سید محمدمهدی خوانساری

سید محمدمهدی خوانساری
اطلاعات فردی
نام کامل	سید محمدمهدی خوانساری
نسب	خاندان خوانساری
تاریخ تولد	۱۲۵۱ق
تاریخ وفات	۱۳۲۴ق
شهر وفات	اصفهان
خویشاوندان; سرشناس	سید محمدباقر خوانساری صاحب روضات الجنات
اطلاعات علمی
استادان	سید محمدباقر خوانساری ; میرزا محمد هاشم خوانساری ; ملا حسینعلی تویسرکانی
محل تحصیل	اصفهان
تألیفات	دلیل المصَلّین ; رساله‌ای عملیه ; فرائض یومیه ترجمه فارسی الفیه شهید اول ; مُکَمِّل البَقِیة من احسن العطیة تکمیل شرح الفیه پدرش ; شرح بر تبصره علامه حلی ; تعلیقه بر اللمعة الدمشقیة ; شرح بر نفلیۀ شهید اول

برای دیگر کاربردها محمدمهدی خوانساری را ببینید.

سید محمدمهدی خوانساری (۱۲۵۱-۱۳۲۴ق)، از علمای امامیه در قرن سیزده و چهارده قمری و فرزند سید محمدباقر خوانساری بود. با شاگردی نزد پدر، میرزا محمد هاشم خوانساری و ملا حسینعلی تویسرکانی به درجۀ اجتهاد رسید و مدت‌ها مرجع تقلید جمعی از شیعیان در اصفهان بود.

خوانساری سرانجام در اصفهان درگذشت و در تخت فولاد به خاک سپرده شد. از وی رساله‌ای در احکام نماز و آثار دیگری به یادگار مانده است.

ولادت و درگذشت

محمدمهدی خوانساری در ۱۲۵۱ق در اصفهان به دنیا آمد.^[۱] او فرزند بزرگ سید محمدباقر خوانساری، مشهور به صاحب روضات^[۲] و مجری وصیت‌نامه وی بود.^[۳]

خوانساری در ۱۳۲۴ق درگذشت و در تخت فولاد کنار پدرش به خاک سپرده شد.^[۴]

تحصیلات و جایگاه علمی

محمدمهدی تحصیلاتش را در اصفهان نزد پدر و عموی خویش میرزا هاشم خوانساری صاحب مبانی الاصول، و ملاحسینعلی تویسرکانی به پایان رساند تا به درجه اجتهاد رسید، و مدت‌ها مرجع تقلید جمعی از شیعیان در اصفهان بود.^[۵]

او از حیث مقام و موقعیت اجتماعی، در مرتبه‌ای پایین‌تر از برادر کوچکترش میرزا محمد مسیح (درگذشت: ۱۳۲۵ق) قرار داشته است، ولی مظفر الدین شاه در نامه‌ای خطاب به وی، او را در مرگ پدرش تسلیت و دلداری داده است.^[۶]

استادان

آثار

دلیل المصَلّین
رساله‌ای عملیه: این رساله به زبان فارسی و در موضوع نماز نگاشته شد و در سال ۱۳۱۴ در اصفهان چاپ سنگی شد.^[۷]
فرائض یومیه: این اثر ترجمه فارسی اَلفیه شهید اول است^[۸] و در سال ۱۳۱۳ش در تهران به تحقیق محمدعلی مرعشی چاپ سنگی شد و نام آن را «هزار مسأله» نیز ذکر کرده‌اند.^[۹]
مُکَمِّل البَقِیة من احسن العطیة: در تکمیل شرح الفیه پدرش نوشته شد.^[۱۰]
شرح بر تبصره علامه حلی
تعلیقه بر اللمعة الدمشقیة
شرح بر النفلیه شهید اول^[۱۱]

جستار های وابسته

خاندان خوانساری

پانویس

↑ حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰؛ مهدوی، ص۱۸۰.
↑ حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰.
↑ برای وصیت نامه، نک: روضاتی، ص۸۴-۸۸
↑ گزی برخواری، رجال اصفهان، ص۹۸.
↑ مشار، ج۶، ستون۳۷۵
↑ برای متن این نامه، اسنادی از خاندان روضاتیان، ص۴۷
↑ مشار، ج۶، ستون۳۷۵
↑ آقا بزرگ طهرانی، ج۱۶، ۱۵۱
↑ آقا برزگ، الذریعه، ج۲۵، ص۲۱۹; مشار، ج۶، ستون۳۷۶
↑ آقا بزرگ، الذریعه، ج۲۲، ص۱۸۱
↑ مهدوی، ص۱۸۰

منابع

آقا بزرگ طهرانی، محمد محسن، طبقات اعلام الشیعه، الکرام البرره، قسم ۱-۲، مشهد، ۱۴۰۴ق.
اسنادی از خاندان روضاتیان، به کوشش رسول جعفریان، قم، انصاریان، ۱۳۸۲ش.
حبیب آبادی، محمدعلی، مکارم الآثار، ج۳، اصفهان، ۱۳۵۱ش.
محمدعلی روضاتی، زندگانی حضرت آیت الله چهارسوقی، حاوی شرح حال بیش از یکصد نفر از رجال قرون اخیره، اصفهان، ۱۳۳۲ش.
عبدالکریم بن مهدی گزی برخواری، رجال اصفهان یا تذکرة القبور، چاپ مصلح الدین مهدوی، بی‌جا، بی‌نا، ۱۳۲۸ش.
خانبابا مشار، مولفین کتب چاپی فارسی و عربی، دانشمندان و بزرگان اصفهان، اصفهان، ۱۳۴۸ش.

پیوند به بیرون

منبع مقاله : دانشنامه جهان اسلام

[1] حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰؛ مهدوی، ص۱۸۰.

[2] حبیب آبادی، مکارم الآثار، ج۳، ص۸۲۰.

[3] برای وصیت نامه، نک: روضاتی، ص۸۴-۸۸

[4] گزی برخواری، رجال اصفهان، ص۹۸.

[5] مشار، ج۶، ستون۳۷۵

[6] برای متن این نامه، اسنادی از خاندان روضاتیان، ص۴۷

[7] مشار، ج۶، ستون۳۷۵

[8] آقا بزرگ طهرانی، ج۱۶، ۱۵۱

[9] آقا برزگ، الذریعه، ج۲۵، ص۲۱۹; مشار، ج۶، ستون۳۷۶

[10] آقا بزرگ، الذریعه، ج۲۲، ص۱۸۱

[11] مهدوی، ص۱۸۰

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

ن ب و فقیهان شیعه (قرن ۱۴ قمری) بر اساس سال درگذشت
ساکن ایران	احمد خوئینی(۱۳۰۷ق) • سید محمدباقر خوانساری(۱۳۱۳ق) • سید علی‌اصغر جاپلقی(۱۳۱۳ق) • محمدباقر فشارکی(۱۳۱۴ق) • سید محمد فشارکی(١٣١۶ق) • محمد اشرفی مازندرانی (حجت اشرفی)(۱۳۱۵ق) • ابوالفضل تهرانی(۱۳۱۷ق) • سید محمدهاشم خوانساری(۱۳۱۸ق) • علی شریعتمدار استرآبادی(۱۳۱۸ق) • محمدحسن آشتیانی(۱۳۱۹ق) • سید محمدمهدی خوانساری(۱۳۲۴ق) • حبیب‌الله خویی(۱۳۲۴ق) • حسنعلی تهرانی(۱۳۲۵ق) • شیخ فضل‌الله نوری(۱۳۲۷ق) • حبیب خراسانی(۱۳۲۷ق) • ملا قربانعلی زنجانی(۱۳۲۸ق) • محمدشفیع بوشهری(۱۳۲۹ق) • محمدتقی آقانجفی اصفهانی(۱۳۳۲ق) • حبیب‌الله شریف کاشانی(۱۳۴۰ق) • محمد ارباب قمی(۱۳۴۱ق) • سید محمدباقر درچه‌ای(۱۳۴۲ق) • جواد ملکی تبریزی(۱۳۴۳ق) • نورالله نجفی اصفهانی(۱۳۴۶ق) • صادق آقا تبریزی(۱۳۵۱ق) • محمدباقر آیتی(۱۳۵۲ق) • سید ابوالقاسم دهکردی(۱۳۵۳ق) • عبدالکریم حائری یزدی(۱۳۵۵ق) • سید ابوالحسن انگجی تبریزی(۱۳۵۷ق) • سید حسن مدرس(۱۳۵۷ق) • ابوعبدالله زنجانی(۱۳۶۰ق) • محمدرضا مسجدشاهی(۱۳٦٢ق) • آقا نجفی قوچانی(۱۳۶۳ق) • یحیی خویی(۱۳۶۴ق) • مهدی اصفهانی(۱۳۶۵ق) • میرزا محمد فیض قمی (۱۳۷۰ق) • سید محمدتقی خوانساری(۱۳۷۱ق) • عبدالکریم خوئینی زنجانی(۱۳۷۱ق) • سید محمد حجت کوه‌کمری(۱۳۷۲ق) • مهدی آشتیانی(۱۳۷۲ق) • سید صدرالدین صدر(۱۳۷۳ق) • محمدجواد انصاری همدانی(۱۳۷۹ق) • سید حسین طباطبایی بروجردی(۱۳۸۰ق) • فاضل تونی(۱۳۸۰ق) • سید ابوالقاسم کاشانی(١٣٨١ق) • هاشم قزوینی (۱۳۸۱ق) • سید محمد بهبهانی(۱۳۸۳ق) • میرزا حسین فقیه سبزواری(۱۳۸۶ق) • مجتبی قزوینی(۱۳۸۶ق) • سید محمد محقق داماد(۱۳۸۸ق) • محمدتقی آملی(۱۳۹۱ق) • محمدصالح حائری مازندرانی(۱۳۹۱ق) • محمد کوهستانی مازندرانی (۱۳۹۲ق) • سید احمد شبیری زنجانی(۱۳۹۳ق) • ابوالحسن شعرانی(۱۳۹۳ق) • سید ابوالحسن رفیعی قزوینی(۱۳۹۵ق) • سید محمدهادی میلانی(۱۳۹۵ق) • میرزا احمد آشتیانی(۱۳۹۵ق) • رحیم ارباب(۱۳۹۶ق) • علی معصومی همدانی(۱۳۹۸ق) • عبدالرحیم ربانی شیرازی(۱۴۰۱ق) • سید محمدحسین طباطبائی(۱۴۰۲ق) • سید عبدالحسین دستغیب(۱۴۰۲ق) • سید اسدالله مدنی(۱۴۰۲ق) • محمد صدوقی(۱۴۰۲ق) • عطاءالله اشرفی اصفهانی(۱۴۰۲ق) • سیده نصرت امین(۱۴۰۳ق) • سید محمدکاظم شریعتمداری(۱۴۰۶ق) • محمدباقر اصطهباناتی (۱۳۲۶ق) • سید یونس موسوی اردبیلی (۱۳۷۷ق)
ساکن عراق	زین‌العابدین مازندرانی(۱۳۰۹ق) • حسین‌قلی همدانی(۱۳۱۱ق) • سیدمحمدحسن شیرازی (میرزای شیرازی)(۱۳۱۲ق) • سیدمحمدحسین شهرستانی (شهرستانی ثانی)(۱۳۱۵ق) • محمدحسن مامقانی(۱۳۲۰ق) • محمدهادی تهرانی(۱۳۲۱ق) • محمدطه نجف(۱۳۲۳ق) • حسین خلیلی تهرانی(۱۳۲۶ق) • محمدکاظم خراسانی (آخوند خراسانی)(۱۳۲۹ق) • عبدالله مازندرانی(۱۳۳۰ق) • سید محمدسعید حبوبی (حَبّوبی کبیر)(۱۳۳۳ق) • سید اسماعیل صدر(۱۳۳۸ق) • سید علی داماد(۱۳۳۶ق) • سید محمدکاظم طباطبایی(۱۳۳۷ق) • محمدتقی شیرازی (میرزای دوم)(۱۳۳۸ق) • فتح‌الله غروی اصفهانی (شیخ الشریعة)(۱۳۳۹ق) • مهدی خالصی(۱۳۴۳ق) • ابوتراب خوانساری(۱۳۴۶ق) • شعبان گیلانی(۱۳۴۸ق) • سید حسن صدر(۱۳۵۴ق) • محمدحسین نائینی(۱۳۵۵ق) • ابوالحسن مشکینی(۱۳۵۸ق) • محمدحسین غروی اصفهانی(۱۳۶۱ق) • آقا ضیاء عراقی(۱۳۶۱ق) • سید ابوالحسن اصفهانی(۱۳۶۵ق) • محمد حرزالدین(۱۳۶۵ق) • سید علی قاضی طباطبایی(۱۳۶۶ق) • محمدحسین کاشف‌الغطاء(۱۳۷۳ق) • سید حسین آل‌علی شاهرودی(۱۳۷۳ق) • محمدحسن مظفر(۱۳۷۵ق) • سید عبدالحسین شرف‌الدین(۱۳۷۷ق) • سید جمال‌الدین گلپایگانی(۱۳۷۷ق) • محمدعلی غروی اردوبادی(۱۳۸۰ق) •سیدمحمدحسن حائری(۱۳۸۰ق) • سید عبدالهادی شیرازی(۱۳۸۲ق) • محمدرضا مظفر(۱۳۸۳ق) • محمد خالصی‌زاده(۱۳۸۳ق) • آقابزرگ تهرانی (۱۳۸۹ق) • عبدالحسین امینی(۱۳۹۰ق) • سید محسن حکیم (۱۳۹۰ق) • سید محمود حسینی شاهرودی(۱۳۹۴ق) • حسین حلی(۱۳۹۴ق) • سید حسن موسوی بجنوردی(۱۳۹۶ق) • سید مصطفی خمینی(۱۳۹۷ق) • سید محمدباقر صدر(۱۴۰۰ق)
ساکن هند	سیدعلی‌محمد نقوی (تاج‌العلماء)(۱۳۱۲ق)
ساکن عربستان	علی بن حسنعلی خنیزی(۱۳۶۲ق) • علی بن حسن خنیزی(۱۳۶۳ق)
ساکن سوریه	سید محسن امین(۱۳۷۱ق)
ساکن افغانستان	سید محمدسرور واعظ بهسودی(۱۳۹۸ق)
مراجع تقلید شیعه / رجالیان شیعه / متکلمان شیعه / مفسران شیعه / فقیهان شیعه