اشغال فلسطین

افزودن پیوند
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از مسئله فلسطين)
مقالهٔ اشغال فلسطین با مقالات
: اسرائیل، فلسطین، و محور مقاومت
ارتباط دارد.
گاهشمار اشغال فلسطین
پیش از اشغال رسمی در ۱۹۴۸م
۱۸۹۷م نخستین گردهمایی صهیونیست‌ها در بازل سوئیس[۱]
۱۹۰۵ تا ۱۹۰۷م موج مهاجرت یهودیان به فلسطین[۲]
می ۱۹۱۶م قرار واگذاری فلسطین به بریتانیا پس از فروپاشی دولت عثمانی (پیمان سایْکْس-پیکو)[۳]
۲ نوامبر ۱۹۱۷م/۱۱ آبان ۱۲۹۶ش موافقت انگلیس با تأسیس وطن ملی یهودیان در فلسطین (اعلامیه بٰالْفُور)[۴]
سپتامبر ۱۹۱۸م سقوط دولت عثمانی و اشغال فلسطین توسط انگلیس[۵]
خرداد ۱۳۱۷ش/۱۹۳۸م فتوای جهاد در فلسطین از سوی محمدحسین کاشف الغطا [۶]
۲۹ نوامبر ۱۹۴۷م/۸ آذر ۱۳۲۶ش تصویب طرح تقسیم فلسطین به دو کشور یهودی و عربی در سازمان ملل[۷]
پس از اشغال رسمی در ۱۹۴۸م
۱۴ می ۱۹۴۸م/ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ش پایان قیمومیت انگلیس بر فلسطین و اعلام رسمی اشغال فلسطین و تأسیس اسرائیل[۸]
۱۵ می ۱۹۴۸م/ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۲۷ش اولین جنگ اعراب با اسرائیل (طی این جنگ ۷۸٪ فلسطین به اشغال درآمد)[۹]
۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹م تخریب ۵۳۰ شهر و روستا در فلسطین توسط ارتش اسرائیل[۱۰]
ژوئیه ۱۹۵۶م جنگ اسرائیل با کشور مصر و اشغال نوار غزه، صحرای سینا و کانال سوئز[۱۱]
مارس ۱۹۵۷م عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه و صحرای سینا و برگرداندن به مصر[۱۲]
۱۹۶۴م تأسیس سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف)[۱۳]
۱۹۶۷م/۱۳۴۶ش جنگ شش روزه اسرائیل و اعراب و اشغال بیت‌المقدس شرقی، نوار غزه، صحرای سینا، کرانه باختری و بلندی‌های جَوْلان[۱۴]
ژوئن ۱۹۶۷م آغاز شهرک‌سازی در کرانه باختری و قدس شرقی[۱۵]
اکتبر ۱۹۷۳م چهارمین جنگ اعراب با اسرائیل[۱۶]
۱۹۷۹م/۱۳۵۸ش تأسیس جنبش جهاد اسلامی فلسطین[۱۷]
۱۶ مرداد ۱۳۵۸ش نامگذاری روز جهانی قدس در حمایت از مردم فلسطین[۱۸]
۱۴ دسامبر ۱۹۸۷م/۱۳۶۶ش تأسیس جنبش حماس (جنبش مقاومت اسلامی)[۱۹]
۱۹۸۷م آغاز انتفاضه نخست فلسطینیان موسوم به انتفاضه سنگ[۲۰]
۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳م/۱۳۷۲ش توافق اُسلو ۱ و به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی یاسر عرفات، رئیس ساف[۲۱]
سپتامبر ۱۹۹۵م/۱۳۷۴ش توافق اسلو ۲ میان نخست‌وزیر اسرائیل و یاسر عرفات[۲۲]
سپتامبر ۲۰۰۰م آغاز انتفاضه دوم (انتفاضة‌ الاَقْصی)[۲۳]
اوت ۲۰۰۵م عقب‌نشینی اسرائیل از نوار غزه[۲۴]
اول اکتبر ۲۰۱۵م آغاز انتفاضه سوم (انتفاضه قدس)[۲۵]

اشغال فلسطین تصرف غاصبانه سرزمین‌های فلسطین از سوی اسرائیل و بیرون راندن مردم فلسطین که رسماً از ۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ش/۱۴ می ۱۹۴۸م آغاز شد. زمینه‌های این اشغال به اواخر قرن نوزده میلادی و شکل‌گیری جنبش صهیونیسم، قیمومیت انگلیس بر فلسطین و طرح تقسیم فلسطین در سال ۱۹۴۷م از سوی سازمان ملل بازمی‌گردد.

مسئله اشغال فلسطین،‌ مشکل جهان اسلام شمرده شده و عالمان شیعه، همواره از فلسطین حمایت و بر آزادی آن تأکید کرده‌اند؛ برخی فتوای جهاد علیه اسرائیل داده و گروهی به حرمت رابطه با اسرائیل و وجوب آزادی فلسطین و قدس فتوا داده‌اند.

در روز اعلام رسمی اشغال فلسطین، یهودیان در سرزمین‌هایی که سازمان ملل متحد در طرح تقسیم به آنها اختصاص داده بود (حدود ۵۵٪ فلسطین) ساکن شدند و پس از آن در پی جنگ‌های متعدد به قلمرو مناطق اشغالی افزودند. محدوده مناطق اشغالی در جنگ ۱۹۴۸م، به ۷۸٪ رسید و در جنگ شش روزه ۱۹۶۷م/۱۳۴۶ش، بخش شرقی بیت‌المقدس، نوار غزه، صحرای سینا، کرانه باختری، شهر قُنَیْطَره و بلندی‌های جَوْلان در سوریه نیز به اشغال اسرائیل درآمد. براساس گزارش‌ها تا سال ۱۴۰۲ش، کمتر از ۱۵ درصد از سرزمین فلسطین شامل نوار غزه و بخش‌های پراکنده‌ای از منطقه کرانه باختری، در اختیار فلسطینی‌ها باقی مانده است. در این مدت بیش از شش میلیون فلسطینی نیز آواره و از سرزمین خود اخراج شدند.

هدف صهیونیست‌ها از اشغال فلسطین، تأسیس یک کشور بزرگ یهودی (اسرائیل بزرگ) و یک ابرقدرت در خاورمیانه ذکر شده است. اعتقاد به قوم برتر و برگزیده بودن یهود از سوی خدا و اختصاص سرزمین فلسطین به یهودیان (سرزمین موعود) را از انگیزه‌های یهودیان در اشغال فلسیطین و تأسیس اسرائیل برشمرده‌اند. داوطلبانه بودن مهاجرت فلسطینی‌ها از سرزمینشان، شعار «سرزمین بدون مردم برای مردم بدون سرزمین» و هولوکاسْت نیز ازجمله توجیهاتی است که صهیونیست‌های یهودی برای مشروعیت اشغال فلسطین به آن تمسک می‌کنند.

اشغال فلسطین پیامدهایی گوناگونی همچون کشته و آواره شدن بسیاری از مردم فلسطین، قیام مردم فلسطین، شکل‌گیری محور مقاومت و جنبش‌‌هایی مانند حَماس و جهاد اسلامی و اختصاص روز قدس به حمایت از فلسطین و اعتراضات جهانی را در پی داشت.

راه‌حل‌هایی برای حل مسئله اشغال فلسطین مطرح شده همانند پیمان کَمْپ دِیْوید، توافق اُسْلو و طرح دودولتی که همه آنها از سوی جمهوری اسلامی ایران ناموفق شمرده شده‌اند. از نظر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر ایران، راه‌حل منطقی، همه‌پرسی از صاحبان حق در فلسطین اعم از ساکنان و آوارگان درباره سرزمین و حکومت آن است.

جایگاه فلسطین در جهان اسلام

فلسطین را پاره تن اسلام،[۲۶] قلب دنیای اسلام[۲۷] و مهم‌ترین مسئله جهان اسلام[۲۸] و مشکلِ اشغال آن را مشکل جهان اسلام[۲۹] دانسته‌اند. برخی از دلایل اولویت مسئله فلسطین برای مسلمانان چنین بیان شده است:

  • فلسطین به عنوان یک کشور مسلمان، اشغال شده است؛
  • اشغال فلسطین، یک رویداد بی‌سابقه در تاریخ و همراه با کشتار و جنایت بوده است.
  • مسجدالاقصی، قبله نخست مسلمین و بسیاری از مراکز مقدس دینی در این کشور، به تخریب و توهین تهدید شده است؛
  • این کشور در حساس‌ترین نقطه جهان اسلام قرار دارد و اشغال آن توسط اسرائیل،‌ تهدیدی برای جهان اسلام به شمار می‌رود.[۳۰]

موضع علمای شیعه درباره اشغال فلسطین

مراجع تقلید و عالمان شیعه را در خط مقدم حمایت از فلسطین و آزادی آن در برابر اشغال اسرائیل دانسته‌اند.[۳۱] گفته شده رهبران روحانی شیعه در طول اشغال فلسطین، به اتفاق آرا از حقوق مردم فلسطین، دفاع و بر آزادی قدس و فلسطین تأکید کرده‌اند.[۳۲] بسیاری از مراجع و عالمان شیعه همچون سید ابوالحسن اصفهانی، سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، آیت‌الله بروجردی، سید عبدالحسین شرف‌الدین و سید ابوالقاسم کاشانی از فلسطین و آزادی آن حمایت کردند.[۳۳]

پس از طرح تقسیم فلسطین، علمای شیعه عراق به همراه عالمان اهل‌سنت در نامه‌ای اعتراضی به جامعه ملل، این طرح را ضربه به قلب اسلام و عرب دانستند.[۳۴] در خرداد ۱۳۱۷ش/۱۹۳۸م، عالمان شیعه به ریاست محمدحسین کاشف الغِطا (درگذشت: ۱۳۳۳ش) در نجف فتوای جهاد دادند و جهاد در فلسطین را بر هر مسلمانی واجب شمردند.[۳۵] همچنین پس از تشکیل دولت اسرائیل و جنگ اعراب با اسرائیل در ۱۹۴۸م/۱۳۲۷ش، عالمان شیعه همچون عبدالکریم زنجانی (درگذشت: ۱۳۴۷ش) فتوای جهاد علیه اسرائیل صادر کردند.[۳۶]

عده‌ای از مراجع تقلید همچون سید محمدهادی میلانی (درگذشت: ۱۳۵۴ش)،[۳۷] امام خمینی (درگذشت: ۱۳۶۸ش)[۳۸] و محمد فاضل لنکرانی (درگذشت: ۱۳۸۶ش)[۳۹] هرگونه معامله و رابطه با اسرائیل را حرام و بعضی نیز آزادی فلسطین و قدس را واجب دانسته‌اند.[۴۰] به اعتقاد امام خمینی، بر هر مسلمانی لازم است که برای آزاد کردن سرزمین‌های اشغال‌شده فلسطین تمام توان خویش را به کار گیرد.[۴۱] مرتضی مطهری (درگذشت: ۱۳۵۸ش) در سخنرانی‌ای در روز عاشورای ۱۳۴۸ش گفته است مسئله و شعار امروز باید فلسطین باشد و کمک‌های مالی برای رهایی فلسطین از اشغال، واجب است.[۴۲] سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران نیز حفاظت از هویت فلسطینی و همه نشانه‌های آن در مقابل اشغال رژیم صهیونیستی را امری واجب و جهاد مقدس بیان کرده و معتقد است کشورهای اسلامی و عربی و نیز جریان‌های اسلامی و ملی وظیفه دارند در خدمت آرمان فلسطین (رهایی از اشغال اسرائیل) باشند.[۴۳]

اسرائیل به جهت اشغال قدس و فلسطین، به رژیم اشغالگر قدس یا رژیم غاصب اسرائیل شناخته می‌شود.[۴۴]

اسامی علمای شیعه که فتوای جهاد در فلسطین داده‌اند.

زمینه‌های اشغال

اوج‌گیری یهودستیزی در قرن نوزده میلادی در اروپا سبب شکل‌گیری جنبش صهیونیسم شد و با قیمومیت انگلیس بر فلسطین[یادداشت ۱] و اعلامیه بالْفُور،‌ موج مهاجرت یهودیان به فلسطین آغاز شد و با گسترده شدن موج مهاجرت، رژیم صهیونیستی اسرائیل در ۱۴ می ۱۹۴۸م/۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ش فلسطین را اشغال و اعلام موجودیت کرد.[۴۵]

جنبش صهیونیسم و خانواده روچیلد

مقالهٔ اصلی: صهیونیسم

جنبش صهْیُونیسْم و خاندان سرمایه‌دار رُوچیلْد را که از مهم‌ترین یهودیانی بودند که صهیونیسم را پذیرفتند، دارای نقش بسزایی در اشغال فلسطین و تأسیس اسرائیل دانسته‌اند.[۴۶] هدف مهم صهیونیسم،‌ گردآوردن یهودیان جهان در یک منطقه (فلسطین) جهت تشکیل دولت یهودی و تأسیس کشور بزرگ یهود ذکر شده است.[۴۷] تِئُودور هِرْتْسِل[۴۸] بنیانگذار صهیونیسم،[۴۹] چند بار با خلیفه وقت دولت عثمانی، برای گرفتن موافقت او برای اختصاص فلسطین به یهودیان دیدار کرد؛ اما دولت عثمانی موافقت نکرد.[۵۰] هرتسل برای تأمین هزینه‌های مورد نیاز، از خانواده ثروتمند روچیلد درخواست کمک کرد. خانواده روچیلد نیز هنگامی که دریافتند تأسیس دولت صهیونیستی به نفع آن‌هاست، از آن حمایت کردند.[۵۱] به باور عبدالوَهّاب المِسیری در «دایرةالمعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم»، اگر کمک‌های مالی خانواده روچیلد و دیگر ثروتمندان یهودی نبود، هیچ جنبش و حرکتی در فلسطین شکل نمی‌گرفت.[۵۲]

سید علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران

تسلط غاصبانه صهیونیست‌ها بر فلسطین سه رکن داشت: یک رکنش عبارت از قساوت با عرب‌ها بود. برخوردشان با صاحبان اصلی، با قساوت و با سختی و خشونت شدید همراه بود. رکن دوم دروغ به افکار عمومی دنیا بود. رکن سوم هم ساخت و پاخت - و به قول خودشان «لابی» - است.[۵۳]

نقش انگلیس در اشغال فلسطین

در می ۱۹۱۶م، انگلیس، روسیه و فرانسه به توافق رسیدند (پیمان سایْکْس-پیکو)[۵۴] که پس از فروپاشی دولت عثمانی، فلسطین زیر نظر سلطه انگلیس اداره شود.[۵۵] این پیمان را مبنای شکل‌گیری رژیم صهیونیستی در ۱۹۴۸م دانسته‌اند.[۵۶] در ۲ نوامبر ۱۹۱۷م/۱۱ آبان ۱۲۹۶ش در اعلامیه بٰالْفُور، موافقت انگلیس با تأسیس وطن ملی یهودیان در فلسطین اعلام شد[۵۷] و انگلیس وعده داد برای تحقق وطن یهودی تمام تلاش خود را خواهد کرد.[۵۸]

پس از سقوط دولت عثمانی در پایان جنگ جهانی اول (۱۹۱۸م)، انگلیس در سپتامبر ۱۹۱۸م، فلسطین را به اشغال خود درآورد[۵۹] و یهودیان صهیونیست را برای اداره فلسطین گماشت.[۶۰] به نظر طارِق السُوَیْدان، مورخ و نویسنده کویتی، انگلیس در زمان استعمار فلسطین (۱۹۱۸-۱۹۴۸م)، مهاجرت یهودیان به فلسطین را هموار کرد و از خریداری زمین‌ها توسط یهودیان پشتیبانی کرد. به موجب همین حمایت‌ها، یهودیان توانستند مؤسسه‌های اقتصادی، سیاسی، آموزشی و نظامی متعددی تأسیس کنند.[۶۱] دو سازمان نظامی صهیونیستی هاگانا و ایرْگُون در این دوره تشکیل شد که هدفشان درگیری مسلحانه با اعراب بود.[۶۲] ایجاد وطن یهودی در فلسطین را عامل حفظ منافع و مصالح انگلیس در منطقه دانسته‌اند.[۶۳]

طرح تقسیم فلسطین

نقشه تقسیم فلسطین مصوبِ سازمان ملل: رنگ زرد: دولت عربی و رنگ نارنجی: دولت یهودی. رنگ سفید:بیت‌المقدس.

سازمان ملل در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷م/۸ آذر ۱۳۲۶ش، قطعنامه ۱۸۱ مبنی بر طرح تقسیم فلسطین را با تلاش‌ها و فشارهای صهیونیست‌ها و آمریکا تصویب کرد.[۶۴] به موجب این طرح، فلسطین به دو کشور یهودی و عربی تقسیم می‌شد و اداره بیت‌المقدس برعهده سازمان ملل متحد قرار داده شد.[۶۵] طبق این طرح، کشور یهودی با حدود ۵۴٪[۶۶] یا ۵۵٪[۶۷] یا ۵۶.۴٪[۶۸] از خاک فلسطین و کشور عربی با ۴۲.۸٪[۶۹] یا ۴۵٪[۷۰] از خاک فلسطین تشکیل می‌شد. گفته شده در سال ۱۹۴۶م، یهودیان مالک ۵.۶٪ و عرب‌ها مالک ۷۷.۴٪ از خاک فلسطین بودند؛ اما طبق این طرح، به یهودیان ده برابر زمینی که مالک بودند، تعلق گرفت.[۷۱] این طرح را آغاز واقعی دولت اسرائیل[۷۲] و آغازگر جنگ ۱۹۴۸م[۷۳] دانسته‌اند. فلسطینی‌ها و کشورهای عربی این طرح را بی‌اعتبار و ناقض منشور سازمان ملل مبنی بر حق رأی‌گیری مردم درباره سرنوشت سرزمین خود دانستند.[۷۴]

تلاش‌های صهیونیست‌ها برای اشغال فلسطین پیش از ۱۹۴۸م

در سال ۱۸۸۱[۷۵] یا ۱۸۸۲م[۷۶] نخستین کوچ یهودیان (که از روسیه بود) به فلسطین رخ داد. در این زمان فلسطین تحت حکومت دولت عثمانی بود.[۷۷] سرازیر شدن یهودیان به فلسطین از ۱۹۰۵ تا ۱۹۰۷م را موج دوم مهاجرت نامیده‌اند.[۷۸] پس از بیانیه بالفور نیز بخشی از خاک فلسطین توسط نیروهای نظامی یهود اشغال شد[۷۹] و در فاصله سال‌های ۱۹۱۹ تا ۱۹۲۲م،‌ به‌رغم قیام گسترده اعراب مسلمان علیه مهاجرت یهودیان، ۳۵ هزار یهودی به فلسطین مهاجرت کردند.[۸۰]

هِرْبِرْت ساموئِل یهودی در سال ۱۹۲۰م، از سوی بریتانیا رئیس حکومت سرپرستی فلسطین شد و شرایط و اوضاع سیاسی و اداری و اقتصادی را به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کرد تا زمینه ایجاد وطن ملی یهودی فراهم شود. از جمله: یهودیان افراطی به مسئولیت‌های مهم گماشته شدند، زبان عبری در کنار عربی و انگلیسی رسمی شد، بیشتر زمین‌های دولتی به یهودیان واگذار شد و زمین‌های کشاورزان عرب به بهانه مقروض بودن مصادره شد.[۸۱] نقشه صهیونیست‌ها و دولت سرپرستی فلسطین برای اشغال فلسطین و یهودی کردن آن را دارای سه رکن دانسته‌اند:

  1. خرید زمین: خرید زمین برای یهودیان هموار شد و زمین‌های متعددی از مالکین آنها خریداری شد. دولت سرپرستی، به منظور تضعیف کشاورزان عرب، از صادر کردن محصولات آنها مانند زیتون جلوگیری می‌کرد تا از عهده مخارج و مالیات برنیایند و ناچار به فروش زمین خود شوند.
  2. مهاجرت: مهاجرت یهودیان به فلسطین تسهیل و آنها به مهاجرت تشویق شدند. از سال ۱۹۱۸ تا ۱۹۲۸م، بیش از صدهزار یهودی از سراسر جهان به فلسطین مهاجرت کردند.
  3. کمک‌های اقتصادی: از راه‌های مختلف توان اقتصادی عرب‌ها تضعیف و اقتصاد یهودیان تقویت می‌شد. از جمله قراردادن گمرگ و مالیات سنگین برای محصولات عرب‌ها و معافیت یهودیان از آن و واگذاری امتیاز استخراج معادن از دریای مرده (بَحْر المَیّت).[۸۲]

طی سال‌های ۱۹۳۲ تا ۱۹۳۵م، ۱۴۵ هزار یهودی به صورت رسمی و تحت حمایت انگلیس،‌ فرانسه و آمریکا و ده‌ها هزار نفر به صورت قاچاق به فلسطین مهاجرت کردند.[۸۳] گفته می‌شود در سال ۱۹۳۸م،‌ ۳۰ درصد جمعیت فلسطین را یهودی‌ها تشکیل می‌دادند.[۸۴]

پیش از ۱۹۴۸م، فلسطینی‌ها بارها علیه اقدامات صهیونیست‌ها و ایده اشغال فلسطین با آنان درگیر شده و قیام کردند مانند قیام ۱۹۲۰م، قیام یافا در ۱۹۲۱م،‌ قیام بُراق در ۱۹۲۹م و قیام شیخ عِزّالدین قَسّام.[۸۵]

اعلام رسمی اشغال فلسطین در ۱۹۴۸م و پیامدهای آن

مقالهٔ اصلی: اسرائیل

با پایان‌یافتن قیمومیت انگلستان بر فلسطین در ۱۴ می[۸۶] یا ۱۵ می[۸۷] ۱۹۴۸م، حاکمان انگلیس، رژیم صهیونیستی را جایگزین خود کردند و یهودیان مهاجر در سرزمین‌هایی که سازمان ملل متحد به آنها اختصاص داده بود، ساکن شدند.[۸۸] دِیْوید بِن گُورِیُون[۸۹] در ۱۴ می ۱۹۴۸م/ ۲۴ اردیبهشت ۱۳۲۷ش[۹۰] در سالن اجتماعات شهر تِل‌ْآویو،[۹۱] استقلال و تأسیس دولت یهودی اسرائیل را اعلام کرد. از این پس اشغال رسمی فلسطین آغاز شد.[۹۲]

یک روز پس از اعلام رسمی اشغال، ارتش پنج کشور عربی (مصر، لبنان، سوریه، اردن و عراق)[۹۳] جهت حمایت از فلسطین، وارد فلسطین شدند و با اسرائیل وارد جنگ شدند که تا ژانویه ۱۹۴۹م ادامه یافت.[۹۴] در پی این جنگ،‌ ۷۸٪ فلسطین به اشغال اسرائیل درآمد.[۹۵] برخی سرزمین‌های اشغال شده را ۶ هزار کیلومتر گفته‌اند.[۹۶] پس از آن تنها نوار غزه، کرانه باختری رود اردن و بیت‌المقدس شرقی در اختیار عرب‌های فلسطین باقی ماند.[۹۷] ارتش اسرائیل از ۱۹۴۷ تا ۱۹۴۹م، ‌۵۳۰ شهر و روستا را در فلسطین تخریب و تعداد زیادی از فلسطینی‌ها را قتل‌عام کرد و بسیاری نیز آواره شدند.[۹۸]

در جنگ ۱۹۴۸م، بیت‌المقدس به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد و بخش غربی به اشغال اسرائیل درآمد. یک سال بعد نیز اسرائیل آن را پایتخت خود اعلام کرد.[۹۹] به گفته برخی، شهر قدس پس از آتش‌بس ۱۹۴۹م، به سه منطقه تقسیم شد: منطقه عربی (۱۱.۴ درصد)، منطقه اشغالی تحت حکومت اسرائیل (۸۴.۳ درصد) و منطقه تحت حاکمیت سازمان ملل متحد (۴.۳ درصد).[۱۰۰]

براساس آمار آژانس یهود، تا سال ۱۹۴۷م، یهودیان تنها ۶.۸ درصد از سرزمین‌های فلسطین را در اختیار داشتند.[۱۰۱] جمعیت یهودیان نیز از ۸٪ در سال ۱۹۱۸م به ۳۳٪ در سال ۱۹۴۸م افزایش یافت.[۱۰۲] روز اعلام موجودیت اسرائیل در میان فلسطینیان به روز نَکْبت یا فاجعه معروف است و آنان هر سال این روز را محکوم کرده و تظاهرات برپا می‌کنند.[۱۰۳]

  • کوج اجباری مردم فلسطین از خانه‌های خود در ۱۹۴۸م.

    کوج اجباری مردم فلسطین از خانه‌های خود در ۱۹۴۸م.

  • اشغال فلسطین از ۱۸۸۰م تا ۲۰۲۰م.

  • اعلام موجودیت اسرائیل در ۱۴ می ۱۹۴۸م توسط بن گوریون در سالن اجتماعات تِل‌ْآویو

    اعلام موجودیت اسرائیل در ۱۴ می ۱۹۴۸م توسط بن گوریون در سالن اجتماعات تِل‌ْآویو

ادامه اشغالگری پس از ۱۹۴۸م

برای اطلاعات بیشتر، اینها را هم ببینید: فهرست جنگ‌های اسرائیل علیه مسلمانان و فهرست کشتارهای اسرائیل

اسرائیل پس از روز نکبت و جنگ ۱۹۴۸م به اشغال بیشتر فلسطین ادامه داد. به گفته نُوآم چامْسْکی، نظریه‌پرداز و منتقد اجتماعی آمریکایی، اسرائیل پس از آتش‌بس ۱۹۴۹م، بارها به غیرنظامیان عربِ فلسطین حمله کرده و آنان را از سرزمین‌شان بیرون راند.[۱۰۴] اسرائیل به منظور بیرون راندن فلسطینی‌های عرب از روستاها و اشغال مناطق بیشتر، به کشتارها و قتل‌عام‌های متعددی از جمله قتل‌عام اهالی روستای دیریاسین، قبیه و ناصرالدین دست زده است.[۱۰۵]

روند اشغال فلسطین توسط اسرائیل از ۱۹۱۷م تا ۲۰۲۰م

در جنگ ۱۹۵۶م/۱۳۳۵ش اسرائیل با مصر، نوار غزه، صحرای سینا و کانال سوئز اشغال شد؛ هرچند نوار غزه و صحرای سینا در مارس ۱۹۵۷م به مصر بازگشت.[۱۰۶] در ۱۹۶۷م/۱۳۴۶ش، در پیِ جنگ شش روزه اسرائیل با چهار کشور عربی مصر، سوریه، اردن و عراق که منجر به شکست اعراب شد، مناطق مختلفی چون بخش شرقی بیت‌المقدس، نوار غزه، صحرای سینا، ساحل غربی رود اردن، شهر قًنَیْطَره و بلندی‌های جَوْلان در سوریه به اشغال رژیم صهیونیستی درآمد.[۱۰۷] گزارش شده اسرائیل پس از سال ۱۹۶۷م، ۵۵٪ از زمین‌های کرانه باختری و ۴۴٪ از نوار غزه را به تصرف خود درآورد[۱۰۸] و مناطق اشغالی اسرائیل به سه برابر افزایش یافت.[۱۰۹]

اسرائیل در اوت ۲۰۰۵م،‌ از نوار غزه عقب‌نشینی کرد و آن را به فلسطینی‌ها بازگرداند.[۱۱۰]

نقشه فلسطین و مناطق اشغالی پس از جنگ شش روزه ۱۹۶۷م. رنگ سبز: مناطق اشغال شده پس از جنگ.

نتیجه پیمان اُسْلو در ۱۹۹۳م/۱۳۷۲ش نیز یهودی‌سازی بیت‌المقدس،‌ مصادره بیشتر سرزمین‌های فلسطینی و گسترش شهرک‌های اسرائیلی دانسته شده است.[۱۱۱]

براساس گزارش‌ها، تا سال ۲۰۲۳م/۱۴۰۲ش، کمتر از ۱۵ درصد از سرزمین فلسطین در اختیار فلسطینی‌های باقی مانده و سایر مناطق به اشغال رژیم صهیونیستی درآمده است.[۱۱۲] مناطقِ در اختیار فلسطینی‌ها شامل نوار غزه و بخش‌های پراکنده‌ای از منطقه کرانه باختری است.[۱۱۳] ازاین‌رو، مراد از آنچه امروزه در مجامع بین‌المللی به نام فلسطین یاد می‌شود،‌ کرانه باختری و نوار غزه دانسته‌اند.[۱۱۴]

شهرک‌سازی

شهرک‌سازی اسرائیلی‌ها در مناطق اشغالی فلسطین را یکی از پایه‌ها[۱۱۵] و سیاست‌های اصلی[۱۱۶] این رژیم شمرده‌اند. هدف از سیاست شهرک‌سازی، گسترش سرزمین‌های اشغالی، ممانعت از تشکیل کشور فلسطینی در آینده و از هم گسستگی وحدت اراضی فلسطینیان و مصادره منابع آبی فلسطنییان[۱۱۷] و در یک کلمه یهودی کردن فلسطین[۱۱۸] شمرده شده است. تأسیس نخستین شهرک به سال ۱۸۷۰م بازمی‌گردد؛[۱۱۹] اما شهرک‌سازی اصلی پس از اعلام موجودیت اسرائیل و اصلی‌ترین مرحله آن نیز با اشغال قدس شرقی در ژوئن ۱۹۶۷م[۱۲۰] آغاز شد. به گزارش خبرگزاری آنوتولی ترکیه، در ۱۹۶۷م در کرانه باختری و قدس شرقی، یک یهودی نیز ساکن نبود؛ اما با سیاست شهرک‌سازی، در سال ۱۴۰۲ش در قدس شرقی ۲۳۰ هزار و در کرانه باختری ۶۹۰ هزار یهودی ساکن شده‌اند.[۱۲۱]

شهرک‌سازی اسرائیل در مناطق اشغالی کرانه باختری در ۱۴۰۲ش.

سیاست شهرک‌سازی اسرائیل در قدس باعث شد مالکیت ۱۰۰ درصدی فلسطینیان بر قدس در سال ۱۹۶۷م، در سال ۱۹۹۵م به ۲۱ درصد کاهش یافت.[۱۲۲] تعداد شهرک‌نشین‌های کرانه باختری از ۱۹۹۵م تا ۲۰۱۵م سه برابر شده است.[۱۲۳] سازمان ملل متحد و دبیر کل آن، شهرک‌سازی‌های اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین را غیرقانونی و نقض آشکار قوانین بین‌المللی اعلام کرده و خواستار توقف شده است.[۱۲۴]

اسرائیل در ۲۰۰۲م برای جداکردن مناطق فلسطین‌نشین از شهرک‌های یهودی، ساخت دیوار حائل را آغاز کرد[۱۲۵] و تا ۲۰۲۱م/۱۴۰۰ش شش لایه دیوار به دور خود کشیده است که عبارتند از: دیوار مرزی با کرانه باختری، مصر، اردن، سوریه، لبنان و غزه.[۱۲۶] مجمع عمومی سازمان ملل متحد[۱۲۷] و دادگاه بین‌المللی لاهه[۱۲۸] دیوارکشی را غیرقانونی دانستند.

اهداف و انگیزه‌های اشغال فلسطین

تأسیس یک کشور بزرگ (اسرائیل بزرگ) با هویت یهودی و یک ابرقدرت منطقه‌ای مسلط در خاورمیانه را نخستین و مهم‌ترین هدف رژیم اسرائیل ذکر کرده‌اند.[۱۲۹] به عقیده طارق سویدان، تشکیل دولت یهودی در فلسطین، از یک سو اروپا را از جمعیت یهودی خالی کرد و از سوی دیگر، ایجاد پایگاه نظامی در منطقه و راه نفوذ قدرت‌های غربی مانند انگلیس و آمریکا را در سرزمین‌های عربی فراهم نمود.[۱۳۰]

اسرائیل شاهاک، رئیس جامعه حقوق بشر و شهروندان اسرائیل

از نظر اسرائیلی‌ها زمین‌هایی که در دست غیریهودیان است، زمین‌های «آزاد نشده» به شمار می‌روند و گرفتن آنها از مالکان اصلی و سپردن به دست یهودی‌ها به معنای نجات دادن آن زمین‌هاست... به همین دلیل، صهیونیست‌ها سعی دارند تا همه زمین‌های فلسطین از دست غیریهودیان گرفته شود و به اصطلاح آزاد شود.[۱۳۱]

اشغال فلسطین و تأسیس اسرائیل با انگیزه‌هایی دینی و سیاسی شکل گرفت که برخی از آنها عبارتند از:

  • قوم برگزیده: صهیونیست‌ها، قوم برگزیده بودن خود را یک اصل اساسی و نظریه رسمی می‌دانند.[۱۳۲] رُوژِه گارُودی، نویسنده و سیاستمدار فرانسوی، از خاخام کُوهین نقل کرده است که ساکنان جهان را باید به دو دسته تقسیم کرد: اسرائیل و ملت‌های دیگر. اسرائیل ملت برگزیده است. ازاین‌رو، غیریهودیان باید از سرزمینِ موعودِ قومِ برگزیده اخراج شوند.[۱۳۳] اسرائیل شاهاک،‌ رئیس جامعه حقوق بشر و شهروندان اسرائیل، نیز می‌نویسد از نظر اسرائیلیان، همه چیز به یهودی و غیریهودی طبقه‌بندی می‌شود و در کشور یهود فقط یهودیان، انسان محسوب می‌شوند و غیریهودیان جزو حیوانات به شمار می‌روند. طبق این اصل،‌ غیریهودیان را وسیله‌ای برای تولید منابع یهودیان می‌پندارد.[۱۳۴]
  • سرزمین موعود: از آنجا که یهودیان، فلسطین را با نام سرزمین موعود می‌شناختند،‌ برای تحریک و تشویق آنان برای مهاجرت، فلسطین انتخاب شد.[۱۳۵] از نظر صهیونیست‌‌ها، سرزمینی که به عده خاصی وعده داده شده، بیرون کردن دیگران از آنجا نه تنها حق، بلکه تکلیف است.[۱۳۶] به نظر طارق سویدان، فلسطین برای هرتسل بی‌دین(بنیانگذار صهیونیسم)، اهمیتی نداشت؛ اما هنگامی که دید یهودیان تمایلی به مهاجرت به مکانی غیر از سرزمین موعود ندارند، به ابزار دین متوسل شد و از طریق افسانه بازگشت، آنان را به مهاجرت به فلسطین تشویق کرد. براساس افسانه تبعید و بازگشتِ یهودی‌ها، فلسطین، سرزمین مقدسی است که خدا آن را برای همیشه به ملت برگزیده خود (یهودی‌ها) داده است. آنها در دوران داوود و سلیمان از آن سرزمین بر تمام جهان حکمرانی کردند؛ اما بعدها از آن سرزمین بیرون رانده شدند. به زودی ماشِیَح (مسیح موعود) بازمی‌گردد و یهودی‌ها را به سرزمین‌شان برمی‌گرداند و دوباره حکومت جهانی آنها تشکیل می‌شود. هرتسل اعلام کرد یهودی‌ها باید تلاش کنند به سرزمین مقدس برگردند تا مسیح بازگردد. ازاین‌رو، شعار صهیونیسم را تلاش برای بازگشت به سرزمین مقدس قرار داد.[۱۳۷]

توجیه‌های صهیونیست‌ها در اشغال فلسطین

صهیونیست‌ها برای اشغال فلسطین و ایجاد دولت اسرائیل توجیهاتی ذکر کرده‌اند که برخی از آنها عبارتند از:

  • هُولُوکاسْت را توجیه و دلیل اصلی تأسیس دولت اسرائیل دانسته‌اند.[۱۳۸] هولوکاست به ادعای یهودیان مبنی بر کشته شدن شش میلیون یهودی در جنگ جهانی دوم توسط هیتلر اشاره دارد.[۱۳۹] این واقعه باعث شد صهیونیست‌ها با سر دادن فریاد مظلومیت، از جامعه جهانی درخواست غرامت کنند. اروپاییان نیز به بهانه جبران این خسارت، به فکر تأسیس دولت مستقلی برای آنان افتادند.[۱۴۰] گفته می‌شود هیچ دلیل و سندی برای اثبات هولوکاست وجود ندارد؛ براساس آمار دولت آلمان در ۱۹۳۹م، ۶۰۰ هزار یهودی در آلمان ساکن بودند که ۴۰۰ هزار نفر آن‌ها مهاجرت کردند.[۱۴۱]
  • یکی از توجیه‌ها این است که فلسطینی‌ها داوطلبانه و با میل و رغبت خود مهاجرت کردند؛[۱۴۲] اما روژه گارودی از تاریخ‌نگاران نقل کرده است که سربازان اسرائیلی دستور داشتند بومیان اصلی روستاها را به زور اسلحه و به شیوه‌هایی مانند کشتار اهالی روستای دیریاسین، بیرون برانند. به همین دلیل، بِن گُورِیون در زمان نخست وزیری خود به «اخراج کننده بزرگ» ملقب شده بود.[۱۴۳]
  • از دیگر توجیه‌ها، شعار «سرزمین بدون مردم (ملت) برای مردم (ملت) بدون سرزمین» بود که بر اساس آن فلسطین را بدون ملت و خالی از سکنه می‌پنداشتند.[۱۴۴] به گزارش روژه گارودی، برای اثبات این شعار، صدها روستا تخریب و شخم زده شد و به طور کلی از نقشه پاک شد و صدها هزار فلسطینی نیز اخراج شدند.[۱۴۵] این شعار، دروغ آشکار و اسطوره‌ای بی‌اساس[۱۴۶] و نشان از رویکرد نژادپرستانه و غیرانسانی صهیونیسم شمرده شده است.[۱۴۷]

پیامدهای اشغال فلسطین

اشغال فلسطین پیامدهایی در فلسطین و جهان اسلام همچون شکل‌گیری محور مقاومت و انتفاضه و تظاهرات و اعتراضات جهانی در پی داشت.

کشته و آواره شدن مردم فلسطین

در پی اشغال فلسطین در ۱۹۴۸م و تلاش صیهونیست‌ها برای رسیدن به اهدافشان، تعداد زیادی از مردم فلسطین کشته و بسیاری از آنان نیز آواره و به کشورهای همسایه پناهنده شدند.

کشته‌ها

مقالهٔ اصلی: فهرست کشتارهای اسرائیل

اسرائیل در طول اشغال فلسطین بارها به مردم فلسطین حمله کرده و کشتارهای متعددی به راه انداخته است از جمله کشتار مردم دِیْر یاسین، خان یونس، کَفَرقاسم و کشتار مردم غزه.[۱۴۸] براساس آمارها، در طی جنگ ۱۹۴۸م (جنگ نکبت)، ۱۵ هزار نفر فلسطینی[۱۴۹] کشته شدند. همچنین حملات اسرائیل به نوار غزه که در پی طوفان الاقصی در ۱۵ مهر سال ۱۴۰۲ش/ ۷ اکتبر سال ۲۰۲۳م آغاز شد،‌ بیش از ۱۸ هزار کشته برجای گذاشت.[۱۵۰]

براساس گزارش مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین، از ۱۹۴۸م تا ۲۰۲۳م/۱۴۰۲ش، بیش از ۱۰۰ هزار فلسطینی کشته شده‌اند.[۱۵۱]

آواره‌ها

آمار آواره‌های فلسطینی‌ها پس از جنگ ۱۹۴۸م، ۵۰۰ هزار،[۱۵۲] ۷۵۰ هزار[۱۵۳] و ۹۰۰ هزار نفر[۱۵۴] و در جنگ ۱۹۶۷م، بیش از ۴۰۰ هزار نفر[۱۵۵] اعلام شده است. برخی آوارگان جنگ ۱۹۶۷ را تا یک میلیون نفر گفته‌اند.[۱۵۶] همچنین در حمله اسرائیل به لبنان در ۱۹۷۸م، ۶۵ هزار فلسطینی پناهنده در آن جنوب لبنان، آواره شدند.[۱۵۷] در حمله اسرائیل به لبنان در ۱۹۸۲م (عملیات سلامت جلیل) نیز که منجر به پایان یافتن حضور مسلحانه سازمان آزادی‌بخش فلسطین در لبنان شد، ۱۵ هزار تن آواره شدند.[۱۵۸]

براساس گزارش خبرگزاری آناتولی ترکیه از آژانس امدادرسانی و کاریابی سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی (آنروا)، در پی حملات اسرائیل به نوار غزه در سال ۲۰۲۳م/۱۴۰۲ش حدود ۱.۹ میلیون فلسطینی (۸۵٪ جمعیت نوار غزه) آواره شدند.[۱۵۹]

مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین به نقل از آژانس آنروا، تعداد آوارگان فلسطینی تا سال ۲۰۲۰م را ۶.۴ میلیون نفر اعلام کرده که در اردوگاه‌های مختلف در اردن،‌ سوریه، لبنان، کرانه باختری و نوار غزه ساکن هستند؛ البته مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین آمار واقعی آوارگان را بیشتر از این تعداد دانسته است؛ زیرا اسامی آوارگان زیادی در لیست آنروا ثبت نشده است.[۱۶۰]

قیام و انتفاضه مردم فلسطین

از زمان اشغال فلسطین به ویژه اشغال قدس در ۱۹۶۷م، مردم فلسطین بارها علیه اسرائیل، قیام و مبارزه کردند از جمله خیزش قدس و قیام روز زمین در ۱۹۷۶م و خیزش تونل در ۱۹۹۶م.[۱۶۱] در ادامه اعتراضات و مبارزات فلسطینی‌ها، سه انتفاضه در فلسطین به وجود آمد. انتفاضه نخست (انتفاضه سنگ) در سال ۱۹۸۷م شروع شد و با توافقنامه اسلو در ۱۹۹۳م پایان یافت. انتفاضه دوم (انتفاضة‌ الاَقْصی) از سپتامبر ۲۰۰۰م آغاز و در ۲۰۰۵م با خروج اسرائیل از شهرک‌های نوار غزه به پایان رسید. انتفاضه سوم (انتفاضه قدس) نیز اول اکتبر ۲۰۱۵م آغاز شد که همچنان ادامه دارد.[۱۶۲]

شکل‌گیری محور مقاومت

مقاله‌های اصلی: محور مقاومت، جنبش جهاد اسلامی فلسطین، حماس، و جنبش امل

پس از اشغال سرزمین‌های فلسطین، جنبش‌ها و سازمان‌های مختلفی همچون جنبش فتح (جنبش آزادی‌بخش فلسطین)‌ در سال ۱۹۵۹م،[۱۶۳] سازمان آزادی‌بخش فلسطین (ساف) در ۱۹۶۴م،[۱۶۴] جنبش جهاد اسلامی در ۱۹۷۹م/۱۳۵۸ش،[۱۶۵] و جنبش حماس (جنبش مقاومت اسلامی) در سال ۱۹۸۷م/۱۳۶۶ش،[۱۶۶] با هدف آزادسازی سرزمین‌های فلسطین از اشغال اسرائیل توسط گروه‌های مختلف فلسطینی تشکیل شد.

تظاهرات مردم یمن در روز قدس

روز قدس و تظاهرات اعتراضی در جهان

مقالهٔ اصلی: روز جهانی قدس

امام خمینی در ۱۶ مرداد سال ۱۳۵۸ش در حمایت از مردم فلسطین در برابر اشغال‌گری اسرائیل، آخرین جمعه از ماه رمضان را روز قدس نام نهاد و از مسلمانان جهان و دولت‌های اسلامی خواست برای کوتاه کردن دست اسرائیل و پشتیبانان آن به هم بپیوندند.[۱۶۷] مسلمانان و غیرمسلمانان در بسیاری از کشورهای جهان هر ساله در این روز در حمایت از فلسطین و اعتراض با اشغال آن توسط اسرائیل تظاهرات می‌کنند.[۱۶۸]

پس از اشغال فلسطین، کنفرانس‌های متعددی در سراسر جهان در حمایت از فلسطین و محکومیت اشغال آن برپا شده است از جمله کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین که شش دوره در ایران برگزار شده است،[۱۶۹] کنفرانس نداءالاقصی در کربلا[۱۷۰] و کنفرانس حمایت از مسئله فلسطین در اسلام آباد پاکستان.[۱۷۱]

سید علی خامنه‌ای

«امروز ترفند صهیونیست‌ها و پشتیبانانشان ... این است که از نام زیبای صلح استفاده می‌کنند... صلح چیز خیلی خوبی است؛ اما صلح کجا و با چه کسی!؟ کسی وارد خانه شما شده ... به عیال و اولادتان اهانت کرده و از سه اتاقی که شما دارید، دو تا و نصفش را گرفته ... بعد بگوید شما چرا بی‌خودی به این و آن شکایت ... و دعوا و معارضه می‌کنید؛ بیایید با هم صلح کنیم. آیا این صلح شد!؟ صلح این است که شما از خانه [فلسطین] بیرون بروید؛ اگر با هم جنگی داشتیم، آن وقت بیایند صلحمان بدهند.»[۱۷۲]

راه‌حل‌های مسئله اشغال فلسطین

پس از اشغال فلسطین، تلاش‌هایی از سوی اسرائیل و برخی نهادهای فلسطینی و برخی سازمان‌ها و کشورها برای صلح میان اسرائیل و فلسطین صورت گرفته است. برخی از مذاکرات و قراردادهای صورت گرفته میان اسرائیل و گروه‌های فلسطینی عبارتند از: پیمان کمپ دیوید در ۱۹۷۸م میان اسرائیل و مصر، مذاکرات ۱۹۹۱م در کنفرانس صلح مادرید، پیمان اسلو ۱ در ۱۹۹۳م و اسلو ۲ در ۱۹۹۵م میان اسرائیل و سازمان آزادی بخش فلسطین (ساف)، قرارداد مریلند (وای ریور) در ۱۹۹۸م میان اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین،[۱۷۳] پیمان کمپ دیوید ۲ در ۲۰۰۰م میان تشکیلات خودگردان فلسطین و اسرائیل، طرح صلح عربستان سعودی و طرح نقشه راه در ۲۰۰۲م (طرح دو دولتی و کشوری) و آناپولیس در ۲۰۰۷م[۱۷۴] و معامله قرن (طرح ترامپ، رئیس جمهور آمریکا) در ژانویه ۲۰۲۰م.[۱۷۵]

گفته شده در کنفرانس مادرید در ۱۹۹۱م، آمریکا و اسرائیل قول برگرداندن ۱۰۰٪ از کرانه باختری و نوار غزه را به یاسر عرفات و رهبران ساف دادند. در کنفرانس اسلو، به ۹۰٪، در قرارداد وای ریور،‌ به ۴۰٪، در اجلاس شرم الشیخ به ۱۸٪ و در اجلاس کمپ دیوید در ۲۰۰۰م به ۱۳.۵٪ کاهش یافت.[۱۷۶]

از نظر آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، راه‌حل منطقی در مسئله فلسطین، همه‌پرسی و نظرخواهی از همه صاحبان حق در سرزمین فلسطین اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی و همچنین فلسطینی‌های آواره درباره ساختار نظام کشور، رژیم حاکم و مهاجران یهودی است.[۱۷۷] وی همه راه‌های پیشنهادی غربی‌ها برای حل مسئله فلسطین را ناموفق خوانده[۱۷۸] و دلیل آن را عدم پای‌بندی اسرائیل غاصب به ارزش‌های انسانی و قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی بیان کرده است.[۱۷۹] به باور او، هر طرحی که منجر به تقسیم فلسطین شود، باطل و مردود است از جمله طرح دو دولتی.[۱۸۰]

نگارخانه

  • قلمرو و جمعیت فلسطینیان در طول اشغال فلسطین از سال ۱۹۲۲-۲۰۱۷م.

    قلمرو و جمعیت فلسطینیان در طول اشغال فلسطین از سال ۱۹۲۲-۲۰۱۷م.

  • خبر آغاز جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷م/۱۳۴۶ش. روزنامه اطلاعات.

    خبر آغاز جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل در ۱۹۶۷م/۱۳۴۶ش. روزنامه اطلاعات.

  • اردوگاه فلسطینیان آواره در نزدیکی دمشق ۱۹۶۷م.

    اردوگاه فلسطینیان آواره در نزدیکی دمشق ۱۹۶۷م.

  • توافق اُسْلو ۱ در واشنگتن در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳م. از راست: یاسر عرفات، بیل کلینتون (رئیس جمهور آمریکا) و اسحاق رابین (نخست وزیر اسرائیل).

    توافق اُسْلو ۱ در واشنگتن در ۱۳ سپتامبر ۱۹۹۳م. از راست: یاسر عرفات، بیل کلینتون (رئیس جمهور آمریکا) و اسحاق رابین (نخست وزیر اسرائیل).

  • پوستر مستند الفبای اشغال (اشغال ۱۰۱) درباره اشغال کرانه باختری و نوار غزه. تولید ۲۰۰۶م.

    پوستر مستند الفبای اشغال (اشغال ۱۰۱) درباره اشغال کرانه باختری و نوار غزه. تولید ۲۰۰۶م.

پانویس

  1. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۵۲-۵۵.
  2. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۰۳.
  3. ↑ Khalidi, «Palestine», Encyclopaedia Britannica.
  4. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۵۸.
  5. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۱۳؛ Khalidi, «Palestine», Encyclopaedia Britannica.
  6. ↑ پاک‌نیا تبریزی، «علمای شیعه و دفاع از قدس شریف»، ص۱۶۶.
  7. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۷ و ۱۲۸.
  8. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۱۸۶؛‌ ,Sicherman and others «Israel», The Encyclopaedia Britannica.
  9. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۹؛ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۱۸۷.
  10. ↑ «Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network؛ ‌«تظاهرات مردم فلسطین به مناسبت روز نکبت»، خبرگزاری آناتولی.
  11. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۳.
  12. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۸.
  13. ↑ کفاش و دیگران، دایر‌ةالمعارف مصور تاریخ فلسطین،‌ ۱۳۹۲ش، ص۲۱۲.
  14. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica؛ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۹.
  15. ↑ «شهرک‌های یهودی‌نشین؛ نام ۵۶ سال غصب و خشونت در سرزمین‌های فلسطین»، خبرگزاری آناتولی.
  16. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۸ و ۲۱۹.
  17. ↑ مالکی و رشیدی، «جهاد اسلامی، جنبش»، ص۴۳۷.
  18. ↑ خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۶۷.
  19. ↑ کفاش و دیگران، دایر‌ةالمعارف مصور تاریخ فلسطین،‌ ۱۳۹۲ش، ص۲۶۲.
  20. ↑ «مروری بر تاریخ مبارزات مردمی فلسطین از ۱۹۶۷ تا ۲۰۲۲»، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  21. ↑ کفاش و دیگران، دایر‌ةالمعارف مصور تاریخ فلسطین،‌ ۱۳۹۲ش، ص۲۷۶؛ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۳.
  22. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۳۲۳.
  23. ↑ «مروری بر تاریخ مبارزات مردمی فلسطین از ۱۹۶۷ تا ۲۰۲۲»، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  24. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica.
  25. ↑ «مروری بر تاریخ مبارزات مردمی فلسطین از ۱۹۶۷ تا ۲۰۲۲»، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  26. ↑ نگاه کنید به: خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۷.
  27. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۱؛ توانا، «فلسطین قلب مجروح امت اسلامی»، خبرگزاری صدای افغان.
  28. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۳۷ و ۴۳؛ «چرا فلسطین مسئله اول جهان اسلام است؟»، خبرگزاری میزان؛ «فلسطین و آزادی قدس اولویت اول جهان اسلام است»، خبرگزاری تسنیم.
  29. ↑ «فلسطین از دیدگاه امام خمینی»، پرتال امام خمینی؛ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۳۷-۴۳.
  30. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۰-۴۲ و ۵۱-۵۳.
  31. ↑ باغچقی، «مراجع تقلید شیعه در خط مقدم دفاع از فلسطین»، پورتال رسمی پژوهشکده باقرالعلوم(ع).
  32. ↑ پاک‌نیا تبریزی، «علمای شیعه و دفاع از قدس شریف»، ص۱۶۳.
  33. ↑ نگاه کنید به: پاک‌نیا تبریزی، «علمای شیعه و دفاع از قدس شریف»، ص۱۶۵-۱۷۵؛ باغچقی، «مراجع تقلید شیعه در خط مقدم دفاع از فلسطین»، پورتال رسمی پژوهشکده باقرالعلوم(ع).؛ رضوی، «علمای شیعه و حمایت فقهی و سیاسی از فلسطین»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  34. ↑ منیری، «نخستین مواجهه‌ی عالمان شیعه با صهیونیسم»، وبگاه یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم.
  35. ↑ منیری، «نخستین مواجهه‌ی عالمان شیعه با صهیونیسم»، وبگاه یکصدمین سال بازتأسیس حوزه علمیه قم؛ پاک‌نیا تبریزی، «علمای شیعه و دفاع از قدس شریف»، ص۱۶۶.
  36. ↑ سرحدی، «علمایی که نسبت به مسئله فلسطین واکنش نشان دادند»،‌ پژوهشکده تاریخ معاصر.
  37. ↑ پاک‌نیا تبریزی، «علمای شیعه و دفاع از قدس شریف»، ص۱۷۳.
  38. ↑ خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۲، ص۱۳۹.
  39. ↑ محتشمی‌پور، «مروری بر شکل‌گیری رژیم اشغالگر قدس»، ص۱۲۲.
  40. ↑ محتشمی‌پور، «مروری بر شکل‌گیری رژیم اشغالگر قدس»، ص۱۲۴.
  41. ↑ خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش،‌ ج۲، ص۲۰۱.
  42. ↑ مطهری، مجموعه آثار، ۱۳۷۶ش، ج۱۷، ص۲۹۱ و ۲۹۲.
  43. ↑ «بیانات در ششمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فسطین»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
  44. ↑ برای نمونه نگاه کنید به:‌ خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۱۵، ص۱۵۱، ۱۵۴، ۱۶۰ و۱۶۲، ج۱۶، ص۳۹۹؛ محتشمی‌پور، «مروری بر شکل‌گیری رژیم اشغالگر قدس»، ص۱۰۰،‌ ۱۱۶ و ۱۲۲.
  45. ↑ «آیا دیوار حائل امنیت صهیونیست‌ها را تضمین کرده است؟»،‌ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  46. ↑ نگاه کنید به:‌ نصیری حامد، «روچیلد، خاندان»، ص۴۱۰-۴۱۲.
  47. ↑ سجادی، پیدایش و تداوم صهیونیسم، ۱۳۸۶ش، ص۲۴.
  48. ↑ Theodor Herzl.
  49. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۴۵ و ۴۶.
  50. ↑ نصیری حامد، «روچیلد، خاندان»، ص۴۱۰.
  51. ↑ نصیری حامد، «روچیلد، خاندان»، ص۴۱۰.
  52. ↑ المسیری، دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۲۰۱.
  53. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۲۶۹ و ۲۷۰.
  54. ↑ Khalidi, «Palestine», Encyclopaedia Britannica.
  55. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۸۳و۸۴.
  56. ↑ «روز نکبت و جنایات صهیونیست‌ها از سال ۱۹۴۸ تا به الان»،‌ خبرگزاری فارس.
  57. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۵۸؛ نصیری حامد، «روچیلد، خاندان»، ص۴۱۱.
  58. ↑ سجادی، پیدایش و تداوم صهیونیسم، ۱۳۸۶ش، ص۴۷؛ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۵۸.
  59. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۱۳؛ Khalidi, «Palestine», Encyclopaedia Britannica.
  60. ↑ سجادی، پیدایش و تداوم صهیونیسم، ۱۳۸۶ش، ص۵۰.
  61. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۵۹.
  62. ↑ نگاه کنید به:‌ Khalidi, «Palestine», Encyclopaedia Britannica.
  63. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۱۳و۱۴.
  64. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۷ و ۱۲۸.
  65. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۶۰؛ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۱۵-۱۰۱۸.
  66. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۶۰.
  67. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۹.
  68. ↑ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۱۷.
  69. ↑ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۱۷.
  70. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۶۰.
  71. ↑ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۲۳-۱۰۲۵.
  72. ↑ المسیری، دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۵۹.
  73. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۶۰.
  74. ↑ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۱۸-۱۰۲۳.
  75. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۷۶.
  76. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۹۹.
  77. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۹۹.
  78. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۰۳.
  79. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۰۶.
  80. ↑ جودکی و فلاحی سیف‌الدین، «تشریح محورهای منازعه بین فلسطین و اسرائیل»، ص۴۲.
  81. ↑ زعیتر، سرگذشت فلسطین، ۱۳۶۲ش، ص۱۴۱-۱۴۵.
  82. ↑ نگاه کنید به:‌ زعیتر، سرگذشت فلسطین، ۱۳۶۲ش، ص۱۵۹-۱۶۲.
  83. ↑ جودکی و فلاحی سیف‌الدین، «تشریح محورهای منازعه بین فلسطین و اسرائیل»، ص۴۲.
  84. ↑ جودکی و فلاحی سیف‌الدین، «تشریح محورهای منازعه بین فلسطین و اسرائیل»، ص۴۲.
  85. ↑ نگاه کنید به: صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۰۸-۱۲۸.
  86. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۱۸۶؛‌ دهقانی پوده، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۲۷؛ Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network.
  87. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۸.
  88. ↑ فیروزآبادی، کشف الاسرار صهیونیسم، ‌۱۳۹۳ش، ص۲۹.
  89. ↑ David Ben-Gurion.
  90. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۸؛ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۱۸۶؛‌ ,Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica.
  91. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۶۱.
  92. ↑ «روز نکبت و جنایات صهیونیست‌ها از سال ۱۹۴۸ تا به الان»،‌ خبرگزاری فارس.
  93. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۹؛ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۱۸۷.
  94. ↑ Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network.
  95. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۱؛ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۲؛ Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network.
  96. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۸.
  97. ↑ زیدآبادی، دین و دولت در اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۲۸.
  98. ↑ «Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network؛ ‌«تظاهرات مردم فلسطین به مناسبت روز نکبت»، خبرگزاری آناتولی.
  99. ↑ Gordon and Others, «Jerusalem», Encyclopædia Britannica.
  100. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۶.
  101. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۹.
  102. ↑ نتشه و دیگران، تاریخ فلسطین الحدیث و المعاصر، ۱۴۱۲ق، ص۹.
  103. ↑ Ashly and Hefawi, «Nakba: ‘It remains bitter and continues to burn’», Al Jazeera Media Network؛ «تظاهرات مردم فلسطین به مناسبت روز نکبت»، خبرگزاری آناتولی.
  104. ↑ چامسکی، مثلث سرنوشت‌ساز، ۱۳۶۹ش، ص۱۳۰.
  105. ↑ نگاه کنید به: صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۴۹-۱۵۱.
  106. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۸؛ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۵.
  107. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica؛ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۹.
  108. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۵.
  109. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۹.
  110. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica.
  111. ↑ «توافق اسلو و دستاوردهای تلخ آن برای فلسطین»، شبکه العالم.
  112. ↑ «نقشه فلسطین و مساحت غزه»، شبکه العالم؛ «۷۵ سال از فاجعه نکبت (اشغال فلسطین) گذشت»، مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین.
  113. ↑ جودکی و فلاحی سیف‌الدین، «تشریح محورهای منازعه بین فلسطین و اسرائیل»، ص۴۴.
  114. ↑ «نقشه فلسطین و مساحت غزه»، شبکه العالم.
  115. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۲.
  116. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۰-۱۸۳.
  117. ↑ تقی‌زاده، «شهرک‌سازی‌ها در مناطق فلسطینی و تداوم اشغالگری»، خبرگزاری صدا و سیما.
  118. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۱۸۱.
  119. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۳.
  120. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۵-۷.
  121. ↑ «شهرک‌های یهودی‌نشین؛ نام ۵۶ سال غصب و خشونت در سرزمین‌های فلسطین»، خبرگزاری آناتولی.
  122. ↑ دهقانی، «ادامه اشغال با شهرک‌سازی: ماهیت رژیم صهیونیستی اسرائیل»، ص۸.
  123. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica.
  124. ↑ «نماینده ویژه سازمان ملل: تسهیل شهرک‌سازی در کرانه باختری را نقض مقررات بین‌المللی خواند»، یورونیوز؛ «دبیرکل سازمان ملل خواستار پایان شهرک‌سازی نامشروع اسرائیل در سرزمین‌های اشغالی فلسطین شد»، یورونیوز.
  125. ↑ «اسرائیل به دنبال تکمیل دیوار حائل، با وجود مخالفت‌های بین‌المللی»، یورونیوز؛ «آیا دیوار حائل امنیت صهیونیست‌ها را تضمین کرده است؟»،‌ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  126. ↑ «آیا دیوار حائل امنیت صهیونیست‌ها را تضمین کرده است؟»،‌ خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  127. ↑ Sicherman and others «Israel», Encyclopaedia Britannica.
  128. ↑ «اسرائیل به دنبال تکمیل دیوار حائل، با وجود مخالفت‌های بین‌المللی»، یورونیوز.
  129. ↑ «رؤیای صهیونیست‌ها در تأسیس اسرائیل بزرگ چگونه بر باد رفت؟»، خبرگزاری فارس: خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۲۱، ص۳۹۸، پاورقی دوم.
  130. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۵۶.
  131. ↑ شاهاک، دولت نژادپرست اسرائیل، ۱۳۸۰ش، ص۳۷ و ۳۸.
  132. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۴۲.
  133. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۴۱.
  134. ↑ شاهاک، دولت نژادپرست اسرائیل، ۱۳۸۰ش، ص۳۴-۳۷.
  135. ↑ فیروزآبادی، کشف الاسرار صهیونیسم، ‌۱۳۹۳ش، ص۲۵؛ سجادی، پیدایش و تداوم صهیونیسم، ۱۳۸۶ش، ص۴۵.
  136. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۴۱.
  137. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۴۶و۴۷.
  138. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۷۶.
  139. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۹۷.
  140. ↑ فیروزآبادی، کشف الاسرار صهیونیسم،‌۱۳۹۳ش، ص۲۸.
  141. ↑ سویدان، دایره المعارف مصور تاریخ یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۹۱ش، ص۲۹۷و۲۹۸.
  142. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۳۷ و۸۷.
  143. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۳۷ و۸۷.
  144. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۳۷.
  145. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۳۷و۳۸.
  146. ↑ گارودی، محاکمه صهیونیزم اسرائیل،‌ ۱۳۸۴ش، ص۸۶.
  147. ↑ المسیری، دایره المعارف یهود، یهودیت و صهیونیسم، ۱۳۸۳ش، ج۶، ص۱۳.
  148. ↑ برای نمونه نگاه کنید به: «پرونده سنگین جنایت‌های ارتش اسرائیل»، خبرگزاری مهر؛ «تجاوز به زنان پیش چشم همسران در ملاعام/ قتل عام شهروندان یک روستا و مثله کردن جنازه‌ها/کشتار کودکان با باتوم»، خبرگزاری مشرق.
  149. ↑ «تظاهرات مردم فلسطین به مناسبت روز نکبت»، خبرگزاری آناتولی.
  150. ↑ «إسرائيل دمرت أكثر من 305 آلاف منزل في غزة»، خبرگزاری الجزیره.
  151. ↑ «۷۵ سال از فاجعه نکبت (اشغال فلسطین) گذشت»، مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین.
  152. ↑ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۲۰۱.
  153. ↑ Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network.
  154. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۲.
  155. ↑ چامسکی، مثلث سرنوشت‌ساز، ۱۳۶۹ش، ص۱۲۵؛ کفاش و دیگران، دایرة‌المعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص۲۲۲.
  156. ↑ صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۲۰۹.
  157. ↑ «از عملیات سلامت الجلیل و شکل‌گیری حزب‌الله تا خوشه‌های خشم»، خبرگزاری تسنیم.
  158. ↑ «از عملیات سلامت الجلیل و شکل‌گیری حزب‌الله تا خوشه‌های خشم»، خبرگزاری تسنیم.
  159. ↑ «آنروا: ۲۰۲۳ خونین‌ترین سال برای فلسطینیان در کرانه باختری بود»، خبرگزاری آناتولی.
  160. ↑ «۷۵ سال از فاجعه نکبت (اشغال فلسطین) گذشت»، مرکز اطلاع‌رسانی فلسطین.
  161. ↑ «مروری بر تاریخ مبارزات مردمی فلسطین از ۱۹۶۷ تا ۲۰۲۲»، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  162. ↑ «مروری بر تاریخ مبارزات مردمی فلسطین از ۱۹۶۷ تا ۲۰۲۲»، وبگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
  163. ↑ کفاش و دیگران، دایر‌ةالمعارف مصور تاریخ فلسطین،‌ ۱۳۹۲ش، ص۲۱۰؛ «جنبش فتح: مهم‌ترین سازمان سیاسی و نظامی فلسطین با هدف آزادی این کشور»، خبرگزاری دفاع مقدس.
  164. ↑ کفاش و دیگران، دایر‌ةالمعارف مصور تاریخ فلسطین،‌ ۱۳۹۲ش، ص۲۱۲.
  165. ↑ مالکی و رشیدی، «جهاد اسلامی، جنبش»، ص۴۳۷.
  166. ↑ مالکی، «حماس، جنبش»، ص۷۹ و ۸۰.
  167. ↑ خمینی، صحیفه امام، ۱۳۸۹ش، ج۹، ص۲۶۷.
  168. ↑ برای نمونه نگاه کنید به:‌ «جهان و روز جهانی قدس»، خبرگزاری تسنیم.
  169. ↑ «نگاهی به پنج دوره کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین»، خبرگزاری صدا و سیما.
  170. ↑ «برگزاری کنفرانس حمایت از فلسطین در کربلای معلی»، شبکه العالم.
  171. ↑ «گزارش العالم از کنفرانس حمایت از مسأله فلسطین در اسلام آباد»، شبکه العالم.
  172. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۱۲۵.
  173. ↑ نگاه کنید به: صفاتاج، ماجرای فلسطین و اسرائیل، ۱۳۸۱ش، ص۳۱۷-۳۳۱.
  174. ↑ «روند مذاکرات صلح خاورمیانه از ۱۹۶۷م تا کنون»، خبرگزاری بی‌بی‌سی فارسی.
  175. ↑ «ترامپ:معامله قرن طرحی برد-برد است؛ فلسطینی‌ها کشور مستقل تشکیل می‌دهند»، خبرگزاری بی‌بی‌سی.
  176. ↑ دهقانی، «قطعنامه تقسیم فلسطین مبنای راه حل دو دولت و ملاکی برای راه حل همه پرسی»، ص۱۰۲۹.
  177. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۵۰۸-۵۱۷.
  178. ↑ خامنه‌ای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۵۱۷.
  179. ↑ «محو اسرائیل چگونه عملی می‌شود؟»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.
  180. ↑ «بیانات در کنفرانس حمایت از انتفاضه فلسطین»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای.

یادداشت

  1. ↑ قیمومیت انگلستان بر فلسطین در ۶ ژوئیه ۱۹۲۱م در جامعه ملل اعلام شد؛ در ۲۴ ژوئیه ۱۹۲۲م تصویب و در ۲۹ سپتامبر ۱۹۲۳م به اجرا درآمد.(سجادی، پیدایش و تداوم صهیونیسم، ۱۳۸۶ش، ص۵۳) در سند قیمومیت آمده است که دولت قَیّم موظف است زمینه تشکیل وطن ملی یهودی را هموار کند و تمام مایحتاج یهودیان در راه رسیدن به وطن ملی تأمین کند. (زعیتر، سرگذشت فلسطین، ۱۳۶۲ش، ص۱۳۱ و ۱۳۲)

منابع

  • Ashly, Jaclynn and Soud Hefawi, «Nakba: ‘It remains bitter and continues to burn’», Al Jazeera Media Network, Published:15 May 2017, Visited: 28 November 2023.
  • Gordon, Buzzy and Others, «Jerusalem», Encyclopaedia Britannica, Last Updated: 10 December 2023, Visited: 10 December 2023.
  • Haddad, Mohammed, «Nakba Day: What happened in Palestine in 1948?», Al Jazeera Media Network, Published: 15 May 2022, Visited: 25 November 2023.
  • Khalidi, Rashid Ismail and others, «Palestine», Encyclopaedia Britannica, Last Updated: 29 November 2023, Visited: 30 November 2023.
  • ,Sicherman, Harvay and others, «Israel», Encyclopaedia Britannica, Last Updated: 22 November 2023, Visited: 23 November 2023.

پیوند به بیرون

برگرفته از «https://fa.wikishia.net/w/index.php?title=اشغال_فلسطین&oldid=1309551»