فهرست تفسیرهای شیعه

علم تفسیر
تفسیرهای مهم
شیعی	تفسیر ابو الجارود • تفسیر قمی • کتاب التفسیر (عیاشی) • تفسیر التبیان • تفسیر مجمع البیان • تفسیر الصافی • تفسیر المیزان
سنی	تفسیر جامع البيان (طبری) • المحرر الوجیز (ابن عطیه) • تفسیر الجامع لأحكام القرآن (قرطبی) • تفسير القرآن العظيم (ابن كثير) • تفسیر جلالین (سیوطی)
گرایش‌های تفسیری
	تفسیر تطبیقی • تفسیر علمی • تفسیر عصری • تفسیر تاریخی • تفسیر فلسفی • تفسیر کلامی • تفسیر عرفانی • تفسیر ادبی • تفسیر فقهی
روش‌های تفسیری
	تفسیر قرآن به قرآن • تفسیر روایی • تفسیر عقلی • تفسیر اجتهادی
شیوه‌های نگارش تفسیر
	تفسیر ترتیبی • تفسیر موضوعی
اصطلاحات علم تفسیر
	اسباب نزول • ناسخ و منسوخ • محکم و متشابه • اعجاز قرآن • جری و انطباق • مکی و مدنی

این مقاله دربارهٔ فهرستی از تفسیرهای شیعه است. برای آشنایی با تفسیر قرآن، تفسیر را ببینید.

فهرست تفسیرهای شیعه مجموعه‌ای از کتاب‌های نویسندگان شیعه در تفسیر قرآن است که از قرن اول قمری به بعد منتشر شده‌اند. این کتاب‌ها با گرایش‌ها و رویکردهای مختلف نوشته شده‌ است.

قرن اول و دوم

تمام تفاسیر این دو قرن به زبان عربی است:

تفسیر امام باقر(ع) که ابوجارود آن‌را نقل کرده است.
تفسیر ابن عباس: اقوال تفسیری منسوب به عبدالله بن عباس که توسط شاگردانش جمع‌آوری شد.
تفسیر ابو حمزه ثمالی
تفسیر مقاتل بن سلیمان
تفسیر ابان بن تغلب
تفسیر علی بن مهزیار اهوازی
تفسیر ابن‌محبوب
تفسیر سعید بن جبیر

قرن سوم

تفسیر تستری: کتاب به زبان عربی و تألیف سهل بن عبدالله تستری
تفسیر الحبری: کتاب به زبان عربی و تألیف حسین بن حکم حبری
تفسیر امام حسن عسکری(ع): کتاب به زبان عربی و منسوب به امام حسن عسکری(ع)
تفسیر قمی: کتاب به زبان عربی و تألیف علی بن ابراهیم قمی

قرن چهارم

تفسیر فرات کوفی: به زبان عربی و تألیف فرات بن ابراهیم کوفی
تفسیر نعمانی: به زبان عربی و تألیف محمد بن ابراهیم نعمانی
کتاب التفسیر: به زبان عربی و تألیف محمد بن مسعود عیاشی

قرن پنجم

التبیان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف شیخ طوسی
تلخیص البیان فی مجازات القرآن: به زبان عربی و تألیف سید رضی
رسائل الشریف المرتضی: به زبان عربی و جمع‌آوری نوشته‌های تفسیری سید مرتضی
خصائص الوحی المبین: به زبان عربی و تألیف یحیی بن بطریق

قرن ششم

فقه القرآن فی شرح آیات الأحکام: به زبان عربی و تألیف قطب‌الدین راوندی
متشابه القرآن و مختلفه: به زبان عربی و تألیف ابن شهر آشوب
مجمع البیان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف فضل بن حسن طبرسی
جوامع الجامع: به زبان عربی و تألیف فضل بن حسن طبرسی
‌ تفسیر روض الجنان و روح الجنان: به زبان فارسی و تألیف ابوالفتوح رازی
المنتخب من تفسیر التبیان: به زبان فارسی و تألیف ابن ادریس

قرن هفتم

نهج البیان عن کشف معانی القرآن: به زبان عربی و تألیف محمد بن حسن شیبانی
دقائق التأویل و حقائق التنزیل: به زبان فارسی و تألیف محمود بن محمد حسنی
سعد السعود: به زبان عربی و تألیف سید ابن طاووس
عین العبرة فی غبن العترة: به زبان عربی و تألیف سید ابن طاووس

قرن هشتم

تفسیر المحیط الاعظم و البحر الخضم: به زبان فارسی و تألیف سید حیدر آملی
جلاء الاذهان و جلاء الاحزان (تفسیر گازُر): به زبان فارسی و تألیف ابوالمحاسن جرجانی

قرن نهم

کنز العرفان فی فقه القرآن: به زبان عربی و تألیف فاضل مقداد
جواهر التفسیر: به زبان عربی و تألیف ملا حسین واعظ کاشفی سبزواری
مواهب علیه فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف ملا حسین واعظ کاشفی سبزواری
اعجاز البیان فی تفسیر ام القرآن: به زبان عربی و تألیف صدرالدین محمد قونوی

قرن دهم

زبدة البیان فی أحکام القرآن: به زبان عربی و تألیف مقدس اردبیلی
تأویل الآیات الظاهرة فی فضائل العترة الطاهرة : به زبان عربی و تألیف شرف‌الدین استرابادی
سواطع الالهام فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف ابوالفضل فیضی دکنی
آیات الاحکام: به زبان فارسی و تألیف سید امیر ابوالفتوح حسینی جرجانی
زبدة التفاسیر: به زبان عربی و تألیف ملا فتح‌الله کاشانی
منهج الصادقین فی الزام المخالفین: به زبان عربی و تألیف ملا فتح‌الله کاشانی

قرن یازدهم

آیات الاحکام: به زبان عربی و تألیف محمد بن علی بن ابراهیم استرآبادی
تفسیر الصافی: به زبان عربی و تألیف ملا محسن فیض کاشانی
تفسیر الاصفی:به زبان عربی و تألیف ملامحسن فیض کاشانی
البرهان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف سید هاشم بحرانی
تفسیر القرآن الکریم: به زبان عربی و تألیف ملا صدرا
نور الثقلین: به زبان عربی و تألیف عروسی حویزی
مسالک الافهام الی آیات الاحکام: به زبان عربی و تألیف جواد بن سعید کاظمی
تفسیر شریف لاهیجی: به زبان فارسی و تألیف شریف لاهیجی
تفسیر المعین: به زبان عربی و تألیف محمد بن مرتضی کاشانی

قرن دوازدهم

کنز الدقائق و بحر الغرائب: به زبان عربی و تألیف محمد بن محمدرضا قمی مشهدی
الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز: به زبان عربی و تألیف علی بن حسین عاملی

قرن سیزدهم

تفسیر الصراط المستقیم: به زبان عربی و تألیف سید حسین بروجردی
الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین: به زبان عربی و تألیف سید عبدالله شبر
تفسیر القرآن الکریم: به زبان عربی و تألیف سید عبدالله شبر
تفسیر ست سور: به زبان عربی و تألیف ملا حبیب شریف کاشانی
بوارق القهر فی تفسیر سورة الدهر: به زبان عربی و تألیف ملا حبیب شریف کاشانی
فتح القدیر: به زبان عربی و تألیف محمد بن علی شوکانی

قرن چهاردهم

‌آلاء الرحمن فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف محمد جواد بلاغی
التفسیر الکاشف: به زبان عربی و تألیف محمدجواد مغنیه
تفسیر مبین: به زبان عربی و تألیف محمدجواد مغنیه
بیان السعادة فی مقامات العبادة: به زبان عربی و تألیف سلطان محمد گنابادی
تقریب القرآن الی الاذهان: به زبان عربی و تألیف سید محمد حسینی شیرازی
تبیین القرآن: به زبان عربی و تألیف سید محمد حسینی شیرازی
تفسیر القرآن الکریم: به زبان عربی و تألیف سید مصطفی خمینی
انوار درخشان در تفسیر قرآن: به زبان فارسی و تألیف سید محمد حسینی همدانی
تفسیر اثنا عشری: به زبان فارسی و تألیف حسین بن احمد حسینی شاه‌عبدالعظیمی
تفسیر خسروی: به زبان فارسی و تألیف علی رضا میرزا خسروانی
تفسیر صفی: به زبان و تألیف صفی‌علیشاه
تفسیر عاملی: به زبان فارسی و تألیف ابراهیم عاملی
تفسیر آسان: به زبان فارسی و تألیف محمد جواد نجفی خمینی
تفسیر نوین: به زبان فارسی و تألیف محمدتقی شریعتی
پرتوی از قرآن: به زبان فارسی و تألیف سید محمود طالقانی
نفحات الرحمن به زبان عربی و فارسی و تألیف محمد بن عبدالرحیم نهاوندی
حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر: به زبان فارسی و تألیف عبدالحجت بلاغی
مقتنیات الدرر و ملتقطات الثمر: به زبان عربی و تألیف میر سید علی حائری تهرانی
تفسیر ام الکتاب: به زبان فارسی و تألیف سید حسن میرجهانی
الجدید فی تفسیر القرآن المجید: به زبان عربی و تألیف محمد سبزواری نجفی
ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن به زبان عربی و تألیف محمد سبزواری نجفی
الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز: به زبان عربی و تألیف علی محمد علی دخیل
مجموع الرسائل(المحکم و المتشابه): به زبان عربی و تألیف سید عبدالحسین لاری

قرن پانزدهم

بدایع الکلام: به زبان عربی و تألیف محمد باقر ملکی میانجی
البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن: به زبان عربی و تألیف محمد صادقی تهرانی
الفرقان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف محمد صادقی تهرانی
البیان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف سید ابوالقاسم خویی
من وحی القرآن: به زبان عربی و تألیف سید محمدحسین فضل‌الله
التفسیر لکتاب الله المنیر: به زبان عربی و تألیف محمد کرمی حویزی
من هدی القرآن: به زبان عربی و تألیف سید محمدتقی مدرسی
المیزان فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف علامه طباطبایی
مواهب الرحمن فی تفسیر القرآن: به زبان عربی و تألیف سید عبدالاعلی سبزواری
تفسیر تسنیم: به زبان فارسی و تألیف عبدالله جوادی آملی
اطیب البیان فی تفسیر القرآن: به زبان فارسی و تألیف سید عبدالحسین طیب
انوار العرفان فی تفسیر القرآن: به زبان فارسی و تألیف ابوالفضل داورپناه
تفسیر احسن الحدیث: به زبان فارسی و تألیف سید علی‌اکبر قرشی
تفسیر جامع: به زبان فارسی و تألیف سید محمدابراهیم بروجردی
تفسیر روشن: به زبان فارسی و تألیف حسن مصطفوی
تفسیر راهنما: به زبان فارسی و تألیف اکبر هاشمی رفسنجانی
تفسیر نمونه: به زبان فارسی و تألیف ناصر مکارم شیرازی
تفسیر نور: به زبان فارسی و تألیف محسن قرائتی
تفسیر کوثر: به زبان فارسی و تألیف یعقوب جعفری
تفسیر علیین: به زبان فارسی و تألیف عباس سید کریمی حسینی
نمونه بینات در‌ شان نزول آیات: به زبان فارسی و تألیف محمدباقر محقق
مخزن العرفان در تفسیر قرآن: به زبان فارسی و تألیف سیده نصرت امین
روان جاوید در تفسیر قرآن مجید: به زبان فارسی و تألیف میرزا محمد ثقفی تهرانی
پیام قرآن: به زبان فارسی و تألیف ناصر مکارم شیرازی
البصائر: به زبان فارسی و تألیف رستگار جویباری
التفسیر المعین للواعظین و المتعظین: به زبان عربی و تألیف محمد هویدی بغدادی
الموسوعة القرآنیه: به زبان عربی و تألیف جعفر شرف‌الدین
قاموس قرآن: به زبان فارسی و تألیف سید علی اکبر قرشی
تفسیر حکیم: به زبان فارسی و تألیف حسین انصاریان

منابع

ایازی، محمدعلی، سیر تطور تفاسیر شیعه، رشت، مبین، ۱۳۸۱ش.
شهیدی صالحی، عبدالحسین، تفسیر و تفاسیر شیعه، قزوین، امروز، ۱۳۸۱ش.
علوی‌مهر، حسین، آشنایی با تاریخ تفسیر و مفسران، قم، مرکز جهانی علوم اسلامی، ۱۳۸۴ش.