عقیقه: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>Alikhosravi اصلاح لینک‌ها و حذف واژه‌های زائد |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{احکام}} | {{احکام}} | ||
'''عَقیقه'''، به سنت [[قربانی]] کردن در روز هفتم ولادت فرزند، برای حفظ او از بلاها گفته می‌شود. بنابر | '''عَقیقه'''، به سنت [[قربانی]] کردن در روز هفتم ولادت فرزند، برای حفظ او از بلاها گفته می‌شود. بنابر [[حدیث|احادیث]]، عقیقه از [[سنت|سنت‌ها]] و [[سیره]] مورد تأکید [[معصومین]] بوده است. عقیقه [[احکام شرعی|احکام]] و آدابی در زمینه نحوه انتخاب حیوان، چگونگی [[ذبح شرعی|ذبح]] و شرایط مصرف گوشت آن دارد. | ||
== مفهوم == | == مفهوم == | ||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
[[کلینی]] در [[کافی]] نزدیک به ۵۰ [[روایت]] درباره عقیقه آورده است.<ref> کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶</ref> در روایات، فلسفه عقیقه حفظ فرزند از بلاها دانسته شده است.<ref> کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۲۵</ref> | [[کلینی]] در [[کافی]] نزدیک به ۵۰ [[روایت]] درباره عقیقه آورده است.<ref> کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶</ref> در روایات، فلسفه عقیقه حفظ فرزند از بلاها دانسته شده است.<ref> کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۲۵</ref> | ||
احادیث متعددی درباره عقیقه کردن برای [[حسنین]](ع) توسط پیامبر وارد شده است با این مضمون که پیامبر روز هفتم تولد حسنین موی سرشان را تراشید و هم وزن آن نقره [[صدقه]] داد و قوچی برایشان صدقه داد.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص ۲۵۷، ح۳۸</ref> | احادیث متعددی درباره عقیقه کردن برای [[حسنین]](ع) توسط [[پیامبر اسلام|پیامبر]] وارد شده است با این مضمون که پیامبر روز هفتم تولد حسنین موی سرشان را تراشید و هم وزن آن نقره [[صدقه]] داد و قوچی برایشان صدقه داد.<ref>بحارالانوار، ج۴۳، ص ۲۵۷، ح۳۸</ref> | ||
در برخی روایت عقیقه و تراشیدن سر [[حسنین]](ع) به [[حضرت زهرا(س)]] نسبت داده شده است.<ref>بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۱۲</ref>{{سخ}} | در برخی روایت عقیقه و تراشیدن سر [[حسنین]](ع) به [[حضرت زهرا(س)]] نسبت داده شده است.<ref>بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۱۲</ref>{{سخ}} | ||
در برخی روایات آمده است که [[پیامبر(ص)]] هنگامی که به [[رسالت]] [[بعثت|مبعوث]] شد برای خودش عقیقه کرد.<ref>وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۱۴۵، ح۳</ref>{{سخ}} | در برخی روایات آمده است که [[پیامبر(ص)]] هنگامی که به [[رسالت]] [[بعثت|مبعوث]] شد برای خودش عقیقه کرد.<ref>وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۱۴۵، ح۳</ref>{{سخ}} | ||
[[محمد بن مسلم]] نقل کرده است که [[امام باقر(ع)]]، [[زید بن علی]] را مأمور کرد تا برای دو فرزند پسر خود که همزمان متولد شده بودند، دو رأس حیوان جهت عقیقه خریداری کند، اما به علت کمبود و گرانی در آن دوره زید یک رأس خریداری کرد و خرید حیوان دوم برای او مشکل شد. به همین جهت از امام باقر(ع) پرسید آیا می‌توان قیمت آن را [[صدقه]] داد؟ حضرت پاسخ داد:«در جست و جوی خرید باش؛ زیرا [[خداوند]] | [[محمد بن مسلم]] نقل کرده است که [[امام باقر(ع)]]، [[زید بن علی]] را مأمور کرد تا برای دو فرزند پسر خود که همزمان متولد شده بودند، دو رأس حیوان جهت عقیقه خریداری کند، اما به علت کمبود و گرانی در آن دوره زید یک رأس خریداری کرد و خرید حیوان دوم برای او مشکل شد. به همین جهت از امام باقر(ع) پرسید آیا می‌توان قیمت آن را [[صدقه]] داد؟ حضرت پاسخ داد:«در جست و جوی خرید باش؛ زیرا [[خداوند]] ریخته شدن خون (سر بریدن حیوان) و بخشش طعام را دوست دارد.<ref>الکافی، ج۶، ص۲۵، ح۸</ref>{{سخ}} | ||
[[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] نقل کرده است که [[امام حسن عسکری]] گوسفند ذبح شده‌ای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۳</ref> | [[شیخ صدوق]] در کتاب [[کمال الدین]] نقل کرده است که [[امام حسن عسکری]] گوسفند ذبح شده‌ای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۳</ref> | ||
== آدب عقیقه == | == آدب عقیقه == | ||
*مستحب است که، برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان ماده، قربانی شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | *مستحب است که، برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان ماده، قربانی شود.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
*اگر عقیقه | *اگر عقیقه تاهنگام [[بلوغ]]، داده نشود، [[مستحب]] است انسان خود پس از [[بلوغ]]، عقیقه دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴</ref> | ||
*عقیده مشهور فقهای شیعه [[استحباب]] عقیقه است.<ref> شیخ طوسی، خلاف، ج۶، ص۶۷؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۷</ref> اما [[سید مرتضی]] و به گفته [[صاحب جواهر]] [[ابن جنید اسکافی]] عقیقه را [[واجب]] می‌دانسته‌اند.<ref> سید مرتضی، الانتصار، ص۴۰۶؛ محقق داماد، إثنا عشر رسالة، ص۱۲۱؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۶</ref> احادیثی نیز در [[وجوب]] آن وارد شده است<ref> نک:کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۵-۲۶۶</ref> که از نظر دیگر فقها بر [[استحباب]] مؤکد حمل می‌شوند. | *عقیده مشهور [[فقها|فقهای]] [[شیعه اثنا عشری|شیعه]] [[استحباب]] عقیقه است.<ref> شیخ طوسی، خلاف، ج۶، ص۶۷؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۷</ref> اما [[سید مرتضی]] و به گفته [[صاحب جواهر]] [[ابن جنید اسکافی]] عقیقه را [[واجب]] می‌دانسته‌اند.<ref> سید مرتضی، الانتصار، ص۴۰۶؛ محقق داماد، إثنا عشر رسالة، ص۱۲۱؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۶</ref> احادیثی نیز در [[وجوب]] آن وارد شده است<ref> نک:کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۵-۲۶۶</ref> که از نظر دیگر فقها بر [[استحباب]] مؤکد حمل می‌شوند. | ||
*در بعضی احادیث آمده است که قربانی به جای عقیقه کفایت می‌کند. مقصود از این روایات را قربانی [[حج]] دانسته‌اند.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۱و ۲و۳</ref> | *در بعضی احادیث آمده است که قربانی به جای عقیقه کفایت می‌کند. مقصود از این روایات را قربانی [[حج]] دانسته‌اند.<ref>وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۱و ۲و۳</ref> | ||
| خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
* مستحب است که ران یا یک چهارم آن به قابله(مامای نوزاد) داده شود، و اگر او نباشد مادر نوزاد [[صدقه]] دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | * مستحب است که ران یا یک چهارم آن به قابله(مامای نوزاد) داده شود، و اگر او نباشد مادر نوزاد [[صدقه]] دهد.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
* [[مکروه]] است که والدین از آن بخورند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳، کلینی، کافی، ج۶، ۳۲</ref> | * [[مکروه]] است که والدین از آن بخورند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳، کلینی، کافی، ج۶، ۳۲</ref> | ||
* مستحب است که گوشت آن پخته شود، و دست کم ۱۰ تن از فقرا و همسایگان | * مستحب است که گوشت آن پخته شود، و دست کم ۱۰ تن از فقرا و همسایگان شیعه برای آن دعوت شوند.<ref> شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳</ref> | ||
== دعای عقیقه == | == دعای عقیقه == | ||
نسخهٔ ۲۴ آوریل ۲۰۱۸، ساعت ۱۶:۱۳
| بخشی از احکام عملی و فقهی |
|---|
 |
عَقیقه، به سنت قربانی کردن در روز هفتم ولادت فرزند، برای حفظ او از بلاها گفته می‌شود. بنابر احادیث، عقیقه از سنت‌ها و سیره مورد تأکید معصومین بوده است. عقیقه احکام و آدابی در زمینه نحوه انتخاب حیوان، چگونگی ذبح و شرایط مصرف گوشت آن دارد.
مفهوم
عقیقه در اصطلاح فقهی، به حیوانی گفته می‌شود که در روز هفتم تولد نوزاد، قربانی می‌شود.[۱] چون در این روز، موی سر بچه تراشیده می‌شود، قربانی این روز را عقیقه می‌نامند.
عقیقه در سیره معصومان
کلینی در کافی نزدیک به ۵۰ روایت درباره عقیقه آورده است.[۲] در روایات، فلسفه عقیقه حفظ فرزند از بلاها دانسته شده است.[۳]
احادیث متعددی درباره عقیقه کردن برای حسنین(ع) توسط پیامبر وارد شده است با این مضمون که پیامبر روز هفتم تولد حسنین موی سرشان را تراشید و هم وزن آن نقره صدقه داد و قوچی برایشان صدقه داد.[۴]
در برخی روایت عقیقه و تراشیدن سر حسنین(ع) به حضرت زهرا(س) نسبت داده شده است.[۵]
در برخی روایات آمده است که پیامبر(ص) هنگامی که به رسالت مبعوث شد برای خودش عقیقه کرد.[۶]
محمد بن مسلم نقل کرده است که امام باقر(ع)، زید بن علی را مأمور کرد تا برای دو فرزند پسر خود که همزمان متولد شده بودند، دو رأس حیوان جهت عقیقه خریداری کند، اما به علت کمبود و گرانی در آن دوره زید یک رأس خریداری کرد و خرید حیوان دوم برای او مشکل شد. به همین جهت از امام باقر(ع) پرسید آیا می‌توان قیمت آن را صدقه داد؟ حضرت پاسخ داد:«در جست و جوی خرید باش؛ زیرا خداوند ریخته شدن خون (سر بریدن حیوان) و بخشش طعام را دوست دارد.[۷]
شیخ صدوق در کتاب کمال الدین نقل کرده است که امام حسن عسکری گوسفند ذبح شده‌ای را برای کسی فرستاد و فرمود: این عقیقه فرزندم محمد است.[۸]
آدب عقیقه
- مستحب است که، برای نوزاد پسر، حیوان نر و برای نوزاد دختر، حیوان ماده، قربانی شود.[۹]
- اگر عقیقه تاهنگام بلوغ، داده نشود، مستحب است انسان خود پس از بلوغ، عقیقه دهد.[۱۰]
- عقیده مشهور فقهای شیعه استحباب عقیقه است.[۱۱] اما سید مرتضی و به گفته صاحب جواهر ابن جنید اسکافی عقیقه را واجب می‌دانسته‌اند.[۱۲] احادیثی نیز در وجوب آن وارد شده است[۱۳] که از نظر دیگر فقها بر استحباب مؤکد حمل می‌شوند.
- در بعضی احادیث آمده است که قربانی به جای عقیقه کفایت می‌کند. مقصود از این روایات را قربانی حج دانسته‌اند.[۱۴]
احکام و شرایط عقیقه
- عقیقه، باید از چهارپایان گوسفند، گاو و شتر باشد.[۱۵]
- مستحب است که در آن شروط قربانی رعایت شود.[۱۶]
- صدقه دادن پول به جای آن، کافی نیست.[۱۷]
- شکستن استخوان‌های آن کراهت دارد.[۱۸]
- قربانی و تراشیدن موی سر نوزاد در یک مکان انجام شود.[۱۹]
- حیوان پس از تراشیدن سر نوزاد، ذبح گردد.[۲۰]
موارد مصرف
- مستحب است که ران یا یک چهارم آن به قابله(مامای نوزاد) داده شود، و اگر او نباشد مادر نوزاد صدقه دهد.[۲۱]
- مکروه است که والدین از آن بخورند.[۲۲]
- مستحب است که گوشت آن پخته شود، و دست کم ۱۰ تن از فقرا و همسایگان شیعه برای آن دعوت شوند.[۲۳]
دعای عقیقه
- «بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ اللَّهُمَّ عَقِیقَةٌ عَنْ فُلَانٍ (به جای فلان، نام نوزاد گفته می‌شود) لَحْمُهَا بِلَحْمِهِ وَ دَمُهَا بِدَمِهِ وَ عَظْمُهَا بِعَظْمِهِ اللَّهُمَّ اجْعَلْهُ وِقَاءً لآِلِ مُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله»[۲۴]
دعای دیگری نیز در این زمینه وارد شده است:
- يا قَوْمِ اِنّى بَرىٌ مِمّا تُشْرِكُونَ اِنّى وَجَّهْتُ وَجْهِىَ لِلَّذى فَطَرَ السَّمواتِ وَالْاَرْضَ حَنيفاً مُسْلِماً وَ ما اَنَا مِنَ الْمُشْرِكينَ اِنَّ صَلوتى وَ نُسُكى وَ مَحْياىَ وَ مَماتى لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمينَ لا شَريكَ لَهُ وَ بِذلِكَ اُمِرْتُ وَ اَنَا مِنَ الْمُسْلِمينَ اَللّهُمَّ مِنْكَ وَ لَكَ بِسْمِ اللَّهِ وَ بِاللَّهِ وَاللَّهُ اَكْبَرُ اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ تَقَبَّلْ مِنْ .... و نام فرزند را بگويد سپس ذبح كند.[۲۵]
پانویس
الگوی پانویس غیرفعال شده است. لطفا از الگوی پانوشت استفاده شود
منابع
- شیخ بهائی، جامع عباسی، ناشر: مؤسسة انتشارات فراهانی، طهران. (چاپ سنگی).
- محقق داماد، إثنا عشر رساله: طبع و نشر: السید جمال الدین المیر دامادی بخط أحمد النجفی الزنجانی.
- کلینی، الکافی، دارالکتب الإسلامیة، تهران، ۱۳۶۵ش.
- سید مرتضی، الانتصار فی انفرادات الإمامیه، مصحح: محقق: گروه پژوهش دفتر انتشارات اسلام، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۱۵ ق
- شیخ طوسی، الخلاف، محقق: علی خراسانی- سید جواد شهرستانی- مهدی طه نجف- مجتبی عراقی، ناشر: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، قم، ۱۴۰۷ق
- نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام،اس قوچانی، علی آخوندی، محقق: عب ناشر:دارإحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۴ق.
پیوند به بیرون
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ مجمع البحرین، ج۵، ص۲۱۵
- ↑ کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶
- ↑ کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۲۵
- ↑ بحارالانوار، ج۴۳، ص ۲۵۷، ح۳۸
- ↑ بحارالانوار، ج۱۰۴، ص۱۱۲
- ↑ وسایل الشیعه، ج۱۵، ص۱۴۵، ح۳
- ↑ الکافی، ج۶، ص۲۵، ح۸
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴
- ↑ شیخ طوسی، خلاف، ج۶، ص۶۷؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۷
- ↑ سید مرتضی، الانتصار، ص۴۰۶؛ محقق داماد، إثنا عشر رسالة، ص۱۲۱؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۶
- ↑ نک:کلینی، کافی، ج۶، ص۲۴-۳۶؛ نجفی، جواهر، ج۳۱، ص۲۶۵-۲۶۶
- ↑ وسائل الشیعه، ج۱۵، ص۱۷۲، ح۱و ۲و۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳؛ کلینی، ج۶، ص۳۰
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴؛ محقق داماد، إثنا عشر رسالة، ص۱۲۱
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳، کلینی، کافی، ج۶، ۳۲
- ↑ شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۳
- ↑ کلینی، کافی، ج۶، ۳۱-۳۰
- ↑ اى قوم از آنچه شما شريك خدا قرار مى دهيد بيزارم، من متوجه نمودم رويم را به جانب كسى كه آسمانها و زمين را آفريد با خلوص و از سر تسليم، و من از شرك ورزان نيستم. به درستى كه نمازم و عبادتم و زندگى ام و مرگم براى خداست، پروردگار جهانيان، شريكى ندارد، به اين حقيقت امر شدم و من از مسلمانانم، خدايا از تو و براى تو، به نام تو و به تو، و خدا بزرگ تر است، خدايا درود فرست بر محمّد و خاندان محمّد، و از فلان فرزند فلان بپذير. شیخ بهائی، جامع عباسی، ص۳۰۴؛ کلینی، کافی، ج۶، ۳۱-۳۰