دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از نیایش ختم قرآن صحیفه)
دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوعدعا هنگام ختم قرآن، آثار عمل به قرآن، خصوصیات پیامبر اسلام(ص)
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام ختم قرآن آن را می‌خواند. در این دعا ویژگی‌های قرآن و آثار عمل به آن بیان شده است. امام سجاد(ع) در این دعا برخی از ویژگی‌های پیامبر اسلام(ص) و سختی‌های او در تبلیغ دین اسلام را نیز یادآور شده و از خدا برای او درجات عالی در قیامت درخواست می‌کند. همچنین در این دعا معصومان(ع) خزانه‌داران و مفسران قرآن معرفی شده‌اند.

حضرت زین العابدین(ع) از خدا می‌خواهد که به‌وسیله قرآن گناهان انسان بخشیده شود و از سختی‌های مرگ و همچنین از اندوه و ترس قیامت امان یابد و قرآن شفیع او در روز حشر باشد.

دعای چهل و دوم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

دعای چهل و دوم، از دعاهای صحیفه سجادیه که هنگام ختم قرآن خوانده می‌شود. در این دعا امام سجاد(ع) ویژگی‌های قرآن را بیان کرده و به آثار قرآن در مراتب وجود انسان در دنیا و آخرت به‌ویژه در تقرب به خدا پرداخته است.[۱]

آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

  • قرآن کتابی نزل شده به صورت نور
  • نقش قرآن در نجات انسان از دوراهی‌ها و زدودن شک
  • قرآن گواه و نگه‌دارنده همه کتاب‌های آسمانی و برتر از هر سخنی
  • قرآن جداکننده بین حق و باطل
  • قرآن ترازوی عدل
  • قرآن کتاب روشنگر و ایمن از هرگونه اشتباه
  • قرآن، وحی خدا بر محمد(ص)
  • نجات‌یافتن از گمراهی با هدایت نور قرآن
  • شرایط بهره‌وری بهینه از قرآن (توجه به براهین قرآن و تفکر در آن، گوش فرادادن به آیات به همراه سکوت هنگام خواندن، گوش دادن به‌قرآن به نیت راهیابی به صراط مستقیم)
  • دعا برای بجا آوردن حق قرآن
  • اقرار به متشابهات و تسلیم دربرابر محکمات قرآن
  • فصاحت قرآن در لفظ و معنا
  • وابسته بودن فهم قرآن به تفسیر معصومان(ع)
  • اهل بیت(ع) خزانه‌داران قرآن
  • ظرفیت متفاوت افراد در فهم قرآن
  • چنگ‌زدن بر ریسمان محکم قرآن
  • فهم متشابهات به‌وسیله محکمات
  • جدایی‌ناپذیری قرآن و عترت
  • دعا برای بهره‌مندی از شفاعت قرآن
  • بخشش گناهان به‌واسطه قرآن
  • آثار عمل به قرآن: مونس تاریکی‌های شب، بازدارنده از گناه، نگهبان از وسوسه‌های شیطان، لال‌کننده زبان از فروافتادن در گفتار باطل و دورکردن غفلت از انسان، رفاه و فقرزدایی، رهایی از آموزه‌های کفرآمیز
  • قرآن لباس امن و امان در قیامت
  • قرآن وسیله رسیدن به والاترین مرتبه کرامت و سبب رستگاری در قیامت
  • دوری از خصلت‌های ناپسند و پستی‌های اخلاقی به‌وسیله قرآن
  • آسان شدن سختی‌های مرگ به سبب قرآن
  • درخواست مبارک شدن نزول در قبر و اقامت دراز مدت در آن
  • درخواست تبدیل شدن قبر به بهترین منازل پس از جدایی از دنیا
  • درخواست گشاده شدن لَحَد قبر و تنگنی اش با رحمت الهی
  • درخواست رسوا نشدن در قیامت در برابر حاضران در قیامت
  • دعا برای رفع دشواری‌های بعد از مرگ
  • نجات از اندوه روز قیامت و ترس‌های آن با قرآن
  • سیاهی چهره ستم‌پیشگان در قیامت
  • درخواست روسفیدی در روز قیامت ، روز حسرت و پشیمانی
  • درخواست سخت نشدن زندگی
  • بندگی خدا اساس کمال یافتن انسان
  • نزدیک‌شدن به قرآن، با عمل به آن است و بدون عمل کافی نیست.
  • درود بر پیامبر(ص) به‌خاطر ابلاغ دستورات الهی
  • حضرت محمد(ص) مقرّب‌ترین پیامبران نزد خدا
  • عصمت پیامبر(ص) در همه مراحل رسالت
  • سعه صدر پیامبر در برابر سختی‌های تبلیغ اسلام
  • دعا برای افزایش درجات پیامبر(ص) در قیامت
  • دعا برای زندگی بر اساس سنت پیامبر(ص) و مرگ بر آیین او و حشر همراه او
  • دعا برای رسیدن خیر به پیامبر(ص)
  • درخواست پاداشی برتر از پاداش فرشتگان مقرّب و انبیای مرسل برای پیامبر اسلام.[۲]

شرح‌ها

دعای چهل و دوم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۳] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۴] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۵] به زبان فارسی شرح شده است. مقالاتی نیز با استناد به دعای چهل و دوم صحیفه جهت بررسی اوصاف و اسامی قرآن به زبان فارسی تدوین شده است.[۶]

دعای چهل و دوم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۷] به زبان عربی شرح شده است. این دعا همچنین در کتاب‌های فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۸] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۹] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله[۱۰] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۱] و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۲] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه

پانویس

  1. ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۱۵.
  2. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۳۳۱-۳۸۰؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۱۵-۳۷۰؛ شرح فرازهای دعای چهل و دوم از سایت عرفان.
  3. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۳۲۳-۳۸۰.
  4. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۳۰۹-۳۷۰.
  5. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۷۳-۲۰۱.
  6. غایی، «اسامی و اوصاف قرآن در نیایش ختم قرآن صحیفه سجادیه»؛ پویا، «فرازمندی قرآن در دعای ختم قرآن امام سجاد(ع)».
  7. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۵، ص۳۸۳-۴۹۸.
  8. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۴۶۷-۴۹۱.
  9. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۴۹۷-۵۱۳.
  10. فضل‌الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۳۱۳-۳۴۸.
  11. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۷۷-۸۰.
  12. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۲۰۴-۲۱۲.
  13. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • پویا، حسن، «فرازمندی قرآن در دعای ختم قرآن امام سجاد(ع)» در نشریه بینات، شماره ۶۸، ۱۳۸۹ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • غایی، احمدرضا، «اسامی و اوصاف قرآن در نیایش ختم قرآن صحیفه سجادیه»، در نشریه سفینه، شماره ۹، ۱۳۸۴ش.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون