سال ۱۳۰ هجری قمری
 سال ۱۳۱ هجری قمری سال ۱۲۹ هجری قمری  | |
| امامت | |
|---|---|
| امام صادق(ع) (دوره امامت: ٣٤ سال ۱۱۴ تا ۱۴۸ق) | |
| حکومت‌های سرزمین‌های اسلامی | |
| خلافت بنی‌امیه | مروان بن محمد |
| مدینه و مکه | محمد بن عبدالملک بن مروان |
| عراق | یزید بن عمر بن هبیرة |
| وقایع مهم | |
| زلزله‌های شدید در شام و ویرانی بیت المقدس | |
| وفات‌ها / شهادت‌ها | |
| عبدالله بن معاویه | |
| ابوداوود سلیمان بن سفیان مسترق (به نقلی) | |
| خلیل بن احمد فراهیدی (به نقلی) | |
سال ۱۳۰ هجری قمری یکصد و سی‌امین سال از تقویم هجری قمری که مصادف با امامت امام صادق(ع) (امامت: ۱۱۴ تا ۱۴۸ق)، ششمین امام شیعیان و چهارمین سال خلافت مروان بن محمد بن مروان معروف به مروان حمار(خلافت: ۱۲۷-۱۳۲ق)، آخرین خلیفه اموی، است.
از جمله رویدادهای مهم این سال عبارتند از: ورود ابومسلم خراسانی به مرو و تسلط بر آن، کشته شدن عبدالله بن معاویه نوه عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب به دست ابومسلم خراسانی، درگذشت خلیل بن احمد فراهیدی به نقلی و زلزله‌های شدید در شام که موجب ویرانی بیت المقدس شد.
وضعیت امامت و خلافت
سال ۱۳۰ هجری قمری مصادف با امامت امام صادق(ع) (امامت: ۱۱۴ تا ۱۴۸ق)، ششمین امام شیعیان[۱] و چهارمین سال حکومت مروان بن محمد بن مروان معروف به مروان حمار(خلافت: ۱۲۷-۱۳۲ق)، آخرین خلیفه اموی، است.[۲] محمد بن عبدالملک بن مروان والی مکه و مدینه و طائف و یزید بن عمر بن هبیرة والی عراق بود.[۳]
نخستین روز این سال، دوشنبه اول محرم برابر است با ۲۳ شهریور ۱۲۶ شمسی و پانزدهم سپتامبر ۷۴۷ میلادی. آخرین روز سال نیز جمعه سی‌ام ذی‌الحجه با دوازدهم شهریور ۱۲۷ شمسی و سوم سپتامبر ۷۴۸ میلادی مصادف است.[۴]
رویدادها
- ورود ابومسلم خراسانی به مرو و فرار نصر بن سیار، والی خراسان، در روز پنج‌شنبه نهم جمادی الثانی[۵] و به نقلی در ربیع الاول یا جمادی الاول.[۶] ابومسلم بر کل خراسان استیلا یافت و قحطبة بن شبیب طائی را به فرماندهی سپاهیان عباسی گمارد. قحطبه در نبردی، بر نیشابور و سپس بر جرجان تسلط یافت و به کشتار مردم آنجا پرداخت.[۷]
- کشته شدن عبدالله بن معاویه نوه عبدالله بن جعفر بن ابی‌طالب به دست ابومسلم خراسانی در هرات.[۸] او علیه مروان، آخرین خلیفه بنی‌امیه قیام کرد و پس از شکست به هرات گریخت تا یاری ابومسلم را بدست آورد. او را بنیانگذار فرقه جناحیّه، فرقه‌ای از غلات شیعه، دانسته‌اند.[۹] اتهام ادعای خدایی، نبوت و امامت به وی نسبت داده شده است.[۱۰] یاران وی، معتقد بودند که تنها عبدالله بن معاویه شایسته امامت بود.[۱۱] البته گفته شده اخبار مرتبط با وی متناقض است و روشن نیست که وی از غلات بوده یا مردی صاحب عقل و درایت.[۱۲]
- درگذشت ابوداوود سلیمان بن سفیان مسترق، از محدثان شیعه، بنابر برخی منابع.[۱۳] براساس بعضی منابع، وی در سال ۲۳۱ق از دنیا رفته است.[۱۴]
- درگذشت خلیل بن احمد فراهیدی، دانشمند ادبیات عرب، به نقلی.[۱۵]
- زلزله‌های شدید در شام که در پی آن بیت المقدس ویران شد و مردم چهل روز بیابان‌نشین شدند.[۱۶]
- شیوع طاعون در بصره.[۱۷]
- تولد ابونعیم فضل بن دُکَین ملائی (درگذشت: ۲۱۹ق)، از محدثان کوفه و فقیه، حافظ و نسب‌شناس بود. گفته شده از شیعیان زیدیه بود. گروهی به نام دکینیه به او منسوب‌اند.[۱۸]
پانویس
- ↑ نگاه کنید به: طبرسی، إعلام الورى بأعلام الهدى، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۵۱۴.
- ↑ سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۲ق، ص۲۷۱.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، دار التراث، ج۷، ص۴۰۲؛ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۹۳.
- ↑ «تبدیل تاریخ»، وبگاه با حساب.
- ↑ طبری، تاریخ الطبری، دار التراث، ج۷، ص۳۷۷.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۷۸.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۰؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۴.
- ↑ جعفریان، تاریخ تشیع، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۹و۱۴۰.
- ↑ کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۳۱۹؛ ابن داود حلی، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۱۷۶.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۱۸۳.
- ↑ ابن جوزی، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، دار الکتب العلمیة، ج۷، ص۲۷۹.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التاریخ، ۱۳۸۵ق، ج۵، ص۳۹۳؛ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۳۳۱.
- ↑ ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ج۱، ص۴۸۵.
منابع
- ابن اثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر - دار بیروت، چاپ اول، ۱۳۸۵ق.
- ابن جوزی، ابوالفرج، المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، دار الکتب العلمیة، بی‌تا.
- ابن داود حلی، حسن بن علی، الرجال، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۲ش.
- «تبدیل تاریخ»، وبگاه با حساب، تاریخ بازدید: ۱۹ فروردین ۱۴۰۰ش.
- ترمانینی، عبدالسلام، دایرة المعارف تاریخی رویدادهای تاریخ اسلام، ج۱، ترجمه جمعی از پژوهشگران زیر نظر علیرضا واسعی، قم، پژوهشگاه فرهنگ و علوم اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۷ش.
- جعفریان، رسول، تاریخ تشیع در ایران، تهران، نشر علم، ۱۳۸۷ش.
- سیوطی، جلال الدین، تاریخ الخلفاء، تحقیق رحاب خضر عکاوی، بیروت، مؤسسه عزالدین، ۱۴۱۲ق.
- طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری بأعلام الهدی، قم، مؤسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الطبری(تاریخ الامم و الملوک)، بیروت، دار التراث، بی‌تا.
- کشی، محمد بن عمر، رجال الکشی- اختیار معرفة الرجال، تصحیح شیخ طوسی و حسن مصطفوی، مشهد، دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، دفتر نشر اسلامی، چاپ ششم، ۱۳۶۵ش.