سیّد عَبدُالْحسین طَیّب اصفهانی (۱۲۷۲-۱۳۷۰ش) مفسر، فقیه و مدرس حوزه علمیه اصفهان و از عالمان شیعه قرن چهاردهم و پانزدهم قمری. وی تحصیلات را از زادگاه خود آغاز کرد و پس از آن در حوزه علمیه اصفهان، حوزه علمیه قم و نجف به تحصیل علوم دینی ادامه داد و موفق به اخذ اجازه اجتهاد از استادان خویش شد. طیب سپس به اصفهان بازگشت و به تدریس و تألیف پرداخت. کلاس‌های تفسیری او برای مردم به مدت پنجاه سال، از عمده‌ترین فعالیت‌های علمی و دینی اوست. کتاب تفسیر اطیب البیان مشهورترین اثر او به شمار می‌رود.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۳۱۱ق |
| محل زندگی | نجف • اصفهان • قم |
| تاریخ وفات | ۸ محرم ۱۴۱۲ق |
| محل دفن | مسجد میر اصفهان |
| شهر وفات | اصفهان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید احمد خوانساری • سید محمدباقر درچه‌ای • شیخ عبدالکریم حائری • محمدحسین کمپانی |
| محل تحصیل | نجف • اصفهان • قم |
| تألیفات | اطیب البیان |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | برگزاری کلاس‌های اخلاق و تفسیر |
زندگی‌نامه
سید عبدالحسین فرزند آقا سید محمدتقی (میرمحمد صادقی) در ۷ محرم سال ۱۳۱۱ق (۳۰ تیر ۱۲۷۲ش) متولد شد.[۱] عبدالحسین طیب در مصاحبه‌ای می‌گوید در یکی از محله‌های مرکز اصفهان معروف به محله نو در میان طائفه‌ای از سادات معروف به میرمحمد صادقی به دنیا آمده است.[۲] در دوازده سالگی پدر خود را از دست داد.[۳]
وفات
طیب در ۸ محرم ۱۴۱۲ق (۱۳۷۰ش) درگذشت و در ۹ محرم در مسجد میر اصفهان (مسجد کازرونی) که خود امامت جماعت آن را بر عهده داشت، دفن گردید.[۴]
تفسیر اطیب البیان
مشهورترین اثر عبدالحسین طیب، مجموعه تفسیری اطیب البیان فی تفسیر القرآن است. وی هیجده سال مشغول نوشتن اطیب البیان بود.[۵] این تفسیر به زبان فارسی است که همه آیات قرآن را دربرمی‌گیرد و به گفته صاحب تفسیر، آن را به دستور حضرت مهدی(عج) نگاشته است. وی در آغاز تفسیر، ده گفتار در باب علوم قرآنی نوشته است. نثر ساده و روان، پایبندی به ظاهر آیات قرآن و وارد نشدن به تأویل و همچنین رویکرد شیعی در تفسیر آیات قرآن کریم، برخی از ویژگی‌های اطیب البیان دانسته شده است.[۶]
از دیگر آثار او می‌توان به «کَلِمُ الطّیب در تقریر عقاید اسلام» و «العمل الصالح در ایمان و تقوا» اشاره کرد.[۷]
تحصیلات
تحصیلات طیب در اصفهان، قم و نجف گذشت. وی از مکتب‌خانه آغاز کرد و پس از خواندن و نوشتن قرآن و یادگیری نصاب الصبیان راهی مدرسه علمیه شد و در ابتدای طلبگی در مدرسه میرزا مهدی ساکن شد. وی سپس به مدت یک‌سال در حوزه علمیه قم مشغول بود و پس از آن به نجف رفت و با گذراندن مراتب عالیه حوزوی به مقام اجتهاد رسید. پس از آن به اصفهان بازگشت و در مدرسه صدر بازار به تدریس فقه و اصول پرداخت و ظهرها در همان مدرسه اقامه نماز جماعت می‌کرد.[۸]
سید عبدالحسین طیب بعدها در مسجدی که در کنار منزل مسکونی‌اش ساختند، نماز صبح و شب را اقامه می‌کرد و منبر وعظ و احکام داشت. مهمترین حوزه درسی او برگزاری کلاس‌های تفسیر قرآن در صبح‌های جمعه برای مردم بود که به گفته خودش از قبلِ واقعه کشف حجاب تا سال ۱۳۶۲ش در حدود پنجاه سال بدون وقفه و بدون تعطیلی ادامه داشت.[۹] این جلسات در دوره رضاشاه با مشکلاتی مواجه بود و در آن زمان که تشکیل جلسات مذهبی ممنوع شده بود، کلاس تفسیر در نیمه‌های شب جمعه تشکیل می‌گردید[۱۰] و یکی دو نفر در کوچه و خیابان مراقبت می‌کردند که اگر ماموران حکومتی آمدند خبر دهند تا جلسه به صورت جلسه قرائت قرآن در بیاید.[۱۱]
استادان
طیب اصفهانی به دلیل علم‌آموزی در سه حوزه اصفهان، قم و نجف از اساتید فراوانی بهره برد که به‌ترتیب شهرها از این قرار است:
- اصفهان
- شیخ ابوالقاسم زفره‌ای معروف به حاج آخوند
- سید احمد خوانساری
- شیخ اسدالله حکیم قمشه‌ای
- سید محمدباقر درچه‌ای
- میر محمدتقی مدرس
- شیخ حسن یزدی
- میر محمدصادق خاتون‌آبادی
- سید ابوالقاسم دهکردی
- ملا عبدالکریم گزی
- شیخ محمدعلی دزفولی
- سید مهدی درچه‌ای.
- قم
- شیخ عبدالکریم حائری
- نجف
- شیخ محمدجواد بلاغی
- شیخ محمدحسین کمپانی
- میرزا محمدحسین نائینی
- آقا ضیاء عراقی
- آقا حسین رجایی
- سید اسماعیل ریزی.[۱۲] [۱۳]
دریافت اجازه روایت و اجتهاد
طیب اصفهانی از عالمان بسیاری موفق به اخذ اجازه روایت و اجتهاد شد که عبارتند از:
پانویس
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۵؛ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۵.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ هاشمی، چشم‌اندازی بر تفسیر اطیب البیان، ۱۳۷۷ش.
- ↑ نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۱۲۰.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۵.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مهدوی، اعلام اصفهان، ۱۳۹۱ش، ج۴، ص۱۴۵.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
- ↑ مصاحبه با استاد آیت‌الله عبدالحسین طیب، ۱۳۶۸ش.
منابع
- مهدوی، مصلح‌الدین، اعلام اصفهان، اصفهان، سازمان فرهنگی شهرداری اصفهان، ۱۳۹۱ش.
- نصیری، محمدرضا، اثرآفرینان، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
- مصاحبه با استاد عبدالحسین طیب، در مجله حوزه، شماره ۳۳، ۱۳۶۸ش.
- هاشمی، ایوب، چشم‌اندازی بر تفسیر اطیب البیان، در مجله فرهنگ اصفهان، شماره ۷ و ۸، بهار و تابستان ۱۳۷۷ش.