سید صدرالدین بلاغی

سید صدرالدین بلاغی

اطلاعات فردی
تاریخ تولد	۱۲۹۰ش
محل زندگی	تهران
تاریخ وفات	اردیبهشت ۱۳۷۳ش
محل دفن	تهران
شهر وفات	تهران
خویشاوندان سرشناس	عبدالحجت بلاغی (برادر)
اطلاعات علمی
محل تحصیل	اصفهان، شیراز، مشهد
تألیفات	قصص قرآن ترجمه صحیفه سجادیه برهان در قرآن
فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی
سیاسی	نماینده آیت‌الله بروجردی در ملی شدن صنعت نفت عضو مؤسس حزب جمهوری خلق مسلمان
اجتماعی	نماینده آیت‌الله بروجردی در انگلستان تدریس و تبلیغ در حسینیه ارشاد و دارالتبلیغ

'سید صدرالدین بلاغی نائینی معروف به صدر بلاغی (۱۲۹۰-۱۳۷۳ش)، واعظ، خطیب، نویسنده و پژوهشگر شیعه قرن چهاردهم است. او در حسینیه ارشاد و دارالتبلیغ اسلامی به تدریس و خطابه مشغول بود. وی نماینده آیت الله بروجردی در نهضت ملی شدن صنعت نفت و نیز نماینده وی در انگلستان بود. صدر بلاغی از مؤسسان حزب جمهوری خلق مسلمان بود. او پس از مدتی همراه دیگر مؤسسان از ادامه فعالیت در حزب استعفا داد. قصص قرآن، برهان در قرآن، عدالت و قضا در اسلام از جمله آثار اوست. ترجمه صحیفه سجادیه و جاهلیت قرن بیستم محمد قطب از وی به جا مانده است.

صدربلاغی در اقامه نماز روز تاسوعای تهران در کنار آیت‌الله طالقانی، خلیل کمره‌ای، مهندس بازرگان

متن نامه آیت‌الله بروجردی

«بسم الله الرحمن الرحیم

بعرض عالی می‌رساند، مرقوم محترم که حاکی از صحت مزاج عالی بود واصل گردید، مطالبی را که مرقوم داشته بودید مکرراً با دقت مطالعه نمودم بی‌اندازه از این مسافرتی که به منظور تقویت اسلام انجام داده‌اید مسرور شدم و از اینکه اظهار رضایت به مسافرت لندن هم فرموده بودید نیز کمال مسرت حاصل شد، ولکن جمع مابین این مسافرت فعلاً با انتظار شرکت در آکادمی یا معهد که مرقوم شده بود چه نحو می‌شود، متحیر شدم. هر قسم بنظر خودتان صلاح است و جمع مابین دو مقصد حاصل می‌شود مرقوم دارید. مکتوبی به یکی از آقایان تجار که در طهران هستند نوشتم تحقیق کنند وضع عائله جناب مستطاب عالی را بهتر اطلاع دهند. پس از اطلاع امیدوارم رفع نگرانی جنابعالی از این حیث بشود و چنانچه خودتان هم احتیاجاتی داشته باشید با تعیین آدرس کامل اطلاع دهید. حقیر بی‌اندازه مسافرت امثال جناب مستطاب عالی را بممالکی که ممکن است موجب توسعه و تقویت دیانت مقدسه اسلام باشد لازم می‌دانم ولکن تا حال کمتر اشخاصی را واجد اوصاف احراز کرده‌ام. در مواقع توجه و دعاء امیدوارم حقیر را فراموش نفرمایید. والسلام علیکم و رحمةاللَّه برکاته، ۱۸ محرم ۱۳۸۰.

حسین الطباطبایی

چنانچه میسر باشد با جناب مستطاب حجةالاسلام آقای حاج آقا مهدی حائری تماس داشته باشید ولو بمکاتبه گمان می‌کنم مفید باشد.»

زیست‌نامه

سید صدرالدین بلاغی در سال ۱۲۹۰ش در نایین متولد شد. پدرش سید حسن حسینی (۱۲۸۸-۱۳۵۲ق) از علما و مدرسین نایین و از شاگردان آخوند خراسانی و سید محمدکاظم یزدی بود.

صدرالدین بلاغی تحصیلات مقدماتی را نزد پدر آغاز کرد و پس از آن به اصفهان و شیراز رفت و ۲۰ سال به تحصیل علوم حوزوی مشغول بود. در سال ۱۳۱۸ از شیراز به مشهد رفت. در مشهد علاوه بر تدریس، در مجامع و مجالس مذهبی سخنرانی می‌کرد. پس از دو سال، در سال ۱۳۲۰ش به تهران آمد و به تبلیغ در مساجد و محافل مذهبی مشغول شد. گفتارهای مذهبی او در این زمان از رادیو پخش می‌شد. علاوه بر وعظ، به تألیف کتب و مقالات اهتمام می‌ورزید.

در جریان ملی شدن صنعت نفت، در صدر مبارزین در کنار رهبری مذهبی-ملی نهضت، حرکت می‌کرد. از همان زمان، به عنوان نماینده آیت الله سید حسین بروجردی به فعالیت خود ادامه می‌داد.

سفر به اروپا و آمریکا

پس از نهضت ملی، صدر بلاغی بیشتر به کار فرهنگی - ارشادی پرداخت . به دستور آیت الله بروجردی و به عنوان نماینده ویژه به اروپا و آمریکا اعزام شد و در آن دیار به تبلیغ اسلام همت گماشت. آیة اللَّه بروجردی در نامه‌ای از سفر ایشان به خارج اظهار خشنودی نموده و می‌نویسد که این قبیل سفرها را موجب توسعه و تقویت دیانت مقدسه اسلام می‌داند. صدربلاغی پس از بازگشت به ایران، به سخنرانی‌ها و تألیف ادامه داد. سید صدرالدین سرانجام در ۲ اردیبهشت ۱۳۷۳ش درگذشت.

فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی

• انجمن اسلامی دانشجویان: صدر بلاغی از سخنرانان انجمن اسلامی دانشگاه تهران بود.
• نهضت ملی شدن نفت؛ بلاغی از حامیان نهضت ملی شدن صنعت نفت و محمد مصدق بود. از وی به عنوان نماینده آیت الله بروجردی در جریان نهضت ملی نفت یاد شده است.
• دارالتبلیغ؛ ساخت دار التبلیغ اسلامی در سال ۱۳۴۳ش آغاز شد. صدرالدین بلاغی و سید موسی صدر در مراسم افتتاح دارالتبلیغ سخنرانی کردند. سه ماه بعد پس از آنکه سید کاظم شریعتمداری نماز عید فطر را در مدرسه حجتیه خواند، باز صدر بلاغی به منبر رفت و از تأسیس دارالتبلیغ ستایش کرد. صدر بلاغی در دارالتبلیغ، تاریخ اسلام تدریس می‌کرد.
• حسینیه ارشاد؛ در آذر ۱۳۴۶ ساختمان حسینیه ارشاد رسماً گشایش یافت و سخنرانی‌های دینی در آن آغاز شد. بسیاری از روحانیان سرشناس و برخی افراد مشهور غیرروحانی از سخنرانان آن بودند. صدرالدین بلاغی از جمله سخنرانان این حسینیه بود.
• حزب جمهوری خلق مسلمان؛ حزب جمهوری خلق مسلمان پس از پیروزی انقلاب اسلامی تشکیل شد. سید صدرالدین بلاغی در کنار هادی خسروشاهی، رضا گلسرخی، سید غلامرضا سعیدی و... از مؤسسان این حزب بودند. مؤسسین با ارسال نامه‌ای به سید کاظم شریعتمداری، از وی تأییدیه گرفتند. اما در مرداد ۱۳۵۸ در اعتراض به عملکرد برخی دیگر از اعضای حزب، ۹ نفر از هیأت مؤسسان از جمله صدرالدین بلاغی استعفا می‌دهند.

آثار

• سخنرانی‌های بلاغی
• قصص قرآن
• برهان قرآن
• عدالت و قضا در اسلام
• جاهلیت قرن بیستم
• ترجمه صحیفه سجادیه
• پیامبر در صحنه کارزار بدر
• پیامبر رحمت
• صلح حدیبیه
• ترجمه: محاکمه گلدزیهر صهیونیست نوشته محمد غزالی مصری

آثار چاپ‌نشده

• مفاهیم قرآن؛ در سه جلد که ترجمه ای همراه با تفسیر کوتاه است. این اثر با درگذشت وی، به پایان نرسیده است و تا سوره ص است.
• تاریخ اسلام؛ متن دورس برای طلاب حوزه علمیه قم
• فن خطابه؛ متن دروس برای طلاب حوزه علمیه
• مجموعه سخنرانی‌ها
• مجموعه اشعار

نمونه شعر

من دلبری ز جمله جهان برگزیده‌ام

وز غیر او علاقه دل را بریده‌ام

پوشیده‌ام به پای طلب خار و خاک و خون

از بس که در پی‌اش به تمنا دویده‌ام

پروانه وار از سر هر گل گذشته‌ام

در سایه گذشت، به این گل رسیده‌ام

نشنیده‌ام جز از لب لعلش پیام روح

جز عارضش حقیقت جان را ندیده‌ام

تا سرکنم به عشق رخش نغمه‌های انس

از آشیان قدس بدین جا پریده‌ام

شرح فراق روی تو با خون نوشته‌ام

انگشت خویش بسکه به دندان گزیده‌ام

در راه عشق بر سرم آورد روزگار

آن سر گذشتها که ز مجنون شنیده‌ام

فریادی ای خروس از این سهمناک شب

من نیز چون تو چشم به راه سپیده‌ام

ای بامداد وصل بیا کز شب فراق

دور از تو رنج‌های فراوان کشیده‌ام

منابع

• جعفریان، رسول، جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران، چ۱، تهران، نشر علم، ۱۳۹۰ش.
• درباره استاد صدربلاغی، پایگاه اطلاع‌رسانی سید هادی خسروشاهی.
• مسعود رضایی، آذربایجان و جنبش طرفداران شریعتمداری، دفتر مطالعات و تدوین تاریخ انقلاب اسلامی.
• مصاحبه با هادی خسروشاهی، پایگاه اطلاع‌رسانی سید هادی خسروشاهی.
• میناچی مقدم، ناصر، حسینیه ارشاد به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ۱۳۸۴ش.
• هفته‌نامه تاریخ شفاهی، شماره۱۵۹ ،۲۴ اردیبهشت ۱۳۹۳ش.
• صدرالدین بلاغی، منابع اسلامی، تاریخ بازدید: ۷ خرداد ۱۴۰۲.