حریز بن عبدالله سجستانی
 | کتابشناسی یا ارجاعات این مقاله ناقص است. میتوانید با اصلاح نحوهٔ ارجاع به منابع بر طبق شیوهنامهٔ ارجاع به منابع، به ویکیشیعه کمک کنید. |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | حَریز بن عبدالله سجستانی |
| خویشاوندان | ابوحریز عبدالله بن حسین ازدی قاضی سجستان |
| علت وفات | به دست خوارج سجستان |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام صادق (ع) |
حَریز بن عبداللّه سجستانی؛ راوی، محدّث و فقیه شیعی قرن دوم هجری قمری است. پدرش قاضیِ سجستان بود. عموم روایات وی از زرارة بن اعین و محمد بن مسلم نقل شده است.
رجالیان شیعه اشاره کرده‌اند که حریز چندین کتاب داشته است که از جمله اصول اربعمأة شمرده می‌شوند. اغلب روایات وی، راجع به نماز بوده که تقریباً تمام متن اثر مشهور حریز، کتاب الصلاة، در باب الصلاةِ کتب اربعه باقی‌مانده است. وی بدون اجازه امام صادق(ع)، علیه خوارج سجستان دست به شمشیر برد و به دست آنان کشته شد.
ولادت و نسب
کنیه او را ابومحمد[۱] و ابوعبداللّه[۲] ذکر کرده‌اند. حریز از موالی (آزادشدگانِ)قبیله اَزْد، از قبایل ساکن در کوفه، بوده است. عقیلی[۳] از محدثی از اهالی بصره به نام ابوحریز عبدالله بن حسین ازدی کوفی یاد کرده که قاضی سَجِستان بوده است. به نظر می‌رسد، این محدث، با توجه به گرایش‌های شیعی و نیز کنیه‌اش(ابوحریز)، پدر حریز باشد.[۴]؛ [۵] و ابن‌حجر عسقلانی[۶] وی را قطعاً پدر حریز دانسته‌اند. حریز نیز احتمالاً در کوفه به دنیا آمده است.
اما او علی‌رغم اینکه کوفی بود، به سجستانی (نام قدیم سیستان) شهرت داشت. نجاشی[۷] سبب شهرت حَریز به سجستانی را اشتغال وی به تجارت روغن در سجستان دانسته، اما برقی،[۸]کشی[۹]شیخ طوس [۱۰]بدون اشاره به کار حریز، تنها از انتقال او از کوفه و سکونتش در سجستان سخن گفته اند. حریز در سجستان در درگیری با خوارج کشته شد. امام صادق(ع) حریز را به سبب رفتارش در درگیری با خوارج سجستان، سرزنش کرده است.[۱۱]
فقیه
حریز از فقیهان برجسته عصر خود بوده و یونس بن عبدالرحمان قمی وی را به‌اعتبار دانش گسترده‌اش در فقه ستوده[۱۲] و گفته که او از امام صادق(ع) تنها دو حدیث نقل کرده است. نجاشی، رجال نجاشی، الناشر مؤسسة النشر الإسلامي، ص۱۴۴. در منابع رجالی اهل سنّت نیز از او به عنوان یکی از مشایخ شیعه یاد شده است.[۱۳]از گفتگوی میان حریز و ابوحنیفه، درباره برخی مسائل فقهی، گزارشی آورده است.
مشایخ
مشایخ وی عبارتند از:
- زرارة بن اعین
- محمد بن مسلم[۱۴]
- قاسم‌بن یحیی‌بن حسن‌بن راشد[۱۵]
- بُرَید بن معاویه عجلی،[۱۶]
- معلّی بن خُنَیس[۱۷]
- فُضَیل بن یسار[۱۸]
راویان روایت از حریز
آثار
روایات موجود در این کتب در جوامع حدیثی شیعه نقل شده است.
پانویس
- ↑ نجاشی، 'فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال‌النجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۱۴۴.
- ↑ کشی، اختیار معرفةالرجال، ۱۳۴۸ش، ص۳۸۵؛ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج ۳، ص۱۶۴.
- ↑ عقیلی، کتاب‌الضعفاءالکبیر، ۱۴۱۸ق، سفر۲، ص۲۴۰.
- ↑ مدرسی طباطبائی، تربت پاکان، ۱۳۵۵ش، ج۱، ص۲۴۴.
- ↑ ابن‌ماکولا، الاکمال فی رفع‌الارتیاب عن المؤتلف و المختلف من الأسماء والکنی و الأنساب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۸۶.
- ↑ ابن‌حجر عسقلانی، لسان‌المیزان، ۱۴۲۳ق، ج۳، ص۱۴.
- ↑ نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال‌النجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۱۴۴.
- ↑ برقی،'کتاب‌الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۴۱.
- ↑ کشی، اختیار معرفةالرجال، ۱۳۴۸ش، ص۳۸۵.
- ↑ شیخ طوس، فهرست کتب الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، ۱۴۲۰ق، ص ۱۶۲.
- ↑ کشی، ص۳۳۶؛ نجاشی، رجال نجاشی، الناشر مؤسسة النشر الإسلامي، ص۱۴۴ ۱۴۵؛ شیخ صدوق، ص۲۰۷.
- ↑ کشی، اختیار معرفةالرجال، ۱۳۴۸ش، ص۳۸۵.
- ↑ دارقطنی، المؤتلف و المختلف، ۱۴۰۶ق، ج ۱، ص۳۵۶.کشی، اختیار معرفةالرجال، ۱۳۴۸ش، ص ۳۸۴ - ۳۸۵.
- ↑ دارقطنی، المؤتلف و المختلف، ۱۴۰۶ق، ج ۱، ص۳۵۶.
- ↑ ابن‌ماکولا، الاکمال فی رفع‌الارتیاب عن المؤتلف و المختلف من الأسماء والکنی و الأنساب، ۱۴۰۶ق، ج۲، ص۸۶.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص۴۰، ۴۰۴.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۲، ص۲۲۳.
- ↑ کلینی، الکافی، ۱۳۶۳ش، ج ۲، ص۱۲۵، ۱۵۱، ۲۶۹.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج ۳، ص۱۶۸.
- ↑ ابن‌ماکولا، الاکمال فی رفع‌الارتیاب عن المؤتلف و المختلف من الأسماء والکنی و الأنساب، ۱۴۰۶ق، ج ۲، ص۸۶.
- ↑ نجاشی، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر برجال‌النجاشی، ۱۴۰۷ق، ص۱۴۵.
- ↑ شیخ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، ۱۴۲۰ق، ص۱۶۲.
یادداشت
منابع
- ابن حجر عسقلانی، لسان‌المیزان، بیروت، چاپ عبدالفتاح ابوغده، ۱۴۲۳ق.
- ابن ماکولا، الاکمال فی رفع‌الارتیاب عن المؤتلف و المختلف من الأسماء والکنی و الأنساب، چاپ عبدالرحمان‌بن یحیی معلمی یمانی، حیدرآباد، ۱۴۰۶ق.
- برقی، احمد، کتاب‌الرجال، چاپ جلال‌الدین محدث ارموی، تهران، ۱۳۴۲ش.
- دارقطنی، علی، المؤتلف و المختلف، چاپ موفق‌بن عبدالله بن عبدالقادر، بیروت، ۱۴۰۶ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۱۰ق.
- شیخ طوسی، فهرست کتب الشیعة و اصولهم و اسماء المصنفین و اصحاب الاصول، چاپ عبدالعزیز طباطبائی، قم، ۱۴۲۰ق.
- عقیلی، محمد، کتاب‌الضعفاءالکبیر، چاپ عبدالمعطی امین قلعجی، بیروت، ۱۴۱۸ق.
- کشی، محمد، اختیار معرفةالرجال، (تلخیص) محمدبن حسن طوسی، چاپ حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
- کلینی، محمد، الکافی، دارالکتب الاسلامیه، تهران، ۱۳۶۳ش.
- مدرسی طباطبائی، تربت پاکان آثار و بناهای قدیم محدوده کنونی دارالمؤمنین قم، ق، ۱۳۵۵ش.
- نجاشی، احمد، فهرست اسماء مصنّفی الشیعة المشتهر ب رجال‌النجاشی، چاپ موسی شبیری زنجانی، قم، ۱۴۰۷ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دانشنامه جهان اسلام