محمد یزدی

محمد یزدی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۳۱۰ش
محل زندگی	قم
تاریخ وفات	۱۹ آذر ۱۳۹۹ش
شهر وفات	قم
خویشاوندان سرشناس	شیخ محمدعلی یزدی(جد)
اطلاعات علمی
استادان	آیت‌الله بروجردی • آیت‌الله اراکی • امام خمینی
محل تحصیل	اصفهان و قم
تألیفات	اسس الایمان فی القرآن
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم • عضو فقهای شورای نگهبان • عضو سابق مجلس خبرگان رهبری • رییس سابق قوه قضاییه

محمد یزدی (۱۳۱۰-۱۳۹۹ش) روحانی شیعه، فقیه و سیاستمدار ایرانی بود. وی در جوانی پس از گذراندن دروس سطح به قم آمد و از محضر عالمانی چون بروجردی، اراکی و امام خمینی بهره برد. سخنرانی در شهرهای مختلف از جمله فعالیت‌های وی قبل از انقلاب اسلامی ایران بود که منجر به تبعید و زندانی شدن وی گردید.

یزدی پس از انقلاب مسئولیت‌های فراوانی در عرصه‌های مختلف بر عهده داشت که می‌توان به نمایندگی مجلس شورای اسلامی، عضویت در شورای نگهبان، ریاست قوه قضائیه و نمایندگی مجلس خبرگان رهبری اشاره کرد.

از او آثاری در زمینه‌های مختلف از جمله فقه، اصول، علوم قرآن، تفسیر و عقاید به چاپ رسیده است.

زندگی‌نامه

محمد یزدی فزرند علی در سال ۱۳۱۰ش در یک خانواده علمی و مذهبی در اصفهان به دنیا آمد. جد او شیخ محمد علی، معروف به شیخ یزدی در حدود صد سال پیش از یزد به اصفهان رفت و از عالمان به نام اصفهان گردید.

تحصیلات

محمد یزدی دوران کودکی را در اصفهان گذراند و خواندن و نوشتن را در مکتب خانه‌هایی که در مسجد محل بود، فرا گرفت. سپس برای خواندن کلاس چهارم نظام آموزشی، به اولین مدرسه‌ای که در آن زمان به سبک جدید تأسیس شده بود، رفت و شش کلاس را در آن مدرسه گذراند.

وضعیت خانوادگی و اصرار و علاقه‌مندی پدر سبب علاقه وی به دروس حوزوی شد. او تحصیلات حوزوی را نزد پدر خود شروع کرد و در مدرسه کاسه‌گران، دروس سطح حوزه را در محضر عالمانی چون نجف آبادی، فقیه، ادیب و طباطبایی به پایان رساند.

در کتاب خبرگان ملت از زبان وی، دوستان و معاشرانی ذکر شده است که از این میان می‌توان به محمدی گیلانی، حسین مظاهری، شیخ محمدتقی مصباح یزدی، سید علی‌اکبر موسوی در قم و آقایان فقیه ایمانی، اخوان ابطحی در اصفهان اشاره کرد.

محمد یزدی پس از گذراندن دروس سطح به قم آمد و از محضر اساتیدی چون شیخ مرتضی حائری، مرعشی نجفی، سلطانی و علامه طباطبایی بهره برد و در درس خارج حضرات آیات بروجردی، اراکی، آملی، شاهرودی و امام خمینی شرکت کرد. وی پس از مدتی به درجه اجتهاد رسید و از امام خمینی اجازه اجتهاد دریافت کرد.

وفات

تشییع آیت‌الله محمد یزدی در قم

محمد یزدی در ۱۹ آذر ۱۳۹۹ش درگذشت و پس از تشییع در قم و اقامه نماز میت توسط آیت‌الله جعفر سبحانی در حرم حضرت معصومه(س) به‌خاک سپرده شد.

فعالیت‌های علمی

از شیخ محمد یزدی آثار فراونی در زمینه‌های گوناگون همچون فقه، اصول، عقاید، تفسیر و علوم قرآن وجود دارد. اولین اثری که از وی به چاپ رسید، مقالاتی است که در مجله حکمت، تحت عنوان انسان‌شناسی منتشر شد.

برخی از آثار او عبارت‌اند از:

• ترجمه قرآن کریم: از این ترجمه به عنوان یکی از ترجمه‌های ساده و روان به زبان فارسی یاد شده و چاپ آن توسط انتشارات اسوه صورت گرفته است.

• گمشده شما: این کتاب، قبل از انقلاب اسلامی به چاپ رسید و موضوع آن در زمینه اصول دین و معارف مکتب تشیع است.

• پاسخ تهمت‌های مردوخ: این کتاب در رد سخنان شخصی بنام مردوخ نگاشته شده است که پس از چاپ کتاب گمشده شما، تهمت‌هایی را بر علیه مکتب تشیع وارد کرده بود.

• حسین بن علی(ع) را بهتر بشناسیم: موضوع این کتاب، تحلیل قیام عاشورا و نهضت امام حسین(ع) است و با تحلیل و آسیب شناسی، راهکارهایی را نیز ارائه می‌دهد. این کتاب با توجه به مقایسه زمان صدر اسلام و تطبیق آن با زمان حاضر، مورد استقبال قرار گرفت و همین امر سبب شد تا ساواک کتاب را ممنوع کرده و اقدام به جمع‌آوری کند.

• فقه القرآن: وی این کتاب را زمان تبعید در شهرهای کنگان، بوشهر و اسلام آباد غرب نوشته و موضوع آن در ارتباط با آیات الاحکام است.

• اسس الایمان فی القرآن: وی در این کتاب اصول دین را از منظر قرآن کریم مورد بررسی قرار داده است. این اثر در زمان محکومیت قبل از انقلاب و در زندان کرمانشاه نوشته شده است.

• نبذ فی المعارف الاسلامی: این کتاب، یک دوره اصول دین و مذهب به زبان عربی است و روش عقلی را برای اثبات و استنباط مطالب به کار گرفته است.

وی رساله‌های کوچکی نیز در زمینه‌های گوناگون از جمله تفسیر سوره حمد، الولاده الاصطناعیه للانسان، حکم التماثیل و... نوشته است؛ چنان‌که از او سلسله مقالاتی با عنوان «در قانون اساسی» در مجله نور علم چاپ شده است.

آیت‌الله یزدی در کنار امام خمینی

فعالیت‌ها و مبارزات سیاسی

محمد یزدی یکی از چهره‌های شناخته‌شده جمهوری اسلامی ایران بود که فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی گسترده‌ای در قبل و بعد از انقلاب اسلامی داشت.

قبل از انقلاب

شیخ محمد یزدی قبل از انقلاب اسلامی به عنوان یکی از مبارزان و فعالان سیاسی با حکومت پهلوی شناخته می‌شود که به دلیل سخنرانی‌ها و افشاگری‌های فراوان، بارها تبعید و زندانی شده است. جو حاکم بر حوزه علمیه قم و نقش مراجع و جریان‌های سیاسی از جمله فدائیان اسلام و نهضت ملی شدن صنعت نفت و کودتای ۲۸ مرداد، سبب علاقه‌مندی وی به مسائل سیاسی شد.

شروع آشنایی وی با امام خمینی، به شرکت در درس خارج امام در مسجد سلماسی باز می‌گردد که با پیروی از خط و مشی امام به مبارزه علیه حکومت پهلوی پرداخت و با جلسات و سخنرانی‌های فراوان در شهرهای مختلف، بارها توسط ساواک دستگیر و زندانی گردید و در چندین مرحله به شهرهای گوناگون از جمله کنگان، بندرلنگه، بوشهر و رودبار تبعید شد.

بعد از انقلاب

یزدی یکی از فعالان سیاسی شناخته شده بعد از انقلاب اسلامی است و مسئولیت‌های فراوانی را در عرصه‌های مختلف به عهده داشته که برخی از آنها عبارت‌اند از:

• ریاست دادگاه انقلاب اسلامی قم و باختران(کرمانشاه).
• ریاست دفتر امام خمینی: دفتر امام خمینی متشکل از سید احمد خمینی، اشراقی، رسولی محلاتی، محمد غرضی به ریاست آیت‌الله محمد یزدی به صورت شورایی اداره می‌شد.
• نمایندگی مجلس خبرگان قانون اساسی.

ریاست آیت‌الله یزدی در دوره چهارم مجلس خبرگان رهبری.

• نمایندگی مجلس شورای اسلامی: وی در سال ۱۳۵۸ش از سوی مردم قم به مجلس راه یافت و در دوره دوم از سال ۱۳۶۳ش تا ۱۳۶۷ش نماینده مردم تهران گردید.
• عضویت در شورای نگهبان پس از استعفای آیت‌الله صافی گلپایگانی. پس از پایان نمایندگی وی در دوره دوم مجلس شورای اسلامی، از سوی امام خمینی به‌عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان منصوب گردید. او چهارم، پنجم و ششم عضو این شورا بوده و بعد از ریاست قوه قضائیه نیز به عضویت شورای نگهبان درآمد. در آبان ماه ۱۳۹۹ش اعلام شد که او از عضویت در شورای نگهبان استعفا داده است.
• عضویت در شورای بازنگری قانون اساسی در سال ۱۳۶۸ش با حکم امام خمینی.
• ریاست قوه قضائیه پس از رحلت امام خمینی در دو دوره پنج ساله.
• نمایندگی مجلس خبرگان: وی در دوره دوم از حوزه تهران انتخاب شد و عضو کمیسیون ۱۱۰ و ۱۱۱ و نائب رئیس کمیسیون تحقیق بود. آیت‌الله یزدی در دوره چهارم با درگذشت آیت‌الله مهدوی کنی به عنوان ریاست خبرگان انتخاب شد. او در دوره پنجم نتوانست به مجلس خبرگان راه یابد. وی با شرکت در انتخابات میاندوره خبرگان از حوزه استان قم توانست مجددا رای لازم را بدست آورده و به عضویت در مجلس خبرگان درآید.

از دیگر فعالیت‌های وی می‌توان به امام جمعه موقت تهران، عضو و دبیر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم،

عضو جامعه روحانیت مبارز تهران، عضو دوره چهارم و پنجم شورای عالی حوزه‌های علمیه، عضو هیأت امنای حوزه علمیه شهید شاه‌آبادی و عضو هیأت امنای دانشگاه فاطمیه قم اشاره کرد.

مطالعه بیشتر

کتاب «خاطرات آیت‌الله محمد یزدی»، شامل زندگی‌نامه، خاطرات و شرح مبارزات سیاسی وی است. این کتاب توسط مرکز اسناد انقلاب اسلامی در سال ۱۳۸۰ش منتشر شده است.

پانویس

الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود

منابع