سوره طلاق

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
(تغییرمسیر از سوره 65 قرآن)
سوره طلاق
طلاق
شماره سوره۶۵
جزء۲۸
نزول
ترتیب نزول۹۹
مکی/مدنیمدنی
اطلاعات آماری
تعداد آیات۱۲
تعداد کلمات۲۸۹
تعداد حروف۱۲۰۳


سوره طلاق شصت و پنجمین سوره و از سوره‌های مدنی قرآن است که در جزء بیست و هشتم جای دارد. نام‌گذاری این سوره به نام طلاق به دلیل اشاره به احکام طلاق در بیشتر آیات این سوره است. در بخش اول سوره طلاق از كلياتى درباره احكام طلاق همراه با انذار، تهديد و بشارت سخن گفته شده و در بخش دوم به عظمت خداوند، جایگاه پیامبر(ص)، پاداش صالحان و مجازات بدكاران اشاره شده است.

باقی ماندن بر سنت رسول خدا(ص) و امان از آتش دوزخ از ثمرات تلاوت این سوره بیان شده است.

معرفی سوره

نام‌گذاری

این سوره به این مناسبت طلاق نام دارد که از نخستین آیه تا حدود دو سوم کل سوره، درباره احکام طلاق، عده طلاق و زنان مطلقه سخن می‌گوید.[۱] سوره طلاق را سوره «نساء الصغری» نیز نامیده‌اند که در مقابل سوره چهارم قرآن که نساء كبرى است، قرار دارد.[۲]این واژه دوبار [یادداشت ۱]و دیگر مشتقاتش ۱۲ بار در قرآن آمده است.[۳]

محل و ترتیب نزول

سوره طلاق جزو سوره‌های مدنی و در ترتیب نزول، نود و نهمین سوره‌ای است که بر پیامبر(ص) نازل شده است. این سوره در چینش کنونی مُصحَف، شصت و پنجمین سوره است و در جزء ۲۸ قرآن جای دارد.[۴]

تعداد آیات و دیگر ویژگی‌ها

سوره طلاق ۱۲ آیه، ۲۸۹ کلمه و ۱۲۰۳ حرف دارد و از نظر حجم از سوره‌‏های مفصلات و از سوره‌های نسبتا کوچک قرآن است.[۵] سوره طلاق از سوره‌های مخاطبات است که با خطاب «‌یا أَیهَا النَّبِی‌» آغاز می‌‏شوند.[۶] این سوره را در شمار سوره‌های ممتحنات نیز آورده‌اند؛[۷] که گفته شده این سوره‌ها با سوره ممتحنه تناسب محتوایی دارند.[۸][یادداشت ۲]

محتواى سوره

سوره طلاق را دربردارنده كلياتى درباره احكام طلاق به همراه اندرزها، تهديدها و بشارت‌هایی دانسته‌اند.[۹] این سوره افزون بر احکام طلاق، عده طلاق، زنان مطلقه، نفقه زنان باردارِ مطلقه و احکام رضاع،[۱۰] به سرنوشت جوامع و امم گذشته جهت عبرت آیندگان اشاره می‌کند. سخن از توحید، معاد، نبوت و توصیف متقین، همچنین سفارش به تقوا و توکل بر خداوند از دیگر موضوعات سوره طلاق است.[۱۱]

شأن نزول نخستین آیه

درباره شأن نزول نخستین آیه سوره طلاق «يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ...؛اى پيامبر، چون زنان را طلاق گوييد، در [زمان‌بندى‌] عدّه آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عدّه را نگه داريد» آمده است این آیه درباره عبدالله بن عمر که زنش را در حال حیض طلاق داده بود، نازل شد. با نزول این آیه پیامبر(ص) به عبدالله دستور داد به زنش رجوع کند و او را در خانه نگه دارد تا زمانی که از حیض پاک شد، اگر همچنان خواستار طلاق همسرش بود، بدون انجام عمل زناشویی او را طلاق دهد.[۱۳]

آیات مشهور

فرازی از آیه‌های دوم وسوم سوره طلاق

«وَ مَن يَتَّقِ اللَّـهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَ‌جًا *وَ يَرْ‌زُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَ مَن يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّـهِ فَهُوَ حَسْبُهُ ۚ إِنَّ اللَّـهَ بَالِغُ أَمْرِ‌هِ ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّـهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرً‌ا ﴿۲و۳﴾»
 (هر كس از خدا پروا كند، (خدا) براى او راه بيرون‌شدنى قرار مى‌دهد و از جايى كه حسابش را نمى‌كند، به او روزى مى‌رساند و هر كس بر خدا اعتماد كند او براى وى بس است. خدا فرمانش را به انجام‌رساننده است. به راستى خدا براى هر چيزى اندازه‌اى مقرر كرده است.)

مفسران درباره شأن نزول و تفسیر فراز پایانی آیه دوم و فراز آغازین آیه سوم سوره طلاق که غالباً با هم خوانده می‌شود، با استناد به روایات مباحثی درباره جمع بین عبادت و تقوا از یک سو و تلاش و توکل از سوی دیگر مطرح کرده‌اند[۱۴]علامه طباطبایی این دوآیه را از غُرر آیات[یادداشت ۳] قرآن دانسته و رعایت تقوی و ورع و پایبندی به دستورات الهی و رعایت حرمتشان را راهی برای برون رفت ازمشکلات زندگی برشمرده است.وی هم‌چنان حقیقت تقوی و توکل را معرفت به اسماء و صفات حق و انجام واجبات و ترک محرمات می‌داند که نتیجه‌اش فانی شدن اراده انسان در اراده الهی وقرار گرفتن تحت ولایت خداوند وبهره مندی از روزی های مادی و معنوی است. [۱۵] درباره شأن نزول این دو فراز آمده است، پسر عوف بن مالک اشجعی توسط مشرکان اسیر شد. عوف نزد پیامبر(ص) برای بی‌تابی همسرش در فراق فرزندش چاره‌جویی کرد. حضرت فرمود صبر پیشه کنید و زیاد ذکر لاحَولَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِالله بگویید. آنان نیز دستور پیامبر را انجام دادند تا روزی پسرشان از غافلگیری دشمن استفاده کرد و همراه با گله گوسفندانشان فرار کرد. به همین مناسبت این دو فراز نازل شد.[۱۶]

مجمع البیان ذیل این آیه از پیامبر(ص) نقل کرده است که هرکس تقوا پیشه کند، خدااو را از شبهات دنیا و سختی‌های مرگ و قیامت حفظ می‌کند و با استناد به روایتی از امام صادق(ع) فرموده است: هرکس تقوا پیشه کند، خداوند به دارایی‌های او برکت می‌دهد.[۱۷]

در تفسیر نمونه توصیهٔ خدا به تقوا و امیدبخشی او را به این جهت دانسته است که در آیات پیش، سخن از طلاق و نگرانی از مسائل معیشتی، ممکن است سبب عدم رعایت عدالت از طرف زن و شوهر یا شاهدان شود؛ به همین دلیل امر به رعایت تقوا کرده است.[۱۸]

علامه طباطبایی نیز در تفسیر المیزان ذیل این دو فراز گفته است: هرکس از کارهای حرام دوری کند، خداوند راه نجاتی از تنگی‌های زندگی برای او فراهم می‌کند؛ چرا که دین خدا بر اساس فطرت انسان است و انسان را به چیزی رهنمون می‌شود که سعادت دنیا و آخرتش را تضمین می‌کند؛ بنابراین انسان مؤمن نباید بترسد که اگر تقوا پیشه کند، از زندگی خوب در این دنیا، محروم می‌شود.[۱۹]

آيات الاحکام

هفت آیه ابتدایی سوره طلاق را که درباره احکام طلاق، عده طلاق، نفقه زنان باردار مطلقه و احکام رضاع است، جزو آیات الاحکام دانسته‌اند.[۲۰]

فضیلت و خواص

در فضیلت تلاوت سوره طلاق از پیامبر(ص) آمده است کسی‌که سوره طلاق را بخواند، بر سنت رسول الله خواهد مُرد.[۲۱] شیخ صدوق نیز از امام صادق(ع) نقل کرده است هرکس سوره‌های طلاق و تحریم را در نماز‌های واجب بخواند، خداوند او را در روز قیامت از ترس و حزن و آتش دوزخ در امان می‌دارد و او را به سبب خواندن اين دو سوره و محافظتش(تداوم قرائت) برآن به بهشت مى‌‏برد؛ زيرا اين دو سوره به پیامبر(ص) تعلق دارد.[۲۲]

متن و ترجمه سوره طلاق

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ

﴿يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحْصُوا الْعِدَّةَ وَاتَّقُوا اللَّهَ رَبَّكُمْ لَا تُخْرِجُوهُنَّ مِنْ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخْرُجْنَ إِلَّا أَنْ يَأْتِينَ بِفَاحِشَةٍ مُبَيِّنَةٍ وَتِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ وَمَنْ يَتَعَدَّ حُدُودَ اللَّهِ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ لَا تَدْرِي لَعَلَّ اللَّهَ يُحْدِثُ بَعْدَ ذَلِكَ أَمْرًا ۝١ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ فَارِقُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ وَأَشْهِدُوا ذَوَيْ عَدْلٍ مِنْكُمْ وَأَقِيمُوا الشَّهَادَةَ لِلَّهِ ذَلِكُمْ يُوعَظُ بِهِ مَنْ كَانَ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مَخْرَجًا ۝٢ وَيَرْزُقْهُ مِنْ حَيْثُ لَا يَحْتَسِبُ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ إِنَّ اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ قَدْرًا ۝٣ وَاللَّائِي يَئِسْنَ مِنَ الْمَحِيضِ مِنْ نِسَائِكُمْ إِنِ ارْتَبْتُمْ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَاثَةُ أَشْهُرٍ وَاللَّائِي لَمْ يَحِضْنَ وَأُولَاتُ الْأَحْمَالِ أَجَلُهُنَّ أَنْ يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَلْ لَهُ مِنْ أَمْرِهِ يُسْرًا ۝٤ ذَلِكَ أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَيْكُمْ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا ۝٥ أَسْكِنُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ سَكَنْتُمْ مِنْ وُجْدِكُمْ وَلَا تُضَارُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُوا عَلَيْهِنَّ وَإِنْ كُنَّ أُولَاتِ حَمْلٍ فَأَنْفِقُوا عَلَيْهِنَّ حَتَّى يَضَعْنَ حَمْلَهُنَّ فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأْتَمِرُوا بَيْنَكُمْ بِمَعْرُوفٍ وَإِنْ تَعَاسَرْتُمْ فَسَتُرْضِعُ لَهُ أُخْرَى ۝٦ لِيُنْفِقْ ذُو سَعَةٍ مِنْ سَعَتِهِ وَمَنْ قُدِرَ عَلَيْهِ رِزْقُهُ فَلْيُنْفِقْ مِمَّا آتَاهُ اللَّهُ لَا يُكَلِّفُ اللَّهُ نَفْسًا إِلَّا مَا آتَاهَا سَيَجْعَلُ اللَّهُ بَعْدَ عُسْرٍ يُسْرًا ۝٧ وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ عَتَتْ عَنْ أَمْرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِ فَحَاسَبْنَاهَا حِسَابًا شَدِيدًا وَعَذَّبْنَاهَا عَذَابًا نُكْرًا ۝٨ فَذَاقَتْ وَبَالَ أَمْرِهَا وَكَانَ عَاقِبَةُ أَمْرِهَا خُسْرًا ۝٩ أَعَدَّ اللَّهُ لَهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فَاتَّقُوا اللَّهَ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ الَّذِينَ آمَنُوا قَدْ أَنْزَلَ اللَّهُ إِلَيْكُمْ ذِكْرًا ۝١٠ رَسُولًا يَتْلُو عَلَيْكُمْ آيَاتِ اللَّهِ مُبَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ وَمَنْ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُدْخِلْهُ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا قَدْ أَحْسَنَ اللَّهُ لَهُ رِزْقًا ۝١١ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ وَمِنَ الْأَرْضِ مِثْلَهُنَّ يَتَنَزَّلُ الْأَمْرُ بَيْنَهُنَّ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ وَأَنَّ اللَّهَ قَدْ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيْءٍ عِلْمًا ۝١٢

﴿به نام خداوند رحمتگر مهربان. ای پیامبر چون زنان را طلاق گویید در [زمان‌بندی] عده آنان طلاقشان گویید و حساب آن عده را نگه دارید و از خدا پروردگارتان بترسید آنان را از خانه‌هایشان بیرون مکنید و بیرون نروند مگر آنکه مرتکب کار زشت آشکاری شده باشند این است احکام الهی و هر کس از مقررات خدا [پای] فراتر نهد قطعاً به خودش ستم کرده است نمی‌دانی شاید خدا پس از این پیشامدی پدیدآورد ۝١ پس چون عده آنان به سر رسید [یا] به شایستگی نگاهشان دارید یا به شایستگی از آنان جدا شوید و دو تن [مرد] عادل را از میان خود گواه گیرید و گواهی را برای خدا به پا دارید این است اندرزی که به آن کس که به خدا و روز بازپسین ایمان دارد داده می‌شود و هر کس از خدا پروا کند [خدا] برای او راه بیرون‌شدنی قرار می‌دهد ۝٢ و از جایی که حسابش را نمی‌کند به او روزی می‌رساند و هر کس بر خدا اعتماد کند او برای وی بس است‌خدا فرمانش را به انجام‌رساننده است به راستی خدا برای هر چیزی اندازه‌ای مقرر کرده است ۝٣ و آن زنان شما که از خون‌دیدن [ماهانه] نومیدند اگر شک دارید [که خون می‌بینند یا نه] عده آنان سه ماه است و [دخترانی] که [هنوز] خون ندیده‌اند [نیز عده‌شان سه ماه است] و زنان آبستن مدتشان این است که وضع حمل کنند و هر کس از خدا پروا دارد [خدا] برای او در کارش تسهیلی فراهم سازد ۝٤ این است فرمان خدا که آن را به سوی شما فرستاده است و هر کس از خدا پروا کند بدیهایش را از او بزداید و پاداشش را بزرگ گرداند ۝٥ همان‌جا که [خود] سکونت دارید به قدر استطاعت‌خویش آنان را جای دهید و به آنها آسیب [و زیان] مرسانید تا عرصه را بر آنان تنگ کنید و اگر باردارند خرجشان را بدهید تا وضع حمل کنند و اگر برای شما [بچه] شیر می‌دهند مزدشان را به ایشان بدهید و به شایستگی میان خود به مشورت پردازید و اگر کارتان [در این مورد] با هم به دشواری کشید [زن] دیگری [بچه را] شیر دهد ۝٦ بر توانگر است که از دارایی خود هزینه کند و هر که روزی او تنگ باشد باید از آنچه خدا به او داده خرج کند خدا هیچ‌کس را جز [به قدر] آنچه به او داده است تکلیف نمی‌کند خدا به زودی پس از دشواری آسانی فراهم می‌کند ۝٧ و چه بسیار شهرها که از فرمان پروردگار خود و پیامبرانش سر پیچیدند و از آنها حسابی سخت کشیدیم و آنان را به عذابی [بس] زشت عذاب کردیم ۝٨ تا کیفر زشت عمل خود را چشیدند و پایان کارشان زیان بود ۝٩ خدا برای آنان عذابی سخت آماده کرده است پس ای خردمندانی که ایمان آورده‌اید از خدا بترسید راستی که خدا سوی شما تذکاری فرو فرستاده است ۝١٠ پیامبری که آیات روشنگر خدا را بر شما تلاوت می‌کند تا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته کرده‌اند از تاریکیها به سوی روشنایی بیرون برد و هر کس به خدا بگرود و کار شایسته کند او را در باغهایی که از زیر [درختان] آن جویبارها روان است درمی‌آورد جاودانه در آن می‌مانند قطعاً خدا روزی را برای او خوش کرده است ۝١١ خدا همان کسی است که هفت آسمان و همانند آنها هفت زمین آفرید فرمان [خدا] در میان آنها فرود می‌آید تا بدانید که خدا بر هر چیزی تواناست و به راستی دانش وی هر چیزی را دربر گرفته است ۝١٢


سوره پیشین:
سوره تغابن
سوره طلاق
سوره‌های مکیسوره‌های مدنی
سوره پسین:
سوره تحریم

١.فاتحه ٢.بقره ٣.آل‌عمران ٤.نساء ٥.مائده ٦.انعام ٧.اعراف ٨.انفال ٩.توبه ١٠.یونس ١١.هود ١٢.یوسف ١٣.رعد ١٤.ابراهیم ١٥.حجر ١٦.نحل ١٧.اسراء ١٨.کهف ١٩.مریم ٢٠.طه ٢١.انبیاء ٢٢.حج ٢٣.مؤمنون ٢٤.نور ٢٥.فرقان ٢٦.شعراء ٢٧.نمل ٢٨.قصص ٢٩.عنکبوت ٣٠.روم ٣١.لقمان ٣٢.سجده ٣٣.احزاب ٣٤.سبأ ٣٥.فاطر ٣٦.یس ٣٧.صافات ٣٨.ص ٣٩.زمر ٤٠.غافر ٤١.فصلت ٤٢.شوری ٤٣.زخرف ٤٤.دخان ٤٥.جاثیه ٤٦.احقاف ٤٧.محمد ٤٨.فتح ٤٩.حجرات ٥٠.ق ٥١.ذاریات ٥٢.طور ٥٣.نجم ٥٤.قمر ٥٥.الرحمن ٥٦.واقعه ٥٧.حدید ٥٨.مجادله ٥٩.حشر ٦٠.ممتحنه ٦١.صف ٦٢.جمعه ٦٣.منافقون ٦٤.تغابن ٦٥.طلاق ٦٦.تحریم ٦٧.ملک ٦٨.قلم ٦٩.حاقه ٧٠.معارج ٧١.نوح ٧٢.جن ٧٣.مزمل ٧٤.مدثر ٧٥.قیامه ٧٦.انسان ٧٧.مرسلات ٧٨.نبأ ٧٩.نازعات ٨٠.عبس ٨١.تکویر ٨٢.انفطار ٨٣.مطففین ٨٤.انشقاق ٨٥.بروج ٨٦.طارق ٨٧.اعلی ٨٨.غاشیه ٨٩.فجر ٩٠.بلد ٩١.شمس ٩٢.لیل ٩٣.ضحی ٩٤.شرح ٩٥.تین ٩٦.علق ٩٧.قدر ٩٨.بینه ٩٩.زلزله ١٠٠.عادیات ١٠١.قارعه ١٠٢.تکاثر ١٠٣.عصر ١٠٤.همزه ١٠٥.فیل ١٠٦.قریش ١٠٧.ماعون ١٠٨.کوثر ١٠٩.کافرون ١١٠.نصر ١١١.مسد ١١٢.اخلاص ١١٣.فلق ١١٤.ناس


پانویس

  1. خرم‌شاهی، «سوره طلاق»، ص۱۲۵۶.
  2. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۱۷.
  3. عبدالباقی، محمدفؤاد، المعجم المفهرس لاالفاظ القرآن الکریم، ۱۴۱۴ق، ص۵۴۳.
  4. خرم‌شاهی، «سوره طلاق»، ص۱۲۵۶و۱۲۵۷.
  5. صفوی، «سوره طلاق»، ص۷۵۷.
  6. خرم‌شاهی، «سوره طلاق»، ص۱۲۵۷.
  7. رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰و۵۹۶.
  8. فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ج۱، ص۲۶۱۲.
  9. طباطبایی، الميزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۱۲.
  10. صفوی، «سوره طلاق»، ص۷۵۷.
  11. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۱۷.
  12. خامه‌گر، محمد، ساختار سوره‌های قرآن کریم، تهیه مؤسسه فرهنگی قرآن و عترت نورالثقلین، قم، نشر نشرا، چ۱، ۱۳۹۲ش.
  13. واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ص۴۵۶.
  14. طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۶۰و۴۶۱؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۴، ص۲۳۶-۲۴۰.
  15. طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۴ق، ج۱۹، ص۳۱۴-۳۱۶.
  16. واحدی، اسباب نزول القرآن، ۱۴۱۱ق، ۴۵۷.
  17. طبرسی، مجمع البيان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۶۰.
  18. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۲۴،ص۲۳۴.
  19. علامه طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۱۳و ۳۱۴.
  20. اردبیلی، زبده البیان فی احکام القرآن، تهران، ص۵۷۹-۵۸۰، ۵۳۹، ۵۹۴.
  21. طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۴۵۴.
  22. صدوق، ثواب الأعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۹.

یادداشت

  1. سوره بقره آیات ۲۲۷و ۲۲۹
  2. ممتحنات ۱۶ سوره قرآن است که گفته شده سیوطی آنها را به نام ممتحنات ذکر کرده است.رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۵۹۶ این سوره‌ها عبارتند از: فتح، حشر، سجده، طلاق، قلم، حجرات، تبارک، تغابن، منافقون، جمعه، صف، جن، نوح، مجادله، ممتحنه و تحریم (رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۲ش، ص۳۶۰.)
  3. «غرر آيات، آيات كليدى قرآن هستند كه راهگشاى بسيارى از آيات ديگر، بلكه پايه و ميزان عدل و مصباح روشنى براى حل پيچيدگى هاى بسيارى از احاديث اند وغالباً از آيات توحيدى هستند و يا رابطه‌اى تنگاتنگ با مسئله توحيد دارند و در رفع مشكلات تفسيرى و حديثى كارگشا هستند و از جمله مهم ترين ملاک‌هاى شناخت اين آيات، تأكيداتى است كه معصومان عليهم‌السلام نسبت به خاص بودن آيه دارند. http://marifat.nashriyat.ir/node/2872

منابع

  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند، تهران، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۸ق/۱۳۷۶ش.
  • اردبیلی، احمد بن محمد، زبدةالبیان، محقق محمدباقر بهبودى، تهران، مکتبه المرتضویه.
  • خرمشاهی، قوام الدین، «سوره طلاق»، در دانشنامه قرآن و قرآن‌پژوهی، تهران، دوستان-ناهید، ۱۳۷۷ش.
  • رامیار، محمود، تاریخ قرآن، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۲ش.
  • صدوق، محمد بن علی، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال‏، قم، دار الشریف رضی، ۱۴۰۶ق.
  • صفوی، سلمان، «سوره طلاق»، در دانشنامه معاصر قرآن کریم، قم، انتشارات سلمان آزاده، ۱۳۹۶ش.
  • طباطبایی، سیدمحمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، بیروت، موسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق.
  • عبدالباقی، محمد فؤاد، المعجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، بیروت، دارالمعرفه، چاپ چهارم، ۱۴۱۴ق.
  • طبرسى، فضل بن حسن، مجمع البيان فى تفسير القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
  • فرهنگ‌نامه علوم قرآن، قم، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
  • مكارم شيرازى، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الكتب الإسلامية، ۱۳۷۱ش.
  • واحدی، علی بن احمد، اسباب نزول القرآن‏، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ق.

پیوند به بیرون