باقرالعلوم (لقب)
باقِرُالْعُلوم یا باقِر (به معنای شکافنده علوم) مشهورترین لقب امام محمد باقر(ع) است.[۱] در کتاب علل الشرایع از جابر بن یزید جُعفی نقل شده که در پاسخ به این سؤال که چرا امام پنجم را باقر نامیدند؟ گفت: زیرا او علم را به‌واقع شکافت.[۲]
چنان‌که در کتاب وسیلة الخادم اثر فضل بن روزبهان، عالم اهل سنت در قرن نهم و دهم هجری قمری، آمده پیامبر(ص) امام پنجم را به این لقب، نامیده[۳] و در روایتی از امام صادق(ع) آمده است؛ پیامبر (ص)، لقب باقر را به‌عنوان فضیلتی اختصاصی، به امام باقر(ع)، اعطا کرده است.[۴] پیامبر (ص) به جابر بن عبدالله انصاری وعده داد که تو زنده می‌مانی و فرزندم «محمد بن علی بن حسین بن علی بن ابی‌طالب» را که در تورات به باقر ملقب شده، می‌بینی و هرگاه دیدارش کردی، سلام مرا به او برسان.[۵] بنابر روایتی از امام رضا (ع)، نام امام باقر (ع) در تورات به عنوان «مَسهور» معرفی شده است.[۶]
همچنین در نقلی دیگر در کتاب تذکره الخواص تألیف سبط ابن جوزی (درگذشت: ۶۵۴ق) آمده است او را در اثر کثرت سجده که پیشانی‌اش گود افتاده بود، باقر نامیدند.[۷][یادداشت ۱]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ قمی، منتهی الآمال، ۱۳۷۹ش، ج۲، ص۱۲۶۳.
- ↑ صدوق، علل الشرایع، ۱۳۸۵ق، ج۱، ص۲۳۳.
- ↑ خنجی اصفهانی، وسیلة الخادم، ۱۳۷۵ش، ص۱۹۰.
- ↑ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۴ق، ص۶۲.
- ↑ مجلسی، بحارالانوار، ۱۳۶۳، ج۴۶، ص۲۲۵.
- ↑ صدوق، عیون الاخبار الرضا، مؤسسه اعلمی، ج۲، ص۱۴۷.
- ↑ سبط بن جوزی، تذکره الخواص، ۱۴۱۸ق، ص۳۰۲.
- ↑ دیوان دکتر رقاسم رسا، ۱۳۷۴ش، ص۱۷۰.
یادداشت
منابع
- شیخ صدوق، محمد بن علی، عیون الاخبار الرضا، بیروت، مؤسسه اعلمی، بی‌تا.
- خنجی اصفهانی، فضل‌الله، وسیله الخادم الی المخدوم، قم، انتشارات انصاریان، ۱۳۷۵ش.
- سبط بن جوزی، یوسف بن قزاوغلی، تذکرة الخواص من الأمّة فی ذکر خصائص الأئمة، قم، منشورات الشریف الرضی، ۱۴۱۸ق.
- صدوق، محمد بن علی، علل الشرایع، تحقیق محمدصادق بحرالعلوم نجف اشرف، منشورات مکتبة الحیدریة، ۱۳۸۵ق.
- قمی، عباس، منتهی الآمال، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۹ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۳ش.
- مفید، محمد بن نعمان، الاختصاص، تحقیق علی‌اکبرغفاری، بیروت، دار المفید، ۱۴۱۴ق.
| بستگان | امام سجاد(ع) (پدر) • فاطمه دختر امام حسن(ع) (مادر) • امام صادق(ع) (فرزند) • علی بن محمد باقر(ع) (فرزند) • ام فروه (همسر) |  |
|---|---|---|
| القاب و کنیه‌ها | ||
| اصحاب | ||
| خلفای معاصر | ||
| روایات | ||
| کتاب‌شناسی | ||
| مناظرات | ||
| وابسته | ||