سوریه

سوریه

اطلاعات عمومی
نام رسمی	جمهوری عربی سوریه
جمعیت کل	۱۸.۰۲۸.۰۰۰ نفر
مساحت	۱۸۵.۱۸۰ کیلومتر مربع
حکومت	جمهوری
پایتخت	دمشق۳۳°۳۰′ شمالی ۳۶°۱۸′ شرقی
شهرهای مهم	حلب
ادیان(درصد)	اسلام (۸۶ درصد)، مسیحیت (۱۳.۵ درصد)
زبان رسمی	عربی
اسلام
پیشینه اسلام	صدر اسلام
جمعیت مسلمانان	۱۵.۵۰۰.۰۰۰ نفر
اطلاعات شیعی
فرق	اثناعشری، علویان، اسماعیلیه

سوریه کشوری است که در گذشته بخش عمده‌ای از شام بوده‌ و در حال حاضر در خاورمیانه و پایتخت آن دمشق است. سه طایفه از شیعیان امامیه، علوی و اسماعیلیه در این کشور زندگی ‌می‌کنند. سوریه ازسال ۲۰۱۱م/۱۳۹۰ش به مدت بیش از یک دهه گرفتار جنگ داخلی بود.

موقعیت جغرافیایی

سوریه در جنوب غربی قاره آسیا، کنار دریای مدیترانه و در همسایگی کشورهای ترکیه در شمال، عراق در شرق و جنوب شرقی، اردن در جنوب، فلسطین در جنوب غربی و لبنان در غرب واقع شده‌است. آب و هوای آن در کناره‌ها و نواحی جنوب غربی معتدل و مرطوب (مدیترانه‌ای)و در سایر نقاط گرم و خشک است.

تاریخچه

سوریه کنونی در گذشته بخش عمده‌ای از شام بوده‌ است. سرزمین شام، کشورهای کنونی سوریه، لبنان، فلسطین و اردن را در برمی‌گرفته است و در حقیقت (الشام والشام) نامی بوده که جغرافیدانان عرب بر منطقه‌ای که از طرفی به دریای روم و بیابان ممتد- از ایله تا فرات - و از طرفی دیگر - از فرات تا مرز روم - محدود می‌شود نهاده‌اند.

با تصرف شام در سال سیزده یا شانزده هجری به وسیله سپاه اسلام، فرهنگ این دین جدید بر تمدن‌های چندین سده اقوام مذکور غلبه یافت. در قرنهای پنجم و ششم هجری قمری که مقارن با جنگهای صلیبی بود، حُکّام بسیار مقتدر و دینداری در این کشور بر اریکه سلطنت نشسته و پرچم جهاد علیه صلیبی‌ها و رومیان را برافراشتند. کسانی چون نورالدین محمود زنگی، سلطان صلاح الدین ایوبی، ملک عادل ایوبی، ملک ظاهر بَیبَرس البُندقْداری، سیف الدوله حمدانی و... که نه تنها امور جنگی و نظامی را در راس اقدامات خود قرار داده و به ایجاد پایگاههای نظامی، ساخت قلعه‌ها، حفر خندق‌ها و... پرداختند که امروزه وجود صدها اثر تاریخی از آن دوران بیانگر این مدعاست. در قرون بعدی، ممالیک و سرانجام ترکان عثمانی پس از استیلا بر این سرزمین، سیاست پیشگامان خود را تداوم بخشیده و ضمن حفاظت و بازسازی آن آثار اسلامی، به احداث بناهای دیگری نیز پرداختند.

نام کنونی سوریه را فرانسوی‎‌ها پس از فروپاشی عثمانی و مستعمره نمودن این کشور از روی تاریخ کهن این بخش از جهان و آشوریان باستانی بر این سرزمین نهادند.

جنگ داخلی

برای اطلاعات بیشتر، اینها را هم ببینید: داعش

شمال شهر ادلب ۲۰۱۷م

سوریه از مارس ۲۰۱۱م شاهد بروز خشونت‌های بود که جنگ داخلی و دخالت قدرت‌های رقیب بیرونی در جنگ سوریه منجر گردید و ۱۲ سال جنگ و بی‌ثباتی ادامه یافت. جبهه‌های شورشیان از جمله داعش و دیگر گروه‌های تروریستی و تند رو اسلامی در صدد سقوط حکومت بشار الاسد بودند. به گفته منابع بیش از شش میلیون از جمعیت سوریه از کشور فرار کردند و بیش از شش میلیون دیگر در داخل سوریه آواره شده اند. گزارش‌ شده است که در جریان این جنگ ۳۰۶ هزار غیر نظامی کشته شده اند و مجموع تلفات بیش از ۶۰۰ هزار نفر برآورده شده است. گروه‌های تروریستی دخیل در جنگ سوریه در یک دسته‌بندی به دو گروه سَلَفی و غیر سفلی تقسیم شده و مهمترین جریان غیر سلفی ارتش ملی سوریه است. در میان گروه‌های سلفی القاعده و داعش دو جریان اصلی بودند که زیر مجموعه‌های مختلف داشتند. اغلب گروه‌های سلفی- تکفیری و غیر سلفی با حمایت قدرت‌های خارجی چون عربستان سعودی، ترکیه، آمریکا، امارات متحده عربی و قطر بودند. از جانب دیگر جمهوری اسلامی ایران، روسیه، حزب الله لبنان و لشکر‌های فاطمیون و زینبیون در حمایت از دولت سوریه درگیر این جنگ شدند. کشور‌های عربی که دولت سوریه به رهبری بشار الاسد را در ابتدای جنگ سوریه از این اتحادیه اخراج کرده بودند، پس از یک دهه از وی برای شرکت در نشست اتحادیه عرب دعوت کردند و بشار الاسد به عنوان رئیس جمهور سوریه در این نشست شرکت کرد.

ادیان و مذاهب

۸۶ درصد جمعیت این کشور را مسلمانان تشکیل می‌دهند و مسیحیان که ۱۳/۵ درصد جمعیت آن را به خود اختصاص می‌دهند اقلیت نسبتاً چشمگیری در این کشور هستند. حدود پنج هزار یهودی نیز در دمشق و اطراف آن زندگی می‌کنند.

شیعه در سوریه

سه طایفه شیعه اثنی عشری، علویان (سوریه) و اسماعیلیه در سوریه سکونت دارند.

شیعیان اثناعشری

شیعیان اثناعشری از دیرباز در سوریه سکونت داشتند و امروزه نیز در بسیاری از مناطق سوریه حضور دارند. نقاط حضور شیعیان در سوریه عبارت است از:

ردیف	استان	منطقه شیعه‌نشین
۱	دمشق	زین العابدین(الصالحیه) در غوطه شرقی، جوره و الامین
۲	ریف دمشق	ملیحه، کسوه، سیده زینب
۳	حلب	مناطقی از شهر حلب، نبل، الزهراء
۴	حِمْص	منطقه بیاضه و عباسیه در شهر حمص، ام العمد، الربوة(دلبوز)، کرم الزیتون
۵	ادلب	فوعه،کفریا و معرّة مصرین
۶	رقه	طبقه و مناطق اطراف مزار عمار یاسر
۷	درعا	بصری الشام، نوی و الشیخ مسکین، مزیریب، الکسوه، الحراک
۸	لاذقیه	بعضی از مناطق شهر لاذقیه
۹	حماه
۱۰	دیر الزور	حطله

معروف‌ترین عالمان شیعی سوریه عبارتند از سید عبدالله نظام، زهیر قوصان، ادهم الخطیب و نبیل حلباوی عضو شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت)

شیعیان اسماعیلی‌مذهب

مرکز اصلی تجمع اسماعیلیان شهر سلمیه در استان حماه است.

اماکن زیارتی مشهور

مقالهٔ اصلی: حرم حضرت زینب(س)

حرم حضرت زینب (س) در جنوب دمشق در سوریه، مشهورترین مکانی است که به‌عنوان مدفن حضرت زینب(س) دختر امام علی(ع)، مطرح شده است.این محل از زیارتگاه‎‌های شیعیان به شمار می‎رود. منطقه‎‌ای که حرم حضرت زینب(س) در آن قرار دارد شهرک السیدة زینب گفته می‌‎شود و در نزد ایرانیان به "زینبیه" مشهور است.در محدوده حرم حضرت زینب(س) و قبرستان‌های اطراف آن، چند تن از علما و مشاهیر شیعه مدفونند. از جمله در راهروی ورودی غربی صحن آستانه، قبر سید محسن امین و نیز قبر سید حسین یوسف مکی عاملی، از علمای شیعه در شام قرار دارد. در قبرستان واقع در شمال حرم نیز قبر علی شریعتی و در قبرستان دیگری در جنوب حرم، مقبره سید مصطفی جمال‌الدین، شاعر عراقی قرار دارد.

علویان

مقالهٔ اصلی: علویان (سوریه)

علویان در سوریه به عنوان یکی از گروه‎های شیعی در کشور سوریه به شمار می‎روند. به علویان سوریه نصیریه نیز گفته می‎شود. پیدایش نصیریه به قرن سوم هجری قمری بر می‎گردد. علویان دارای انشعابات متعددی هستند. برخی از گروه‎های علوی در طول تاریخ رویکرد غالیانه‎ را در پیش گرفتند و تعدادی از انشعابات آن به طریقت‌های تصوف گرایش پیدا کردند. گروه‎هایی از علویان در قرن چهاردهم هجری قمری و قرن پانزدهم هجری قمری پس از سفر علمای شیعه از ایران، عراق و لبنان به سوریه و نشر مکتب اهل بیت(ع) در سوریه، رویکرد تشیع اعتدالی را اتخاذ کردند. مرکز سکونت علویان در سوریه در استان‎های لاذقیه، حمص، حماه و طرطوس است.

منابع

• پژوهشکده تحقیقات راهبردی، «جریان شناسی گروه‌های تروریستی فعال در سوریه (۱)»، وبگاه پژوهکشده تحقیقات راهبردی، تاریخ درج مطلب ۱۲ مرداد ۱۴۰۰ش، تاریخ بازدید ۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
• ورونیوز، «آغوش باز عربی برای بشار؛ بازگشت سوریه به «محیط عربی» چگونه رقم خورد؟»، وبگاه یوروز نیوز فارسی، تاریخ درج مطلب ۱۹ می ۲۰۲۳م تاریخ بازدید ۲۵ می ۲۰۲۳م.

• Al-Jazeera, Twelve years on from the beginning of Syria’s war, Aljazeera website, Published March 15, 2023, Accessed May 25, 202
• Muslim Hands, Twelve Years of War in Syria: A Timeline of Events, Muslim Hands website, Published March 15, 2023, Accessed may 25, 2023

پیوند به بیرون

• آمارهای موجود از شیعیان سوریه