عصیر عنبی
عَصیر عِنَبی به‌معنای آب انگور است. آب انگور مانند دیگر نوشیدنی‌هاست که حکم فقهی خاص ندارد، اما با جوشیدن، از جهت طهارت و نجاست و همچنین از نظر نوشیدن آن، احکام فقهی خاص پیدا می‌کند.
عصیر در لغت به معنای مایعی است که با فشردن اجسام از آنها خارج می‌شود.[۱] برخی قائلند که عصیر معنای اصطلاحی در شرع و فقه ندارد؛ به این معنا که اگر همراه قرینه نباشد، در همان معنای لغوی به کار رفته است.[۲] برخی دیگر بر این نظرند که عصیر در اخبار اهل‌بیت(ع) در آب انگور اصطلاح شده است.[۳] عصیر عنبی به معنای آب انگور است.[۴]
گفته شده: آب انگور بدون جوشیدن، پاک و خوردن آن حلال است و اگر در اثر جوشیدن اشتداد یابد (قسمت بالای آن پایین رود یا قِوام پیدا کند)، به اجماع امامیه نجس و حرام است و اگر صرفاً بجوشد (بدون اشتداد) به اجماع امامیه خوردن آن حرام است اما در مورد نجاست آن اختلاف نظر وجود دارد.[۵] روایت‌های فراوان بر حرمت خوردن آب انگور جوشیده دلالت دارند.[۶]
آب انگوری که در اثر جوشیدن، نجس یا حرام شده، اگر دو سوم آن با جوشیدن، تبخیر شود، پاک و حلال خواهد شد.[۷] همچنین اگر استحاله در آن صورت گیرد مثلا تبدیل به سرکه شود، پاک و حلال می‌شود.[۸]
بحث از آب انگور در کتاب‌های فقهی در باب‌های طهارت[۹] و خوردنی‌ها و آشامیدنی‌ها[۱۰] و حدود[۱۱] مطرح شده است و در احکام آن اختلاف نظر میان فقیهان زیاد است.
پانویس
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه،۱۳۹۲ش، ۱۴۳۴ق، ص۳۹۸.
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه، ۱۳۹۲ش، ص۳۹۸.
- ↑ بحرانی، الحدائق الناضرة، موسسة النشر الاسلامی، ج ۵، ص ۱۲۵.
- ↑ مروج، اصطلاحات فقهی، ۱۳۷۹ش، ص۳۵۳
- ↑ سیوری، کنز العرفان، ۱۳۴۳ش، ج ۱، ص۵۳.
- ↑ فاضل لنکرانی، تفصیل الشریعة، ۱۴۲۲ق، ص۴۳۸.
- ↑ سیوری، کنز العرفان، ۱۳۴۳ش، ج ۱، ص۵۳.
- ↑ خمینی، توضیح المسائل، ۱۳۷۲ش، ص۲۶، مسئله ۱۹۸.
- ↑ نگاه کنید به: الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۵۴؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۱، ص۱۱۸.
- ↑ نگاه کنید به: الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۳۹۰ش، ج۴، ص۱۲۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۱۶۶.
- ↑ نگاه کنید به: الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، ۱۳۹۰ش، ج۴، ص۳۲۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۰ش، ج۲، ص۴۷۸.
منابع
- بحرانی، یوسف، الحدائق الناضرة فی احکام العترة الطاهرة، تحقیق: محمدتقی ایروانی، قم، موسسة النشر الاسلامی، بی‌تا.
- خمینی، سید روح‌الله، تحریر الوسیلة، دارالکتب العلمیة، چاپ دوم، ۱۳۹۰ش.
- خمینی، سید روح‌الله، توضیح المسائل، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ نهم، ۱۳۷۲ش.
- سیوری، مقداد، کنز العرفان فی فقه القرآن، تحقیق: محمدباقر شریف‌زاده، تهران، المکتبة الرضویة، ۱۳۴۳ش.
- شهید ثانی، الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة، تحقیق و نشر: قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۳۹۰ش.
- فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیلة (حدود)، قم، مرکز فقه الائمة الاطهار(ع)، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
- مروج، حسین، اصطلاحات فقهی، قم، بخشایش، چاپ اول، ۱۳۷۹ش.
- مشکینی، علی، مصطلحات الفقه، موسسه علمی فقهی دارالحدیث، ۱۳۹۲ش، ۱۴۳۴ق.