دعای ششم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که در هر صبح و شام خوانده می‌شود و به بیان آفرینش شب و روز و آثار آن بر زندگی انسان و همچنین وظایف مؤمنان در طول شبانه‌روز اشاره می‌کند. امام سجاد (ع) در این دعا همچنین به آزمایش بندگان به وسیله شب و روز، حرکت مخلوقات تحت قدرت الهی، دعا برای انجام اعمال نیک و توفیق شکرگزاری، گواهی به پیامبری حضرت محمد(ص) و طلب آمرزش از خدا پرداخته است.
موضوع دعای ششم صحیفه سجادیه که هر صبح و شام خوانده می‌شود، برشمردن نعمت‌های خدا از جمله آفرینش شب و روز و نظم دقیق آن دو و فواید آن برای زندگی انسان‌ها، اشاره به وظایف و تکالیف مؤمن در شبانه‌روز، طلب توفیق شکرگزاری از درگاه الهی و درود بر حضرت محمد(ص) و آل او است.[۱] آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:
آفرینش شب و روز با قدرت الهی و اشاره به نظم آنها
شب و روز وسیله روزی دادن به بندگان و رشد و پرورش آنان است.
شب مایه آرامش و آسایش و سبب تجدید نشاط و نیروی انسان و رسیدن به لذت است.
روز بینایی‌بخش بندگان جهت دست‌یابی به فضل و احسان، رزق و روزی و نفع دائمی آخرت است.
دعا برای توفیق انجام امور خیر، دوری از شر، انجام امر به معروف و نهی از منکر، پاسداری از اسلام، راهنمایی کردن گمراه، کمک کردن به ناتوان و پناه دادن به اندوهگین و ناراحت
پس شب را برای بندگان آفرید تا در آن از حرکات خستگی‌آور و برپا ایستادن‌های رِنج‌آور بیاسایند و آن را پوششی قرار داد تا از آسایش و خوابش بهره‌مند شوند و نهایتاً از برکت نعمت شب، پیمانۀ وجودشان از نشاط و نیرو لبریز شود و به وسیلۀ آن به لذّت و کام دل رسند.
و روز را برای بندگان روشنی‌بخش آفرید تا در آن به طلب فضل و احسانش برآیند و آن را وسیله و ابزاری برای رسیدن به رزق و روزیش قرار دهند و در زمین او از پی به دست آوردن آنچه در آن سود بدون تأخیر و سریع دنیای آنهاست و نیز رسیدن به منفعت دائمی آخرتشان به راه افتند.
به تمام این امور کارشان را اصلاح می‌کند و کردارشان را می‌آزماید و می‌نگرد که در اوقات طاعتش و جایگاه‌های واجباتش و موارد احکامش چگونه‌اند؛ تا کسانی را که بد کردند، به خاطر کار زشتشان، کیفر دهد؛ و آنان را که خوبی کردند، با بهشت پاداش بخشد.
خدایا! فقط تو را سپاس، بر این نعمت که تاریکی شب را شکافتی و روشنی صبح را آشکار کردی و ما را به شکافتن تاریکی شب از روشنی روز بهره‌مند ساختی و در راه به دست آوردن خوردنی‌ها بینا فرمودی و از پیشامدهای ناگوار بلاها نگاه داشتی.
شب را برای تو صبح کردیم و همۀ آفریده‌ها برای تو قدم در عرصۀ صبح گذاشتند. آسمان و زمینشان و آنچه در هر کدام از آنها پراکنده‌ای، ساکن و جنبنده‌اش، ایستاده و رونده‌اش و آنچه در هوا بالا رفته و آنچه زیر خاک پنهان شده
در عرصه‌گاه ملکیت تو صبح کردیم. فرمانروایی و پادشاهی‌ات ما را گرد آورده و اراده‌ات ما را جمع کرده. از برکت فرمانت، در کارها تصرّف می‌کنیم و در سایۀ تدبیرت دگرگون می‌شویم.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و رفاقت و هم‌نشینی با این روز را نصیب ما گردان و ما را از بد جدا شدن با او، همراه دست زدن به گناه و ارتکاب معصیت کوچک یا بزرگ، حفظ کن.
و در آن بهرۀ ما را از خوبی‌ها پر و پرپیمانه کن و از زشتی‌ها تهی کن؛ و از ابتدا تا پایانش را، برای ما از سپاس و شکر و پاداش و اندوختۀ آخرتی و فضل و احسان، پُر فرما.
خدایا! سختی و دشواری ما را به برکت تقوا و اعمال شایسته، بر کرام کاتبین که فرشتگان نویسندۀ اعمال‌اند، آسان ساز و صفحات پروندۀ ما را از خوبی‌ها انباشته و تکمیل کن و ما را نزد فرشتگان نویسندۀ اعمال، به کردارهای زشتمان رسوا مساز.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از پیش رو و پشت سر و طرف راست و سمت چپ و از تمام ناحیه‌هایمان، حفظ کن؛ حفظی که ما را از نافرمانی‌ات باز دارد و به فرمان برداریت راهنمایی کند و برای عشق و محبّتت به کار گیرد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و ما را در این روز و شبمان و در همۀ روزگارمان برای این امور موفّق بدار: به کارگیری خیر و دوری از شرّ و شکر نعمت‌ها و پیروی از روش‌های نیک و دوری از نوآوری‌های ضد اسلام و امر به معروف و نهی از منکر و پاسداری اسلام و کم کردن و خوار ساختن باطل و یاری و گرامی داشت حق و راهنمایی گمراه و کمک کردن به ناتوان و پناه دادن به اندوهگین و ناراحت.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و امروز را فرخنده‌ترین روزی که تا کنون شناخته‌ایم و برترین هم‌نشینی که با او همراه بوده‌ایم و بهترین زمانی که در آن به سر برده‌ایم، قرار ده.
و ما را از میان همۀ آفریده‌هایت، از خشنودترین کسانی که شب و روز بر آنها گذشته و شاکرترین کسانی که نعمت‌هایت را به آنان داده‌ای و مستقیم‌ترین آنان، در عرصه‌گاه قوانینی که وضع کرده‌ای و خویشتن‌دارترین مردمی که از نافرمانی‌ات بیمشان داده‌ای، قرار ده.
خدایا! قاطعانه تو را گواه می‌گیرم و تو از نظر گواه بودن کافی هستی و آسمان و زمینت و فرشتگانی که میان آسمان و زمینت ساکن کرده‌ای و دیگر آفریده‌هایت را در امروزم و این ساعتم و این شبم و این جایگاهم گواه می‌گیرم که من شهادت می‌دهم که همانا تویی خدا؛ و خدایی جز تو نیست، بر پایۀ قسط، در داوری عدالت خالصی، بر بندگانت مهربانی، مالک هستی، رحیم به آفریده‌هایی.
و شهادت می‌دهم که محمّد (صلی الله علیه و آله)، بنده و فرستاده و برگزیده‌ات، از میان آفریده‌های توست. رسالتت را برعهده‌اش گذاشتی و او حقّ آن رسالت را ادا کرد و حضرتش را به خیرخواهی برای امّتش دستور دادی و او برای امّت خیرخواهی کرد.
خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست، بیش از آنچه بر احدی از آفریده‌هایت درود فرستاده‌ای و از سوی ما بهترین چیزی که به یکی از بندگانت داده‌ای، به او عنایت کن و از ناحیۀ ما برترین و کریمانه‌ترین پاداشی که به یکی از پیامبرانت از طرف امّتش داده‌ای، به او بده.
همانا تو بسیار احسان کننده‌ای؛ احسان کننده به نعمت‌های کلان و آمرزنده‌ای؛ آمرزندۀ گناهان بزرگ و تو از هر مهربانی مهربان‌تری، پس بر محمّد و آل پاکیزه و پاکش که نیکوکاران برگزیده‌اند، درود فرست[۱۱].
