پرش به محتوا

ام‌المؤمنین (لقب)

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از ام المؤمنین)
همسران پیامبر (ص)
خدیجه دختر خویلد (ازدواج: ۲۵ عام‌الفیل)
سوده دختر زمعه (ازدواج: قبل از هجرت)
عایشه دختر ابوبکر (ازدواج: ۲ق)
حفصه دختر عمر بن خطاب (ازدواج: ۳ق)
زینب دختر خزیمه (ازدواج: ۳ق)
ام سلمه دختر ابوامیه (ازدواج: ۴ق)
زینب دختر جحش (ازدواج: ۵هجری)
جویریه دختر حارث (ازدواج: ۵ یا ۶ق)
ام‌حبیبه دختر ابوسفیان (ازدواج: ۶ یا ۷ق)
ماریه دختر شمعون (ازدواج: ۷ق)
صفیه دختر حیی (ازدواج: ۷ق)
میمونه دختر حارث (ازدواج: ۷ق)

اُمُّ‌الْمُؤْمِنين‌ یا امهات المؤمنین (مادران مؤمنان) لقبی است که در قرآن برای همسران پیامبر(ص) به‌کار رفته است.[۱]

این لقب از آیه «النَّبِيُّ أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ وَ أَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ؛ پیامبر، نسبت به مؤمنان از خودشان سزاوارتر است و همسرانش مادران آنانند.»،[۲] برگرفته شده است. به‌گفته مفسران، این آیه همسران پیامبر را به منزله مادران مؤمنان معرفی می‌کند؛ به این معنا که پس از رحلت پیامبر(ص)، ازدواج با آنان حرام است و احترام‌گذاشتن به آنان واجب شمرده می‌شود.[۳] حکم ممنوعیت ازدواج با زنان پیامبر در آیه ۵۳ سوره احزاب نیز آمده است.[۴]

به باور مفسران شیعه، وجوب حفظ حرمت همسران پیامبر مشروط به پایبندی آنان به فرمان خدا و اطاعت از امام معصوم است و در صورت تخطی از این اصل، جایگاه احترام‌آمیز خود را از دست می‌دهند، اما ازدواج با آنان حرام ابدی است و حرمت آن همچنان پابرجا خواهد ماند.[۵]

مرتضی مطهری (۱۲۹۸ـ۱۳۵۸ش) حکمت این حکم را جلوگیری از سوءاستفاده سیاسی و اجتماعی از جایگاه همسران پیامبر دانسته است.[۶]

پانویس

  1. سوره احزاب، آیه ۶.
  2. سوره احزاب، آیه ۶.
  3. طبرسی، مجمع البیان، ۱۴۱۵ق، ج۸، ص۱۲۲؛ طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۳ق، ج۱۶، ص۲۷۷؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۷، ص۲۰۵.
  4. شهید ثانی، مسالک الافهام، ۱۴۱۳ق، ج۷، ص۷۹-۸۰.
  5. فیض کاشانی، التفسیر الصافی، ۱۴۱۶ق، ج۶، ص۱۴؛ ثقفی، روان جاوید، ۱۳۹۸ق، ج۴، ص۳۰۴.
  6. مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۹۰ش، ج۱۹، ص۴۳۱.

منابع

  • قرآن کریم
  • ثقفی، محمد، روان جاوید، انتشارات برهان، چاپ سوم، ۱۳۹۸ق.
  • فیض کاشانی، محسن، تفسیر صافی، الناشر: دار الكتب الإسلامية - إيران - طهران، ۱۴۱۶ق.
  • طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، اسماعیلیان، بیروت،‌ ۱۳۹۳ق.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، چاپ اول، ۱۴۱۵ق.
  • شهید ثانی، زین‌الدین بن علی، مسالک الافهام الی تنقیح شرایع الاسلام، قم، مؤسسة المعارف الاسلامیة، ۱۴۱۳ق.
  • مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، صدرا، تهران، ۱۳۸۴ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دار الکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۷۴ش.