جویریة بن مسهر عبدی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | جُوَیرِیَة بن مُسْهِر العَبدِی |
| لقب | عبدی |
| محل زندگی | کوفه |
| مذهب | شیعه |
| اطلاعات حدیثی | |
| راوی از معصوم | امام علی(ع) |
| راویان از او | حسن بن محبوب، علی بن اسماعیل میثمی، اُمِّ مِقداد ثَقَفی و جابربن حُرّ |
| اعتبار | ثقه و ممدوح |
| شهرت | گزارش جریان ردّ الشمس امام علی(ع) و خبر امام علی(ع) از شهدای کربلا |
جُوَیرِیَة بن مُسْهِر عَبدی از یاران نزدیک، مورد اعتماد و محبوب امام علی(ع) بود. او در جنگ‌های صِفّین و نهروان در کنار امام علی(ع) حضور داشت و از او روایت نقل کرده است. روایت‌های جویریه توسط برخی رجال‌شناسان تأیید شده است؛ هرچند برخی از عالمان شیعه روایت رَدُّ الشَّمس توسط امام علی(ع) را که او نقل کرده، ضعیف دانسته‌اند. جویریه در زمان معاویه توسط زیاد بن ابیه دستگیر شد و به شهادت رسید.
معرفی و جایگاه
جُوَیرِیَة بن مُسْهِر عَبدِی، از یاران نزدیک و برجسته امام علی(ع)[۱] و از عرب‌های ساکن کوفه بوده است.[۲] او را از چهره‌های برتر تابعین دانسته‌اند.[۳] به‌گفته علامه مجلسی، مُحَدِّث شیعی قرن یازدهم هجری قمری، جُوَیریة، فردی صالح بود که مورد محبت امام علی(ع) بود؛[۴] چنانکه در شرح نهج البلاغه ابن‌ابی‌الحدید نیز نقل شده، امام علی(ع) دلتنگ جویریه می‌شد و او را دوست می‌داشت.[۵] شوشتری، رجالی شیعی قرن چهاردهم هجری قمری، در قاموس الرجال، اشاره کرده که امام علی(ع) درباره امور سِرّی با جویریه صحبت می‌کرد.[۶] جُوَیریه در جنگ‌های امام علی(ع) همچون جنگ نهروان[۷] و جنگ صفین[۸] حضور داشت.[۹] به‌گفته ثقفی، حدیث‌شناس شیعی قرن سوم هجری قمری، در الغارات، جویریه از افرادی بود که معاویه به دنبال شناسایی و دستگیری آنها بود.[۱۰]نجاشی، رجال‌شناس شیعی قرن چهارم هجری قمری، گزارش داده است، هشام بن محمد بن سائب، راوی امامی قرن دوم هجری قمری، کتابی درباره شهادت او نوشته است.[۱۱] گفته شده که نگارش این کتاب، نشان‌دهنده جایگاه بالای جویریه است.[۱۲]
شهادت به دست زیاد بن ابیه
به گزارش شیخ مفید، فقیه شیعی قرن چهارم هجری قمری، امام علی(ع) پیش‌بینی کرده بود که فردی پست، دست و پای جویریه را قطع کرده و او را به دار خواهد آویخت. بعدها در زمان معاویه، جویریه توسط زیاد بن ابیه دستگیر شد، دست و پایش قطع گردید و به دار آویخته شد.[۱۳]
اعتبار روایت‌های جویریه
به گزارش کشی، رجال‌شناس امامی قرن چهارم هجری قمری، جویریه از امام علی(ع) روایت نقل کرده[۱۴] و سید حسین طباطبایی بروجردی، فقیه شیعی قرن چهاردهم هجری قمری، نیز او را از طبقه دوم راویان دانسته است.[۱۵] مامقانی، رجالی شیعی قرن چهاردهم هجری قمری، جویریة را فردی مورد اعتماد و روایت‌های او را صحیح دانسته است.[۱۶] ابن داود حلی، رجال‌شناس شیعی قرن هفتم هجری قمری، و شیخ حر عاملی، مُحَدِّث شیعی قرن یازدهم هجری قمری، نیز جویریه را مدح کرده‌اند.[۱۷] افرادی همچون علی بن اسماعیل میثمی،[۱۸] حسن بن محبوب،[۱۹] اُمِّ مِقداد ثَقَفی،[۲۰] و جابر بن حُرّ[۲۱] از جویریة بن مسهر روایت نقل کرده‌اند.
راوی واقعه ردّ الشمس
شیخ صدوق، فقیه شیعی قرن چهارم هجری قمری، در کتاب من لا یحضره الفقیه، به نقل از جویریة بن مسهر، ردُّ الشمس امام علی(ع) بعد از جنگ نهروان را ذکر کرده است.[۲۲] سید ابوالقاسم خویی، رجال‌نویس شیعی قرن چهاردهم هجری قمری، روایت ردُّ الشَّمس توسط امام علی(ع) که از جویریه توسط شیخ صدوق نقل شده را ضعیف می‌داند.[۲۳]
راوی خبر امام علی(ع) درباره شهدای کربلا
شیخ مفید در کتاب ارشاد، به نقل از جویریة بن مسهر، روایت کرده که امام علی(ع) در مسیر جنگ صفین، هنگام عبور از سرزمین کربلا، سخنانی درباره شهدای کربلا بیان کرد.[۲۴]
پانویس
- ↑ مفید، الإختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۶-۷.
- ↑ طوسی، رجال الطوسی، ۱۳۷۳ش، ص۵۹.
- ↑ امینی، اصحاب امیرالمومنین(ع) و الرواة عنه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۱.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۰.
- ↑ ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ۱۴۰۴ق، ج۲، ص۲۹۰.
- ↑ شوشتری، قاموس الرجال، ۱۴۱۰ق، ج ۲، ص ۷۵۹.
- ↑ صفار، بصائر الدرجات، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۲۱۷.
- ↑ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ برقی، رجال البرقی - الطبقات، ۱۳۴۲ش، ص۵؛ علامه حلی، رجال، ۱۴۱۱ق، ص۱۹۳.
- ↑ ثقفی، الغارات، ۱۳۹۵ق، ج۲، ص۸۴۳.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ۱۳۶۵ش، ص۴۳۵.
- ↑ امینی، اصحاب امیرالمومنین(ع) و الرواة عنه، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۱۲۱.
- ↑ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲۳.
- ↑ کشی، رجال الکشی، ۱۴۰۹ق، ص۱۰۶.
- ↑ بروجردی، رجال اسانید او طبقات رجال کتاب الکافی للشیخ الکلینی، ۱۴۱۳ق، ص۹۳.
- ↑ مامقانی، تنقیح المقال، نجف، ج۱، ص۲۳۹.
- ↑ ابن داود، الرجال، ۱۳۴۲ش، ص۹۳؛ حر عاملی، الرجال، ۱۳۸۵ش، ص۸۱.
- ↑ بروجردی، رجال اسانید او طبقات رجال کتاب الکافی للشیخ الکلینی، ۱۴۱۳ق، ص۹۳.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۱۸۱.
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۴، ص۴۳۹.
- ↑ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۲۲.
- ↑ صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۰۳.
- ↑ خویی، ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۵۲.
- ↑ مفید، ارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۳۳۲.
منابع
- ابن‌حجر عسقلانی، احمد بن علی، لسان المیزان، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق.
- ابن‌ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، تحقیق: محمد ابوالفضل ابراهیم، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، چاپ اول، ۱۴۰۴ق.
- امینی، محمدهادی، اصحاب امیرالمومنین(ع) و الرواة عنه، بیروت، دارالکتب الاسلامی، ۱۴۱۲ق.
- برقی، احمد بن محمد، رجال البرقی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۴۲ش.
- بروجردی، حسین، رجال اسانید او طبقات رجال کتاب الکافی للشیخ الکلینی، تحقیق: محمد واعظ‌زاده خراسانی و حسن نوری همدانی، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی، ۱۴۱۳ق.
- ثقفى، ابراهيم بن محمد، الغارات، تحقیق و تصحیح: عبدالزهراء حسينی، قم، دارالكتاب الإسلامی، چاپ اول، ۱۴۱۰ق.
- حلی، حسن‌بن علی‌بن داود، کتاب الرجال، تهران، دانشگاه تهران، چاپ اول، ۱۳۴۲ش.
- خویی، ابوالقاسم، معجم رجال‌الحدیث و تفصیل طبقات الرواة، ایران، بی‌نا، ۱۳۷۲ش.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس‌الرجال، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۱۰ق.
- صدوق، محمدبن علی، من لا يحضره الفقیه، تحقیق: علی‌اکبر غفاری، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق.
- صفار، محمدبن حسن، بصائر الدرجات فی فضائل آل محمّد(ع)، تحقیق: محسن بن عباسعلی کوچه‌باغی، قم، مکتبة آیةالله المرعشی النجفی، چاپ دوم، ۱۴۰۴ق.
- طوسی، محمد بن حسن، رجال‌الطوسی، تصحیح جواد قیومی اصفهانی، قم، موسسة النشر الاسلامی، ۱۳۷۳ش.
- عاملی، محمد بن حسن، الرجال، تحقیق: علی فاضلی، قم، دارالحدیث، ۱۳۸۵ش.
- كشى، محمد بن عمر، إختيار معرفة الرجال، تحقیق و تصحح: محمدبن الحسن طوسى و حسن مصطفوى، مشهد، مؤسسه نشر دانشگاه مشهد، چاپ اول، ۱۴۰۹ق.
- مفید، محمدبن محمد، الإختصاص، تحقیق: علی‌اکبر غفارى و محمود محرمی زرندی، قم، الموتمر العالمى لالفية الشيخ المفيد، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- مفید، محمد بن محمد، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، تحقیق: موسسه آل البیت(ع)، قم، کنگره شیخ مفید، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- مقامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، نجف، بی‌نا، بی‌تا.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، موسسة النشر الاسلامی، جاپ ششم، ۱۳۶۵ش.