عالمة غیر معلمة

از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از عالمه غیر معلمه)

عالِمَةٌ غیرُ مُعَلَّمَة (بانویی عالم که از کسی آموزش ندیده) از القاب حضرت زینب(س) که امام سجاد(ع) او را چنین توصیف کرد.[۱]

هنگامی که اسیران کربلا وارد کوفه شدند، حضرت زینب(س) خطبه‌ای خطاب به مردم ایراد کرد. در پایان آن، امام سجاد(ع) به او فرمود: «أنتِ بِحَمدِ اللّٰهِ عالِمَةٌ غَیرُ مُعَلَّمَة؛ شما بحمدالله بانوی عالمی هستی که آموزگار نداشتی».[۲] به اعتبار این توصیف، حضرت زینب(س) را ملقب به «عالمه غیر معلّمه» کردند.[۳] برخی این توصیف امام سجاد(ع) را نوعی شهادت به عصمت و ولایت حضرت زینب دانسته‌اند.[۴] چنان‌که گفته شده است، این تعبیر امام سجاد دربارۀ عمه‌اش، دلیلی بر آگاهی زینب(س) بر علوم لدنّی است.[۵]

در مورد این توصیف امام سجاد(ع) چند احتمال داده‌اند:

  • زینب(س) از طریق فطرت پاک و عقل و تدبر، بدون نیاز به آموزگار، عالم به خداوند و آیات ظاهری او شده بود که توانست صبر پیشه کند و راضی به قضای الهی گردد.[۶]
  • زینب(س) بر اثر تهذیب نفس به مقامی رسید که از طریق الهامات الهی عالم شد.[۷]
  • معلمان حقیقی او پنج تن آل عبا(ع) بودند نه دیگران.[۸]

پانویس

  1. طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۳۱.
  2. طبرسی، الاحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۲۹ - ۳۱.
  3. برای نمونه بنگرید به بحرانی، عوالم العلوم، ۱۴۱۳ق، ج۱۱، قسم۲، ص۹۴۸؛ مظفری و جمشیدی، اسیران و جانبازان کربلا، ۱۳۸۳ش، ص۸۹.
  4. «ضرورت بازشناسی شخصیت حضرت زینب کبری(س)»، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء.
  5. شفیعی مازندرانی، عاشورا حماسه جاویدان، ۱۳۸۱ش، ص۲۱۵.
  6. عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۱۵.
  7. عاملی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ۱۴۳۰ق، ج۱، ص۳۱۶.
  8. فضل‌الله، للانسان و الحیاة، ۱۴۲۱ق، ص۲۷۲.

منابع

  • بحرانی، عبدالله، عوالم العلوم و المعارف و الأحوال من الآیات و الأخبار و الأقوال (مستدرک سیدة النساء إلی الإمام الجواد)، تحقیق: محمدباقر موحد ابطحی اصفهانی، قم، موسسة الامام المهدی(ع)، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
  • شفیعی مازندرانی، محمد، عاشورا حماسه جاویدان، تهران، مشعر، ۱۳۸۱ش.
  • طبرسی، احمد بن علی، الاحتجاج، تحقیق: سید محمدباقر خرسان، نجف، دارالنعمان، ۱۳۸۶ق.
  • «ضرورت بازشناسی شخصیت حضرت زینب کبری(س)»، بنیاد بین‌المللی علوم وحیانی اسراء، تاریخ درج مطلب: ۷بهمن ۱۴۰۲ش، تاریخ بازدید: ۱۷ مرداد ۱۴۰۳ش.
  • عاملی، سید جعفر مرتضی، الصحیح من سیرة الامام علی(ع)، ولاء المنتظر(ع)، چاپ اول، ۱۴۳۰ق.
  • فضل‌الله، محمدحسین، للانسان و الحیاة، بیروت،‌دار الملاک، چاپ سوم، ۱۴۲۱ق.
  • مظفری، محمد و سعید جمشیدی، اسیران و جانبازان کربلا، قم، فراز اندیشه، چاپ اول، ۱۳۸۳ش.