حسی (آیین)
| حُسَیْ | |
|---|---|
 | |
| اطلاعات آئین | |
| زمان‌برگزاری | روز عاشورا |
| مکان برگزاری | ترینیداد و توباگو |
| اشیاء و نمادها | تجه (گلدسته‌ها و علامت‌هایی به شکل مسجد ساخته شده از چوب) |
| وجه نمادین | عزاداری |
| آیین‌های مهم | |
| سینه‌زنی • افطاری • تشییع جنازه • تعزیه خوانی سایر آیین‌ها | |
کارناوال حُوسَیَه، هوزیه یا حُسَی، مراسم عزاداری شیعیان ترینیداد و توباگو، هر ساله به مناسبت شهادت امام حسین(ع) برپا می‌شود. حسی (Hosay) برگرفته از نام امام حسین(ع) است و شیعیان در این مراسم، گلدسته‌ها و علامت‌هایی به شکل مسجد که از چوب ساخته شده را در شهر می‌گردانند و در پایان، آنها را در دریا رها میکنند. این نمادهای چوبی، تجه نامیده می‌شود. علاوه بر مسلمانان و شیعیان، پیروان دیگر ادیان هم در این مراسم شرکت میکنند. مراسم حسی در جزیره ترینیداد، متأثر از برخی آداب و رسوم آفریقایی است.
تاریخچه
در سال ۱۸۴۵ تا ۱۸۴۷م، دولت بریتانیا گروهی ۱۳۰ هزار نفری از مردم هند را به ترینیداد و توباگو منتقل کرد که شماری از آنها مسلمان و شیعه بودند. پس از ۹ سال، سه خانواده شیعه تصمیم به برگزاری مراسم محرم و عاشورا گرفتند که این تصمیم با مخالفت دولت روبرو شد. پس از این مخالفت، ابتدا هندوها و سپس تمام ساکنین این جزیره، با شیعیان همراه شدند و مصادف با عاشورا دست به تظاهرات زدند و خواستار لغو ممنوعیت انجام مراسم شدند. دولت، تحت فشار افکار عمومی، سرانجام ممنوعیت را لغو کرد و از آن پس، هر ساله در روز عاشورا، این حرکت به عنوان سمبل وحدت ملی مردم ترینیداد و توباگو برگزار می‌شود. این مراسم هر ساله به نحو باشکوهی با عنوان کارناوال حسی برپا می‌شود.[۱]
مراسم
شیعیان ترینیداد و توباگو هر ساله به مناسبت شهادت امام حسین(ع) مراسم عزاداری برپا میکنند. این مراسم کارناوال حسی نام دارد. حسی (Hosay) برگرفته از نام امام حسین (ع) است. شیعیان در این مراسم، گلدسته‌ها و علامت‌هایی از چوب به شکل مسجد می‌سازند و آنها را در شهر می‌گردانند و در پایان مراسم آنها را در دریا رها میکنند.[۲] این نمادهای چوبی، تجه نامیده می‌شود که به نظر برخی محققان، از واژه تعزیه گرفته شده است.[۳]
علاوه بر مسلمانان و شیعیان، پیروان دیگر ادیان هم به هوزیه احترام می‌گذارند.[۴] عزاداران در روز هفتم، پرچم‌های قرمز، سبز و سفید را در دسته‌های خیابان‌ی حمل میکنند. در روز هشتم و نهم ماه محرم، عزاداران با حمل ماکت ۳ مسجد (به نشانه ۳ خانواده شیعه)، ۲ هلال و ۲ مناره چوبی، مراسم را ادامه می‌دهند. همه مردم این جزیره در این روز، در مراسم شرکت میکنند. آنها از خوردن گوشت و آب خودداری میکنند و بیشتر، میوه، سبزی و شیر می‌خورند. همچنین در این روز، با غذایی به نام مالیده که در ظرف مخصوص مربعی شکل پخته می‌شود، از عزاداران پذیرایی می‌شود. مردم ترینیداد و توباکو عقیده دارند که خوردن این غذا سبب تندرستی و سلامت فرد تا سال آینده می‌شود.[۵] در این مراسم از ۴ طبل از جنس سفال و پوست استفاده می‌شود که هر کدام نمادی خاصی در واقعه کربلا است و با آوای خاصی به صدا درمی‌آید:
- طبل اول، نشانه دعوت مردم کوفه از امام حسین (ع).
- طبل دوم، نشانه نیرنگ و خیانت مردم کوفه به مسلم و امام حسین (ع).
- طبل سوم، نشانه جنگ امام حسین (ع) با لشکریان یزید.
- طبل چهارم، نشانه شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا.
مراسم حسی در جزیره ترینیداد، تحت تأثیر بعضی از آداب و رسوم افریقایی است و این مراسم هم بر آداب و رسوم مهم محلی این جزیره تأثیر گذاشته است.[۶] عدم ارتباط این شیعیان با شیعیان نقاط دیگر دنیا و دور بودن آنان از دیگر جوامع شیعی، باعث تفاوت عقاید مذهبی آنان با دیگران شده است[۷] از جمله اینکه آنان معتقدند امام حسین و امام حسن هر دو در واقعه کربلا به شهادت رسیده‌اند.[۸]
مکان
دو مرکز اصلی مراسم ماه محرم ترینیداد، شهر سن جیمز در شمال و دیگری در منطقه سدروس در جنوب غربی جزیره است. در شمال، از هر ۴ گروه برگزارکننده مراسم محرم، ۳ گروهشان خانوادگی هستند، ولی در جنوب، این ارتباط کمتر بوده و بستگی‌های اجتماعی جای آن را می‌گیرد. در سن جیمز علاوه بر ساخته و گرداندن تجه (تعزیه)، دو ماه بزرگ می‌سازند و آنها را حمل میکنند که نماد امام حسن و امام حسین است. حسی، مدلی از گنبد و بارگاه حسین بن علی (ع) است که به آن تجه هم می‌گویند. همراه با آن، پرچم‌هایی حمل میکنند و بر طبل‌هایی به نام‌های تاسا و باس می‌نوازند. سازندگان تجه از خوردن گوشت و غذای سرخ‌شده پرهیز میکنند و غذایی مخصوص تدارک می‌بینند. آنان موقع کار کردن در امام‌باره، کفش‌ها را درمی‌آورند.
در سدروس، مراسم با روز پرچم آغاز می‌شود که همزمان با ۷ محرم است. هر گروه عزادار، چوک مخصوص خود را دارد. چوک، فضای مربع‌شکلی است که در طول دوره ۳ روزه مراسم، محل مقدسی به شمار می‌آید. این چوک در نزدیکی کارگاهی است که در آن تجه ساخته می‌شود. همچنین مهاجران هندی این سرزمین، به پیروی از مراسم آیینی محرم در هند، مراسم مختلفی از جمله روز پرچم و تجه کوچک را به جا می‌آورند.[۹]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ عاشورا در ترینیداد و توباگو، سایت وارث.
- ↑ ناصرالعلی، کارینفال هوزیه فی ترینداد، ص۶۲.
- ↑ چلکوفسکی، آثار سنت‌های ایرانی در مراسم ماه محرم در کارائیب، ص۶۲.
- ↑ ناصرالعلی، کارینفال هوزیه فی ترینداد، ص۶۲.
- ↑ عاشورا در ترینیداد و توباكو، سایت وارث.
- ↑ محرم در اقوام و ملل، مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا سیما.
- ↑ چلکوفسکی، آثار سنت‌های ایرانی در مراسم ماه محرم در کارائیب، ص۵۵.
- ↑ چلکوفسکی، آثار سنت‌های ایرانی در مراسم ماه محرم در کارائیب، ص۶۰ـ۶۱.
- ↑ محرم در اقوام و ملل، مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا سیما.
منابع
- ناصر العلی، محمد، کارینفال هوزیه فی ترینداد، العالم، ش ۶۶۵ (ذیحجّة ۱۴۱۹ق/ آوریل ۱۹۹۹م).
- چلکوفسکی، پیتر، مقاله آثار سنت‌های ایرانی در مراسم ماه محرم در کارائیب، نشریه علوم انسانی ـ ایران شناسی، بهار ۱۳۷۲، ش ۱۷، صص ۵۴ـ۷۱.
- عاشورا در ترینیداد و توباكو، سایت وارث.
- محرم در اقوام و ملل، مرکز پژوهش و سنجش افکار صدا سیما، تاریخ نشر: مرداد ۱۳۹۲ش.
| سنت‌ها و مراسم‌ها | فهرست آیین‌های عاشورایی • سیاه‌پوشی • تشت‌گذاری • زنجیرزنی • سینه‌زنی • سنج و دمام • مرثیه‌خوانی • نوحه‌خوانی • دسته عزاداری • هیئت عزاداری • تعزیه‌خوانی • روضه‌خوانی • مقتل‌خوانی • قمه‌زنی • نخل‌گردانی • تابوت‌گردانی • مراسم‌تابوت • مشعل‌گردانی • حسی • گِل‌مالی • شاخسِی واخسِی • همایش شیرخوارگان • پیاده‌روی اربعین • خیمه‌سوزان • چاووش‌خوانی • عَلَم‌کشی • چهل منبر • یزله‌خوانی • عزاداری طویریج • پرده‌خوانی • یوم‌الحسین • جاماندگان اربعین • یوم العباس |  |
|---|---|---|
| روضه‌ها | ||
| تعزیه‌ها | ||
| مناسبت‌ها | ||
| مکان‌ها | کربلا • حرم امام حسین(ع) • حرم حضرت عباس(ع) • بین‌الحرمین • تل زینبیه • گودال قتلگاه • کف‌العباس • خرابه شام • خیمه‌گاه • فرات • غاضریه • نهر علقمه • نینوا • حسینیه • تکیه • سقاخانه • امام‌باره • حسینی‌دالان • بازار شام | |
| کتاب‌ها | ||
| آداب | ||
| مرثیه‌ها | ||
| وابسته | سوگواری • مقتل • توغ • زیارت عاشورا • تحریفات عاشورا • ادبیات عاشورایی • موکب • لعن یزید • گریه بر حسین(ع) • حدیث ریان بن شبیب • پیرغلام اهل‌بیت • فقه عزاداری | |
