سید ماجد بن هاشم بحرانی
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| لقب | ابوعلی بحرانی |
| تاریخ وفات | ۲۱ رمضان ۱۰۲۸ق |
| محل دفن | حرم شاهچراغ |
| شهر وفات | شیراز |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | شیخ بهایی محمد بن احمد ابن خاتون |
| شاگردان | ملامحسن فیض کاشانی |
| محل تحصیل | بحرین اصفهان |
| تألیفات | الرسالة الیوسفیة*رساله‌ای در مقدمه واجب |
| سایر | امام جمعه بحرین*قضاوت |
جمال الدین ماجد بن هاشم بن علی حسینی مشهور به ابوعلی بحرانی و سید ماجد بحرانی(درگذشت: ۱۰۲۸ق/۱۶۱۹م)، فقیه، محدّث و شاعر شیعی. شیخ بهایی استاد وی بوده است. از شاگردان وی می‌توان ملامحسن فیض کاشانی را نام برد. کتاب الرسالة الیوسفیة نوشته اوست که درباره اعتقادات شیعه و نیز احکام نماز است.
ولادت و وفات
او در روستای جد حفص در منطقه بحرین به دنیا آمد[۱] و در کودکی یک چشم خود را از دست داد.[۲]
بحرانی در شب ۲۱ رمضان ۱۰۲۸ق/ ۲۲ اوت ۱۶۱۹م درگذشت و در جوار احمد بن موسی به خاک سپرده شد.[۳] او در بحرین به تحصیل علوم دینی پرداخت[۴] و در تحصیل چنان کوششی از خود نشان داد که برخی از منابع او را در مذاهب مختلف فقهی مجتهد دانسته‌اند.[۵]
اساتید و شاگردان
گویا وی مدتی نیز در اصفهان تحصیل کرده و از جمله از شیخ بهایی بهره برده است.[۶] از دیگر استادان او می‌توان به محمد بن احمد ابن خاتون (متوفی ۱۰۳۸ق/۱۶۲۹م) اشاره کرد.[۷]
برخی از شاگردان ابوعلی عبارتند از:
مناصب
بحرانی مدتی امام جمعه بحرین را عهده‌دار بود و به علاوه متولی منصب قضاوت آنجا گردید.
او سپس راهی شیراز شد و آن شهر را که تا آن زمان کمتر مورد توجه طلاب علوم دینی بود، حوزه درس و بحث خویش قرار داد و به عنوان شیخ‌الاسلام شیراز شناخته شد.[۹]
بحرانی همچنین امامت جمعه و نیز منصب قضاوت شیراز را عهده‌دار شد و تا پایان عمر در آنجا ماند.[۱۰]
جایگاه علمی
شیخ یوسف بحرانی او را محققی پردقت و ادیبی شاعر دانسته، اشاره می‌کند که وی سخنوری بلیغ بود.[۱۱] سید علی خان مدنی او را در شعر بسیار توانا دانسته، به ذکر برخی از اشعار او پرداخته است.[۱۲]
او با شاعر هم‌عصر خود ابوالبحر خطی، ارتباطی نزدیک داشت و آن دو از شعر یکدیگر بهره‌مند می‌شدند.[۱۳]
برخی از دیدگاههای فقهی و اصولی بحرانی همچون مبحث نذر، در مقایسه با نظرات فقهای بزرگی چون سید مرتضی و ابن زهره، مورد توجه علما بوده است.[۱۴] از برخی نظرات فقهی وی می‌توان به اعتقاد او به وجوب نماز جمعه، اشاره کرد.[۱۵]
آثار
- الرسالة الیوسفیة، درباره اعتقادات شیعه و نیز احکام نماز[۱۶] این رساله را محمد اشرف، شاگرد شیخ بهایی شرح کرده که نسخه‌ای از آن در کتابخانه گلپایگانی موجود است.[۱۷]
- رساله‌ای در مقدمه واجب[۱۸]، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه مرعشی یافت می‌شود.[۱۹]
- مقالة فی العام المخصص، در علم اصول که آقابزرگ نسخه‌ای از آن را در سامرا نشان داده است.[۲۰]
- المقامات، که آقابزرگ دو نسخه از آن معرفی کرده است.[۲۱]
- دیوان بزرگ شعر[۲۲] که نسخه‌ای از آن در کتابخانه حکیم در نجف برجای مانده است.[۲۳]
- قصیده‌ای از او.[۲۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ لؤلؤة البحرین، ص۱۳۶.
- ↑ نجوم السماء فی تراجم العلماء، ص۳۵.
- ↑ انوار البدرین، ص۸۸؛ قس: لولوة البحرین، ص۱۳۸.
- ↑ سلافة العصر، ص۴۹۲.
- ↑ فارس‌نامه ناصری، ص۱۱۵۱.
- ↑ نک: الوافی، ج۱، ص۲۸-۲۹؛ نیز لولوة البحرین، ص۱۳۵-۱۳۶؛ الذریعة، ج۶، ص۱۲، ج۱۲، ص۲۱۰.
- ↑ روضات الجنات، ج۶، ص۷۵.
- ↑ الوافی، ج۱، ص۲۸-۲۹؛ روضات الجنات، ج۶، ص۷۵؛ نجوم السماء فی تراجم العلماء، ص۳۷؛ انوار البدرین، ص۸.
- ↑ امل الامل، ج۲، ص۲۲۶؛ بحارالانوار، ج۱۰۶، ص۱۳۶؛ سلافة العصر، ص۴۹۲.
- ↑ سلافة العصر، ص۴۹۲؛ نیز نک: امل الامل، ج۲، ص۲۲۵-۲۲۶.
- ↑ سلافة العصر، ص۴۹۲.
- ↑ برای نمونه، نک: ص ۴۹۲-۴۹۶؛ نیز خلاصة الاثر، ج۳، ص۳۰۷.
- ↑ لولوة البحرین، ص۱۳۶-۱۳۷؛ روضات الجنات، ج۶، ص۷۳.
- ↑ روضات الجنات، ج۶، ص۷۶.
- ↑ ریاض العلماء، ج۵، ص۵.
- ↑ برای نسخ متعدد خطی، نک: مرعشی، ج۶، ص۲۳۳؛ فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرکزی، ج۱۶، ص۴۵۰؛ الذریعة، ج۲۵، ص۳۰۰-۳۰۱.
- ↑ فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت‌الله العظمی گلپایگانی، ج۳، ص۱۳۳.
- ↑ فهرست آل بابویه و علماء البحرین، ص۷۳.
- ↑ فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه مرعشی، ج۴، ص۳۱۹، ج۱۵، ص۲۰۷؛ نیز الذریعة، ج۲۱، ص۴۰۲.
- ↑ الذریعة، ج۲۱، ص۴۰۲.
- ↑ الذریعة، ج۲۲، ص۸.
- ↑ نک: سلافة العصر، ص.۴۹۲
- ↑ فهرست المخطوطات المصوره (الادب)، ج۱، ص۱۸۹.
- ↑ برای دیگر آثار منتسب به وی، نک: ریاض العلماء، ج۵، ص۵؛ انوار البدرین، ص۸۷.
منابع
- آقابزرگ، الذریعه.
- استادی، رضا، فهرست نسخه‌های خطی کتابخانه عمومی آیت‌الله العظمی گلپایگانی، قم، ۱۴۰۲ق.
- افندی، عبدالله، ریاض العلماء، به کوشش احمد حسینی و محمود مرعشی، قم، ۱۳۶۹ش.
- بحرانی، سلیمان، فهرست آل بابویه و علماء البحرین، به کوشش احمد حسینی و محمود مرعشی، قم، ۱۴۰۴ق.
- بحرانی، یوسف، لؤلؤة البحرین، به کوشش محمد صادق بحرالعلوم، نجف، ۱۳۸۶ق.
- بلادی بحرانی، علی، انوار البدرین، قم، ۱۴۰۷.
- حرعاملی، محمد، امل الا¸مل، به کوشش احمد حسینی، بغداد، ۱۳۸۵ق.
- خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، قم، ۱۳۵۱ش.
- علی‌خان مدنی، سلافة العصر، تهران، ۱۳۴۶ق.
- فسایی، حسن، فارس‌نامه ناصری، به کوشش منصور رستگار فسایی، تهران، ۱۳۶۷ش.
- فیض کاشانی، ملامحسن، الوافی، اصفهان، ۱۴۰۶ق.
- کشمیری، محمدعلی، نجوم السماء فی تراجم العلماء، قم، ۱۳۹۴ق.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، ۱۴۰۳ق/۱۹۸۳م.
- محبی دمشقی، محمدامین، خلاصة الاثر، قاهره، ۱۲۸۴ق.
- مدنی، منیرمحمد، فهرست المخطوطات المصوره (الادب)، قاهره، ۱۴۰۰ق/۱۹۸۰م.
- مرعشی، خطی.
- مرکزی، خطی.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: دایرة المعارف بزرگ اسلامی