیامت، تاریکی گورهای ما را، به قرآن روشن کن؛ و ما را در سایۀ قرآن، از هر گونه اندوه روز قیامت و سختی ترس‌های روز بلای بزرگ و بی‌مانند، نجات ده.
و روزی که چهرۀ ستم‌پیشگان سیاه می‌شود - روز حسرت و پشیمانی - چهره‌های ما را سپید کن؛ و برای ما در دل‌های مردم مؤمن، محبّت و دوستی قرار ده؛ و زندگی را بر ما، سخت و دشوار مکن.
خدایا! پیامبر ما را که درودت بر او و بر آلش باد، روز قیامت از مقرّب‌ترین پیامبران؛ و از نظر شفاعت در پیشگاهت، از نیرومندترین آنان؛ و از جهت منزلت و مقام، از والاترین آنان؛ و از نظر جاه و آبرو، آبرومندترین آنان؛ قرار ده.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و بنیانش را برتری ده و دلیل و برهانش را بزرگ و با‌عظمت فرما و میزانش را سنگین کن و شفاعتش را بپذیر و وسیله‌اش را نزدیک فرما و رویش را سپید کن و نورش را کامل و درجه‌اش را بلند ساز.
و ما را بر روش او زنده بدار و بر آیینش بمیران و ما را در راهش قرار ده و در راه او، راه بر و از اهل طاعتش قرار ده و در گروه او محشور کن و به حوضش وارد فرما و از جامش سیرابمان کن.
و بر محمّد و آلش درود فرست؛ درودی که به وسیلۀ آن او را به آنچه که از خیر و احسان و کرامتت امید دارد برسانی، همانا تو صاحب رحمت گسترده و احسان گران‌قدری.
خدایا! به خاطر این‌که آیاتت را به مردم رساند و آیاتت را به سوی مردم برد و برای بندگانت خیرخواهی کرد و در راهت به جهاد برخاست؛ پاداشی به او عنایت فرما، برتر از پاداشی که به هر یک از فرشتگان مقرّبت و انبیای مرسل و برگزیده‌ات، عطا کردی؛ درود بر او و بر اهل بیت پاکیزه و پاکش و رحمت و برکات خدا بر آنان باد[۱۳].
