انعام ثلاثه
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
اَنعام ثَلاثه یا چارپایان سه‌گانه، به شتر، گاو و گوسفند اشاره دارد. به این سه حیوانِ حلال‌گوشت، زکات تعلق می‌گیرد و قربانی در مناسک حج باید یکی از این حیوانات باشد و کشتن آنها احکام خاصی دارد. از این موضوع در فقه در باب‌های زکات، حج، نکاح، صید و ذباحه و اطعمه و اشربه سخن گفته شده است.[۱]
زکات
انعام ثلاثه از جمله ۹ چیزی است که زکات در آنها واجب است.[۲]
شرایط تعلق زکات به انعام ثلاثه:
- رسیدن به حدّ نصاب [یادداشت ۱]
- چریدن: بدین معنا که غذای آنها از چریدن در بیابان و مراتع عمومی تأمین شود، نه از مِلک مال آنها (در اصطلاح فقهی سائِمه باشد).
- عامل نبودن گاو و شتر: بدین معنا که در طول سال به کار گرفته نشوند.
- سپری شدن یازده ماه قمری و داخل شدن در ماه دوازدهم از زمان مالکیت آنها.[۳]
قربانی حج
هَدی و قربانی باید از انعام ثلاثه باشد.[۴] در حج قِران، اِحرام به تَلبیه یا اِشعار و تقلید محقق می‌شود و اشعار تنها با شتر و تقلید با هر یک از انعام ثلاثه صورت می‌گیرد.[۵] کشتن انعام ثلاثه در حال احرام جایز است و کفاره ندارد.[۶]
عقیقه
در عقیقه شرط است که به یکی از انعام ثلاثه باشد و صدقه دادن با پولِ آن کفایت نمی‌کند.[۷]
صید و ذباحه
تذکیه (سر بریدن شرعی) گاو و گوسفند به ذبح، و شتر به نحر است.
اطعمه و اشربه
انعام ثلاثه حلال‌گوشت‌اند، مگر آنکه موطوء انسان باشند[۸] یا شیر خوک خورده باشند، به گونه‌ای که بدان نیرو گرفته و استخوانشان محکم شده باشد[۹] و یا از مدفوع نجس تغذیه کرده باشند.[۱۰]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ شاهرودی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۷۳۰.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۷۲.
- ↑ یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۲۷۳ و ۲۷۸-۲۷۹.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۴، ص۳۲۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۱۸، ص۵۷.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۲۰، ص۱۷۴.
- ↑ امام خمینی، تحریر الوسیله، ۱۴۰۸ق، ج۲، ص۳۱۱.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۹ش، ج۳۶، ص۲۸۴.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۹ش، ج۳۶، ص۲۸۲.
- ↑ نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۹ش، ج۳۶، ص۲۷۲.
یادداشت
- ↑ نصاب اول شتر ۵ نَفَر است که یک گوسفند زکات آن است. نصاب اول گاو ۳۰ رأس است که زکات آن یک گوساله دو ساله است. نصاب اول گوسفند ۴۰ رأس و زکات آن یک گوسفند است. یزدی طباطبایی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۲۲.
منابع
- امام خمینی، سیدروح‌الله، تحریر الوسیلة، قم، دارالکتب العلمیة، اسماعیلیان، چاپ سوم، ۱۴۰۸ق.
- هاشمی شاهرودی، سید محمود، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السّلام، قم، مؤسّسه دائرة المعارف فقه اسلامی، ۱۳۸۲ش.
- نجفی، محمد حسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تهران، دارالکتب الإسلامیة، ۱۳۶۹ش.
- یزدی، سیدمحمد کاظم، العروة الوثقی، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۴۰۹ق.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله: فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم‌السّلام