نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | فیض کاشانی |
| موضوع | کلام |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی |
| تاریخ نشر | ۱۳۷۱ش |
نَوادِرُ الاَخبار فیما یَتَعَلّقُ بِاُصولِ الدّین یا اَلنّوادِر مشهور به النوادر فیض اثری است از ملا محسن فیض کاشانی، که پس از نگارش الوافی به فکر اختصار و گزیده کتاب وافی افتاد و کتاب الشافی را نگاشت و چون در این دو کتاب، تنها روایات فقهی را از کتب اربعه نقل کرده بود، به فکر افتاد با استفاده از سایر منابع و کتب، روایات اصول اعتقادی و فروع فقهی را در دو کتاب مستقل به شیوه کتاب شافی؛ یعنی با اختصار، گرد آورد.
وی بخش روایات مربوط به اصول اعتقادی را در کتاب مورد بحث گرد آورده و در پایان کتاب آرزو کرد که موفق به گردآوری قسمت فقهی این طرح شود که ظاهرا بدان توفیق نیافته است.
درباره مؤلف
محمد بن مرتضی بن محمد، معروف به ملا محسن کاشانی و ملقب به فیض است. او که محدث، فیلسوف، عارف، فقیه و ادیب بود در ۱۴ صفر سال ۱۰۰۷ق به دنیا آمد و در ۲۲ ربیع‌الثانی سال ۱۰۹۱ق‌دار دنیا را وداع گفت و در کاشان به خاک سپرده شد.[۱]
ساختار کتاب
کتاب مشتمل بر یک مقدمه کوتاه و ۷ کتاب مستقل و در هر کتاب باب‌های متنوعی ذکر شده است. مجموع ابواب کتاب بالغ به یکصد و چهار باب و تنظیم کتب و ابواب از روشی منطقی برخوردار است. با کتاب العقل آغاز شده و با کتاب المعاد پایان می‌پذیرد و ابواب نیز به ترتیب منطقیِ بحث‌ها ذکر شده‌اند. تمامی روایات این کتاب بدون سند آورده شده و مولف تنها به ذکر نام کتابی که از آن نقل می‌کند، اکتفا کرده است. مولف در این کتاب در تفسیر و توضیح روایات، تنها به بیان معانی لغات مشکله پرداخته است و فقط در موارد بسیار اندکی به توضیح روایات و یا بیان وجه جمع بین روایات می‌پردازد.[۲]
محتوای کتاب
روایات کتاب در هفت بخش به شرح زیر تنظیم شده است:
کوچکترین بخش آن، کتاب العقل مشتمل بر ۱۲ صفحه و بزرگترین بخش، اَنباء القائم است. مولف در هر کتاب باب‌های گوناگونی را ذکر کرده است. به عنوان مثال، برخی از عناوین اولین بخش؛ یعنی کتاب العقل به شرح زیر است:
- آغاز آفرینش عقل
- فضیلت عقل
- آنچه از عقل منشعب می‌شود
- صفات عاقل و جاهل.
و برخی از عناوین آخرین بخش؛ یعنی کتاب المعاد به شرح زیر است:
منابع
مولف در ابتدای کتاب اسامی ۲۹ کتاب که از آن‌ها روایات را نقل کرده، آورده است. اسامی برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:
نویسنده همچنین روایاتی از برخی کتب که مولف آن‌ها را نمی‌شناخته و به مجهول‌بودن آنان در اول کتاب تصریح کرده، آورده است مانند: التهاب نیران الاحزان[یادداشت ۱] و جامع الاخبار.[۴] وی از بعضی منابع هم بهره برده است که جزو کتب کمیاب بوده و در دسترس نیست مانند کتاب رسائل الائمه از کلینی.[۵]
ترجمه، تکمله و نسخ
«اصول دین در روایات معصومین(ع)» عنوان ترجمه نوادر الاخبار است که اصغر قاسمی به فارسی برگردانده و انتشارات هستی‌نما آن را منتشر کرده است.[۶] شیخ حسین عصفوری آن را با اسم الحدائق النواظر به اتمام رسانیده است.[۷] نسخه‌های آن هم عبارتند از:
- نسخه کتابخانه مرعشی نجفی در قم
- نسخه کتابخانه ملی در تهران
- نسخه چاپ سنگی در تهران.[۸]
پانویس
- ↑ فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، مقدمه مصحح.
- ↑ فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، مقدمه کتاب، ص ۱۸.
- ↑ فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، مقدمه کتاب، ص ۱۸.
- ↑ فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، ص۲.
- ↑ جلال‌آبادی، نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین فیض کاشانی، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۹.
- ↑ جلال‌آبادی، نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین فیض کاشانی، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۸.
- ↑ اعجاز حسین، کشف الحجب و الاستار، ۱۴۰۹ق، ص۱۹۴.
- ↑ فیض کاشانی، نوادر الاخبار، ۱۳۷۱ش، مقدمه کتاب، ص۲۰.
یادداشت
- ↑ در پاورقی کتاب نوادر الاخبار با تحقیق و تصحیح مهدی انصاری قمی آمده است: این کتاب نوشته علامه شیخ حسین پسر شیخ محمد از نوادگان ابن عصفور درازی بحرانی است. این کتاب «بنام وفاة النبی محمد المسمی بالتهاب نيران الأحزان و مثير الاكتئاب و الأشجان» توسط منشورات رضی در قم به چاپ رسیده است.https://noorlib.ir/book/info/24117/وفاة-النبي-محمد-صلي-الله-عليه-و-آله-و-سلم-المسمي-بالتهاب-نيران-الأحزان-و-مثير-الکتئاب-و-الأشجان
منابع
- فیض کاشانی، محمد محسن، نوادر الأخبار فیما یتعلق بأصول الدین، تهران، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، ۱۳۷۱ش.
- سید إعجاز حسین، کشف الحجب والأستار، قم، مکتبة آیة الله العظمی المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
- نقی جلال‌آبادی، غلامرضا، نوادر الاخبار فیما یتعلق باصول الدین فیض کاشانی، آینه پژوهش، بهمن و اسفند ۱۳۹۰ - شماره ۱۳۲.
- کتاب شناخت جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.