|
|
خط ۷۱: |
خط ۷۱: |
| ==برهان علیت== | | ==برهان علیت== |
| {{اصلی|برهان علیت}} | | {{اصلی|برهان علیت}} |
| برهان علیت (The Causal Argument) از جمله [[برهانهای جهانشناختی]] است که آن را از قدیمیترین و مشهورترین [[براهین اثبات خدا]] دانستهاند<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶.</ref> که توسط ارسطو<ref>نگاه کنید به: فیروزجائی، «براهین اثبات خدا نزد ارسطو»، ص۶۱و۶۱.</ref> و پس از آن تا به امروز برای اثبات وجود خدا به کار گرفته شده است.<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶.</ref> | | برهان علیت (The Causal Argument) از جمله [[برهانهای جهانشناختی]] و از قدیمیترین و مشهورترین آنها است<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶.</ref> که توسط ارسطو ارائه شد.<ref>نگاه کنید به: فیروزجائی، «براهین اثبات خدا نزد ارسطو»، ص۶۱و۶۱.</ref> محتوای کلی این برهان که مبتنی بر [[اصل علیت]] است،<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۶؛ حسینزاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۷.</ref> اینگونه بیان شده است: جهان معلول است. هر معلولی نیازمند علتی است. [[تسلسل]] در علتها محال است. پس جهان نیازمند علتی است که معلول نباشد (علت العلل یا علت اولی).<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۶۸.</ref> |
|
| |
|
| محتوای کلی این برهان که مبتنی بر [[اصل علیت]] است،<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۶؛ حسینزاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۷.</ref> اینگونه بیان شده است:
| | از نظر [[عبدالله جوادی آملی]]، با صرف نظر از اموری همچون امکان، حدوث و حرکت، برهان علیت را نمیتوان برهان مستقل فلسفی دانست.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۶ و۱۷۰و۱۷۱.</ref> وی بر آن است برهان علیت بر فرض استقلال و تمامیت، فقط وجود مبدأ نخست جهان را اثبات میکند و برای اثبات [[واجب الوجود]] و [[صفات الهی|صفات او]] نیازمند براهین دیگر است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۵۰.</ref> |
| * جهان معلول است.
| |
| * هر معلولی نیازمند علتی است.
| |
| * [[تسلسل]] در علتها (ادامه یافتن سلسله علت و معلولها تا بىنهایت) محال است.
| |
| * پس جهان نیازمند علتی است که معلول نباشد (علت العلل یا علت اولی).<ref>مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۶۸.</ref>
| |
| | |
| از نظر [[عبدالله جوادی آملی]]، با صرف نظر از اموری همچون امکان، حدوث و حرکت، برهان علیت را نمیتوان برهان مستقل فلسفی دانست؛<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۶ و۱۷۰و۱۷۱.</ref> زیرا قانون علیت جدای از دیگر قوانین و براهین نیست، بلکه زیربنای همه ادلهای است که درباره اثبات خدا مطرح شده است. هر دلیل و استدلالی مبتنی بر اصل علیت است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۴۷ و ۵۰ و۱۷۰.</ref> عدهای برهان علیت را برهانی مستقل از دیگر [[براهین اثبات خدا]] شمردهاند؛<ref>نگاه کنید به: مکارم شیرازی، پیام قرآن، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۷۵و۷۶؛ حسینزاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۶-۳۶۹؛ شاکرین، براهین اثبات وجود خدا در نقدی بر شبهات جان هاسپرز، ۱۳۸۶ش، ص۱۴۵.</ref> چون مقدمات برهان علیت با براهین دیگر همچون [[برهان امکان و وجوب]] متفاوت است؛ زیرا در برهان علیت از مفاهیمی همچون امکان و وجوب و مانند آن استفاده نمیشود. بنابراین برهان علیت، برهان مستقلی است.<ref>حسینزاده، فلسفه دین، ۱۳۸۰ش، ص۳۶۷.</ref> | |
| | |
| از نظر آیت الله جوادی آملی، برهان علیت بر فرض استقلال و تمامیت، فقط وجود مبدأ نخست جهان را اثبات میکند و برای اثبات [[واجب الوجود]] و [[صفات الهی|صفات او]] نیازمند براهین دیگر است.<ref>جوادی آملی، تبیین براهین اثبات خدا، ۱۳۷۸ش، ص۵۰.</ref>
| |
|
| |
|
| ==برهان نظم== | | ==برهان نظم== |