شیخ بشیر نجفی (زاده ۱۳۶۱ق) از مراجع تقلید شیعه، اهل پاکستان و ساکن نجف است. حرام دانستنِ کشیدن چهره معصومان(ع) و جواز قمه‌زنی در سوگواری امام حسین(ع) با شرایطی خاص، از فتاوای او است.
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | بشیر حسین نجفی |
| تاریخ تولد | ۱۳۶۱ق |
| محل زندگی | نجف |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | آیت‌الله خویی • محمدکاظم قاروبی تبریزی • سید محمد روحانی |
| محل تحصیل | پاکستان • نجف |
| تألیفات | مِرقاة الاُصول • مُصْطَفَی الدَّین القَیِّم • َالشَّعائِرُ الحُسَینیَّة و مَراسیمُ العَزاء |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| وبگاه رسمی | http://www.alnajafy.com/ |
وی معتقد به وحدت مرجعیتِ عراق در امور سیاسی است و مسائل سیاسی عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهد. «دعوت به وحدت شیعه و سنی» و «بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسی عراق» از دیگر رویکردهای سیاسی او شمرده شده است.
کتاب‌های مِرقاة الاُصول، الشَعائر الحسینیة و مَراسیم العَزاء، و الغدیر اِطالة و اَعمال، از آثار او است.
زندگی‌نامه
بشیر حسین نجفی، معروف به شیخ بشیر نجفی[۱] فرزند صادق‌علی، و متولد سال ۱۳۶۱ق برابر با ۱۹۴۲م در جالندهر (پنجاب شرقی هند) است.[۲] پدربزرگ او شیخ محمدابراهیم پاکستانی (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم‌حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) از عالمان دینی بوده‌اند و خانواده او پس از تجزیه پاکستان و هند، در سال ۱۳۶۶ق برابر با ۱۹۴۷م از هندوستان به پاکستان مهاجرت کرده و در شهر باتاپور در حومه لاهور ساکن شدند. گفته شده است که با تبلیغات خاندان او، تشیع در آنجا گسترش یافت.[۳]
بشیر نجفی در سال ۱۹۶۵م (۱۳۸۴/۱۳۸۵ق)، به نجف رفت.[۴] در دوره‌ای که به‌دستور صدام‌حسین، رئیس‌جمهور وقت عراق، روحانیان و عالمان شیعه غیرعراقی (که به آنها معاودین گفته می‌شود) اخراج شدند، در عراق ماند.[۵] روزنامه بریتانیایی اینْدیپِنْدِنْت، به نقل از آیت‌الله خویی، از ترور نافرجام بشیر نجفی در سال ۱۴۱۹ق برابر با ۱۹۹۹م گزارش داده است.[۶] برخی این ترور را فشار برای خروج او از عراق تفسیر کرده‌اند.[۷] به گفته سبطین سبزواری، نماینده بشیر نجفی در پاکستان، او پس از هجرت به نجف هیچ‌گاه به پاکستان بازنگشته است.[۸]
شیخ بشیر نجفی دارای چهار فرزند پسر است که از آن میان، علی‌بشیر نجفی، نماینده او است.[۹]
تحصیلات
شیخ بشیر نجفی، تحصیلات دینی آغازین را نزد پدربزرگش محمدابراهیم (درگذشت ۱۹۶۲م) و عمویش مولانا خادم‌حسین (درگذشت ۱۴۰۲ق) فرا گرفت و قرآن را حفظ کرد، از این‌رو به حافظ بشیر هم خوانده می‌شود. او بین سال‌های ۱۹۶۱ و ۱۹۶۵م در مدرسه علمیه جامعة المنتظر (جامع المنتظر کنونی) در لاهور به تحصیل پرداخت و از اختر عباس نجفی بهره برد.[۱۰] از دیگر استادان او در پاکستان، سید ریاض‌حسین نقوی و سید صفدرحسین نجفی بودند.[۱۱] او در این مدرسه به تدریس نیز مشغول بود.[۱۲]
برخی از استادان وی پس از هجرت به نجف عبارتند از:
- آیت‌الله خویی: یک دوره کامل خارج اصول و بخشی از خارج فقه.
- محمدکاظم قاروبی تبریزی: کفایة الاصول و بخشی از دروس خارج.
- سید محمد روحانی: اصول و فقه.[۱۳]
- محمدعلی مُدرّس افغانی.[۱۴]
بشیر نجفی از سال ۱۹۶۸م (۱۳۸۷/۱۳۸۹ق) به تدریس سطوح در نجف پرداخت[۱۵] او پیش از سقوط صدام‌حسین، رئیس‌جمهور وقت عراق و پس از آن، مشغول به تدریس درس خارج فقه و اصول بوده است.[۱۶]
آثار
شیخ بشیر نجفی، در موضوعات فقه، اصول، فلسفه، کلام، تفسیر و حدیث آثاری به زبان عربی نگاشته، که از آن میان، نزدیک به ۲۰ اثر به چاپ رسیده است.[۱۷] کتاب مِرقاةُ الاُصول، یکی از آثار او در علم اصول فقه است.[۱۸] وی در این کتاب به مطالب آغازینِ علم اصول و بحث‌های اصلی آن مانند اوامر و نواهی، عام و خاص، اُصول عَمَلِیه و تَعادُل و تَراجیح پرداخته است.[۱۹]
برخی از آثار چاپ شده او چنین‌اند:
- وَقْفَةٌ مَعَ مُقَلِّدِی الْمَوْتَی
- مَناسِکُ الحَج
- خَیرُ الصَّحائِف فی اَحکام العِفاف
- سَتبقی النَّجَف رائِدَة حَوْزاتِ العالم
- مُصْطَفَی الدِّینِ الْقَیمِ
- بُحُوثٌ فِقْهِیةٌ مُعاصِرَه
- اَلتَّائِبُ حَبیبُ الله
- الشَّعائِرُ الحُسَینیة و مَراسیمُ العَزاء
- ولادةُ الامام المَهدی(ع)
- الغدیر اِطالة و اَعمال[۲۰]
- تعلیقةٌ علی شرح التجرید العلامة،
دوره مرجعیت
بشیر نجفی یکی از سه مرجع تقلید مطرح در نجف (در کنار سید محمدسعید حکیم و اسحاق فیاض)، پس از آیت‌الله سیستانی شمرده شده است.[۲۱] رساله توضیح المسائل او با نام الدّینُ الْقَیم به زبان عربی منتشر شده و به زبان‌های انگلیسی، اردو و گُجَراتی (زبان رسمی در ایالت گجرات هند) ترجمه شده است.[۲۲]
فتاوای مشهور
- به‌فتوای شیخ بشیر نجفی، قمه‌زنی در سوگواری امام حسین(ع) به سه شرط جایز، بلکه برتر است: «شخص اطمینان نداشته باشد که این عمل باعث مرگ یا از دست دادن عضوی از اعضای بدن او می‌شود»، «در زمان یا مکانی نباشد که باعث دین‌گریزی مردم آن شود»، «نیت، نشان‌دادن مظلومیت امام حسین(ع) و جنایت دشمنان اهل بیت(ع) باشد.»[۲۳]
- بشیر نجفی، کشیدن چهره معصومان(ع) و غیرمعصومان از اهل بیت(ع)، مانند حضرت عباس(ع) را حرام و نسبت دادن این تصاویر به معصومان(ع) را از گناهان کبیره دانسته است.[۲۴]
- به‌فتوای او، کسی که به توحید، نبوت و معاد ایمان داشته و آنچه به یقین، جزئی از اسلام است را انکار نکند، مسلمان است، تکفیر او جایز نیست و بر مسلمانان واجب است از جان، مال و آبروی چنین کسی دفاع کنند.[۲۵]
دیدگاه‌های سیاسی
برخی از دیدگاه‌ها و مواضع سیاسی بشیر حسین نجفی عبارتند از:
- وحدت شیعه و سنی: نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، دعوت شیعه و سنی به وحدت را از اندیشه‌های اساسی بشیر نجفی دانسته است.[۲۶] نجفی با افراطی‌گری وهابیان مخالفت کرده[۲۷] و مسلمانان را از رفتارهای خشونت‌آمیز پرهیز داده است.[۲۸]
- وحدت مرجعیت عراق: به‌گفته رسول جعفریان، پژوهش‌گر تاریخ در کتاب «تشیع در عراق، مرجعیت و ایران»، بشیر نجفی، سید محمدسعید حکیم و محمداسحاق فیاض، مسائل عراق را به آیت‌الله سیستانی ارجاع می‌دهند.[۲۹] به گفته نویسنده کتاب «ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق»، حضور بشیر نجفی در مسائل سیاسی عراق پس از سقوط حزب بعث کم‌رنگ شده است؛ وی دلیل آن را اعتقاد به وحدت مرجعیت عراق و ارجاع مسائل سیاسی به سید علی سیستانی دانسته است.[۳۰]
- دربارهٔ جمهوری اسلامی ایران: بشیر نجفی، در دیدار با رئیس‌جمهور وقت ایران، جمهوری اسلامی ایران را صدای شیعه و صدای مسلمانان واقعی دانسته است.[۳۱] همچنین وی در دیدار با وزیر وقت امور خارجه ایران، خواستار ارتباط گسترده میان ایران و عراق در حوزه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی شد.[۳۲]
اصرار بر خروج نیروهای بیگانه از عراق[۳۳] و بی‌طرفی در حمایت از جریان‌های سیاسی عراق،[۳۴] از دیگر دیدگاه‌ها و مواضع وی بوده است.
سایر دیدگاه‌ها
بشیر نجفی، از جایگزینی کتاب‌ها در نظام درسی حوزه با کتاب‌های جدید و آسان انتقاد کرده است.[۳۵] به باور او، برای کتاب‌های رسائل، نوشته شیخ انصاری و کفایة الاصول، نوشته آخوند خراسانی جایگزینی وجود ندارد.[۳۶] او کتاب اصول الفقه، نوشته محمدرضا مُظَفَّر را نیز، جایگزین مناسبی برای کتاب معالم الاصول، نوشته حسن بن زین‌الدین عاملی ندانسته است.[۳۷]
وی معتقد است باید علم اصول از علم فلسفه پیراسته شود، با این حال، آموختن فلسفه را پیش از فراگیری علم اصول لازم دانسته و لزوم بیان مطالب فلسفی در برخی بخش‌های علم اصول را پذیرفته است.[۳۸]
پانویس
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵.
- ↑ نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵؛ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.
- ↑ کاکبورن، «Baghdad riots over killing of Ayatollah».
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.
- ↑ «قاسم سلیمانی کا جنازہ پڑھانے والے پاکستانی آیت اللہ بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز.
- ↑ «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت الله بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز.
- ↑ نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ نقوی، تذکره علمای امامیه پاکستان، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، ص۶۵ و ۶۶.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، ص۷۹.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «من أنباء التراث»، در مجله تراثنا، ص۳۹۳ و ۳۹۴.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ نادری‌دوست، شیعیان عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۷۵.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۱۷ و ۱۱۸؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۳۶ و ۳۷.
- ↑ بشیر نجفی، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، ۱۴۳۳ق، ص۱۴۳؛ همچنین نگاه کنید به: بشیر نجفی، «الإستفتاءات»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ میرآقایی، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، ۱۴۲۸ق، ص۱۰۹ و ۱۱۰؛ معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین، ۱۴۳۴ق، ص۴۵.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری رسانیوز.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۳ و ۲۲۴، به نقل از خبرگزاری حوزه‌نیوز.
- ↑ جعفریان، تشیع در عراق، ۱۳۸۶ش، ص۱۳۲–۱۳۴.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ همچنین نگاه کنید به: زارعان، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، ص۱۰.
- ↑ «علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا).
- ↑ قاسمی، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، ص۱۱۹.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۰؛ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲، به نقل از پایگاه تبیان.
- ↑ قاسمی، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، ۱۳۹۳ش، ص۲۲۲.
- ↑ «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی.
- ↑ «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۱۱ و ۱۱۲.
- ↑ «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۱۲.
- ↑ «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۴ و ۱۰۵؛ همچنین نگاه کنید به «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، ص۱۰۶.
منابع
- جعفریان، رسول، تشیع در عراق مرجعیت و ایران، تهران، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، ۱۳۸۶ش.
- «حوزه نجف، تلاش‌ها و مظلومیت‌ها»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با سید علی‌اکبر حائری، قم، معاونت پژوهش‌های حوزه‌های علمیه، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲ش.
- «دانش اصول و وضع درسی آن در حوزه نجف»، در فصلنامه پژوهش و حوزه، مصاحبه با بشیر نجفی، سال چهارم، شماره ۱۶، زمستان ۱۳۸۲، ص۱۰۲–۱۱۳.
- «روحانی در دیدار بشیر نجفی: علاقه‌مندیم روابط تهران بغداد بیش از پیش گسترش یابد»، خبرگزاری دانشگاه آزاد اسلامی (آنا)، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اسفند ۱۳۹۷، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۳۹۹.
- زارعان، احمد، «تحلیل کنش سیاسی مرجعیت شیعیان عراق در دوره پساصدام»، در فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، سال هفدهم، شماره ۴، پیاپی ۶۸، زمستان ۱۳۹۵، ۵–۳۶.
- «زندگی‌نامه»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر حسین النجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
- «قاسم سلیمانی کا جنازه پڑهانی والی پاکستانی آیت الله بشیر حسین نجفی»، سایت گوگلی‌نیوز، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
- قاسمی، فرج‌الله، «مرجعیت و سیاست در عراق پس از اشغال؛ با تأکید بر اندیشه آیت‌الله سیستانی»، در فصنامه علوم سیاسی، قم، دانشگاه باقر العلوم، سال دوازدهم، شماره ۴۵، بهار ۱۳۸۸ش، ص۱۱۹.
- قاسمی، فرج‌الله، ساختار سیاسی-اجتماعی شیعیان عراق، تهران، مشعر، ۱۳۹۳ش.
- کاکبورن، پاتریک، «Baghdad riots over killing of Ayatollah»، سایت ایندیپندنت، تاریخ درج مطلب: ۲۱ فوریه ۱۹۹۹م، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹ش.
- معهد الحج و الزیارة، حرمة تکفیر المسلمین و الاساءة الی مقدسات الامة الاسلامیة فی فتاوا و آراء مراجع الدین و العلماء المسلمین الشیعه، تهران، مشعر، ۱۴۳۴ق.
- «من أنباء التراث»، مجله تراثنا، قم، مؤسسه آل البیت(ع) لاحیاء التراث، رجب و ذوالحجة ۱۴۲۷، السنة الثانیة و العشرون، العدد ۳ و ۴، ص۳۸۰–۳۹۸.
- میرآقایی، جلال، التعددیة المذهبیة فی الاسلام و آراء العلماء فیها، تهران، المجمع العالمی لتقریب بین المذاهب الاسلامیه، المعاونیة الثقافیه، ۱۴۲۸ق.
- نجفی، حافظ بشیر حسین، «الاستفتاءات»، سایت دفتر مرکزی شیخ بشیر نجفی، تاریخ بازدید: ۲۳ شهریور ۱۳۹۹.
- نجفی، حافظ بشیر حسین، الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء فی ضوء الفتاوا، نجف، مؤسسة الانوار النجفیة (للثقابة و التنمیة)، ۱۴۳۳ق.
- نقوی، سید حسین‌عارف، تذکره علمای امامیه پاکستان، اسلام‌آباد، مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان، بی‌تا.
پیوند به بیرون
- مطالعه و بارگیری کتاب مِرقاة الاُصول نوشته بشیر نجفی.
- مطالعه کتاب الشعائر الحسینیة و مراسیم العزاء، نوشته بشیر نجفی.
- بارگیری مجموعه‌ای از آثار بشیر نجفی.