ستون توبه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز افزودن رده |
Khoshnoudi (بحث | مشارکت‌ها) اصلاح نویسه‌های عربی |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
در منابع تاریخی چنین آمده که یکی از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] به نام [[ابولبابه انصاری|بشیر بن عبدالمنذر انصاری]] مشهور به ابولبابه پس از ارتکاب [[گناه|گناهی]]، خود را به یکی از ستون‌های [[مسجدالنبی]] بست، و بعد از مدتی [[توبه|توبه‌اش]] پذیرفته گردید. از آن پس این ستون به نام ستون توبه یا ستون ابولبابه مشهور گردید.<ref>مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۹.</ref> | در منابع تاریخی چنین آمده که یکی از [[صحابه|اصحاب پیامبر(ص)]] به نام [[ابولبابه انصاری|بشیر بن عبدالمنذر انصاری]] مشهور به ابولبابه پس از ارتکاب [[گناه|گناهی]]، خود را به یکی از ستون‌های [[مسجدالنبی]] بست، و بعد از مدتی [[توبه|توبه‌اش]] پذیرفته گردید. از آن پس این ستون به نام ستون توبه یا ستون ابولبابه مشهور گردید.<ref>مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۹.</ref> | ||
این ستون چهارمین ستون از سمت منبر و دومین ستون از طرف مرقد پیامبر(ص) و سومین ستون از سوی قبله است<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> که در زمان پیامبر(ص) چوبی بود و به آن در عربی اُسطُوانَةُ التَّوْبَة یا اُسطُوانَةُ ابی‌لُبابَة می‌گویند<ref>مطهری، آزادی معنوی، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۹.</ref> گفته شده که اقدام ابولبابه، نوعی معاقبه و مجازات خودش در برابر کار خلاف بود؛ و نشان می‌دهد که این مرحله از [[اخلاق|کمالات اخلاقی]] در عصر پیامبر(ص) و میان یاران او وجود | این ستون چهارمین ستون از سمت منبر و دومین ستون از طرف مرقد پیامبر(ص) و سومین ستون از سوی قبله است<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> که در زمان پیامبر(ص) چوبی بود و به آن در عربی اُسطُوانَةُ التَّوْبَة یا اُسطُوانَةُ ابی‌لُبابَة می‌گویند<ref>مطهری، آزادی معنوی، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۹.</ref> گفته شده که اقدام ابولبابه، نوعی معاقبه و مجازات خودش در برابر کار خلاف بود؛ و نشان می‌دهد که این مرحله از [[اخلاق|کمالات اخلاقی]] در عصر پیامبر(ص) و میان یاران او وجود داشته است.<ref>مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۶۲.</ref> | ||
== علت توبه ابولبابه == | == علت توبه ابولبابه == | ||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
=== خبر دادن به یهودیان بنی‌قریظه === | === خبر دادن به یهودیان بنی‌قریظه === | ||
بعضی گفته‌اند ماجرای گناه و خطای ابولبابه در خبررسانی به [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]] و پس از [[غزوه خندق|جنگ خندق]] در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجرت]] بوده است. پس از خاتمه جنگ، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به سراغ بنی‌قریظه رفت و آنان را در حصار گرفت. ابولبابه از طرف پیامبر(ص) نزد بنی قریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بی‌توجهی به آنان گفت چون نقض عهد کرده‌اند، [[مرگ]] در انتظار آنهاست.<ref> | بعضی گفته‌اند ماجرای گناه و خطای ابولبابه در خبررسانی به [[بنی‌قریظه|یهودیان بنی‌قریظه]] و پس از [[غزوه خندق|جنگ خندق]] در [[سال ۵ هجری قمری|سال پنجم هجرت]] بوده است. پس از خاتمه جنگ، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] به سراغ بنی‌قریظه رفت و آنان را در حصار گرفت. ابولبابه از طرف پیامبر(ص) نزد بنی قریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بی‌توجهی به آنان گفت چون نقض عهد کرده‌اند، [[مرگ]] در انتظار آنهاست.<ref>الخیاری، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ۱۴۱۹ق، ص۹۴.</ref> این سخن می‌توانست بنی قریظه را به دفاع وادار کند. ابولبابه که خود متوجه خطای خویش شده بود، از قلعه بنی قریظه خارج شد و مستقیم به سوی [[مسجد]] رفت و خود را به یکی از ستون‌ها بست و شروع به گریه و زاری کرد و نماز خواند.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> پس از آن خبر رسید که [[خدا|خداوند]] توبه ابولبابه را پذیرفته است. این ستون به خاطر همین نقل، به نام ستون توبه معروف شد.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> [[ابن‌هشام]] و [[ابن‌اسحاق]] این روایت را تأیید کردند<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.</ref> و [[واقدی]] در المغازی این ماجرا را به تفصیل بیان کرده است.<ref>واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۰۸.</ref> | ||
گفته شده که [[آیه ۲۷ انفال]] در مورد پذیرش توبه ابولبابه نازل شد.<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.</ref> در شأن نزول | گفته شده که [[آیه ۲۷ انفال]] در مورد پذیرش توبه ابولبابه نازل شد.<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.</ref> در شأن نزول این آیه آمده است که ابولبابه در ماجرای یهودیان بنی‌قریظه به پیامبر(ص) خیانت کرد.<ref>قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص: ۳۰۰. | ||
</ref> در کتاب‌های سیره | </ref> در کتاب‌های سیره آمده است که آیه ۲۷ سوره انفال که خداوند به مسلمانان دستور می‌دهد که خیانت به [[خدا]] و [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول]] نکنند، درباره ابولبابه است. گرچه در این باره تردید وجود دارد؛ زیرا [[سوره انفال]] مربوط به [[سال ۲ هجری قمری|سال دوم هجری]] و [[غزوه بدر|جنگ بدر]] است.<ref>جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.</ref> | ||
{{همچنین ببینید|غزوه بنی‌قریظه}} | {{همچنین ببینید|غزوه بنی‌قریظه}} | ||
=== خودداری از شرکت در جنگ تبوک === | === خودداری از شرکت در جنگ تبوک === | ||
برخی اعتقاد دارند ماجرای ابولبابه در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] رخ داده است که او از فرمان پیامبر(ص) در جنگ تبوک تخلّف کرد. این روایت می‌گوید ابولبابه پس از آن پشیمان شد، و خود را با ریسمانی به ستون مسجد بست و [[سوگند|قسم]] یاد کرد که چیزی نخورد و نیاشامد، مگر آن که خداوند توبه او را بپذیرد، یا بمیرد. پس از هفت روز سپس خداوند از او گذشت. و پیامبر(ص) او را از آن ستون باز کردند، و بشارت دادند که خداوند او را | برخی اعتقاد دارند ماجرای ابولبابه در [[غزوه تبوک|جنگ تبوک]] رخ داده است که او از فرمان پیامبر(ص) در جنگ تبوک تخلّف کرد. این روایت می‌گوید ابولبابه پس از آن پشیمان شد، و خود را با ریسمانی به ستون مسجد بست و [[سوگند|قسم]] یاد کرد که چیزی نخورد و نیاشامد، مگر آن که خداوند توبه او را بپذیرد، یا بمیرد. پس از هفت روز سپس خداوند از او گذشت. و پیامبر(ص) او را از آن ستون باز کردند، و بشارت دادند که خداوند او را بخشوده است.<ref>گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.</ref> گفته‌اند شأن نزول آیه ۱۰۲ سوره توبه درباره کسانی است که از حضور در جنگ تبوک خودداری کردند و ابولبابه یکی از آنها بود.<ref>میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰۷. | ||
</ref> | </ref> | ||
عده‌ای از [[تفسیر قرآن|مفسران]] [[اسباب نزول|شأن نزول]] [[آیه ۱۰۲ سوره توبه]] را دربارهٔ داستان ابولبابه انصاری می‌دانند. [[ابو حمزه | عده‌ای از [[تفسیر قرآن|مفسران]] [[اسباب نزول|شأن نزول]] [[آیه ۱۰۲ سوره توبه]] را دربارهٔ داستان ابولبابه انصاری می‌دانند. [[ابو حمزه ثمالی]] می‌گوید سه نفر از [[انصار]] به نام‌های ابولبابه بن عبد المنذر، و ثعلبة ودیعة، و اوس بن حذام از همراهی پیامبر(ص) به تبوک خودداری و تخلف کردند، و چون آیاتی را که درباره متخلفین از آن حضرت نازل شد شنیدند، پشیمان شدند و خود را به ستون‌های مسجد مدینه بستند. از [[امام محمد باقر علیه‌السلام|امام باقر(ع)]] روایت شده که گفته است این آیه درباره ابولبابه نازل شد. و [[زهری|زُهری]] از فقیهان و محدثان [[قرن دوم هجری]] نیز گفته است که آیه درباره خصوص ابولبابه نازل شد که در جنگ تبوک از رفتن با پیامبر(ص) خودداری کرد.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۰۱. | ||
</ref> | </ref> | ||
== فضیلت و اعمال == | == فضیلت و اعمال == | ||
خواندن دو رکعت نماز نزد ستون توبه و دعای مخصوص و طلب حاجت و استغفار از اعمالی است که در احادیث سفارش شده است.<ref>گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.</ref> به روایتی، پیامبر(ص) بیشترین نوافل خود را در کنار ستون توبه می‌گزارد و پس از نماز صبح در کنار آن می‌نشست و مستضعفان و مستمندان و کسانی که جایگاهی جز مسجد نداشتند، گردش جمع می‌شدند و تا طلوع آفتاب با آنان به گفتگو می‌نشست و آیاتی که در آن شب بر وی نازل شده بود، بر ایشان تلاوت می‌کرد.<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.</ref> | خواندن دو رکعت نماز نزد ستون توبه و دعای مخصوص و طلب حاجت و استغفار از اعمالی است که در احادیث سفارش شده است.<ref>گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.</ref> به روایتی، پیامبر(ص) بیشترین نوافل خود را در کنار ستون توبه می‌گزارد و پس از نماز صبح در کنار آن می‌نشست و مستضعفان و مستمندان و کسانی که جایگاهی جز مسجد نداشتند، گردش جمع می‌شدند و تا طلوع آفتاب با آنان به گفتگو می‌نشست و آیاتی که در آن شب بر وی نازل شده بود، بر ایشان تلاوت می‌کرد.<ref>شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.</ref> | ||
[[مستحب]] است مسافر برای برآمدن حاجت خود در مسجدالنبی اعتکاف کند؛ بدین صورت که سه روز؛ روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه روزه بگیرد و شب و روز چهارشنبه نزد ستون توبه و شب و روز پنج‌شنبه کنار ستون، مقابل ستون توبه از طرف مقام رسول(ص) و شب و روز جمعه نزد ستونی دیگر از دست راست که نزدیک محراب و محل نماز پیامبر است بماند و نمازهای خود را به جا آورد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۴، ص۳۹۰. ۱۳۸۲ش؛ بروجردی، جامع | [[مستحب]] است مسافر برای برآمدن حاجت خود در مسجدالنبی اعتکاف کند؛ بدین صورت که سه روز؛ روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه روزه بگیرد و شب و روز چهارشنبه نزد ستون توبه و شب و روز پنج‌شنبه کنار ستون، مقابل ستون توبه از طرف مقام رسول(ص) و شب و روز جمعه نزد ستونی دیگر از دست راست که نزدیک محراب و محل نماز پیامبر است بماند و نمازهای خود را به جا آورد.<ref>هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۴، ص۳۹۰. ۱۳۸۲ش؛ بروجردی، جامع أحادیث الشیعة، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۲۷۹.</ref> از [[امام صادق(ع)]] روایت است که مسافر در [[مدینه]] اولین روزش، چهارشنبه را روزه بگیرد و شب چهارشنبه، کنار ستون توبه، نماز بخواند و روز چهارشنبه، کنار آن بنشیند.<ref>محمدی ری‌شهری، حج و عمره در قرآن و حدیث، ۱۳۸۶ش، ص۶۰۷.</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* بروجردی، سید محمدحسین، قم، جامع | * بروجردی، سید محمدحسین، قم، جامع أحادیث الشیعة، نشر الصحف، ۱۳۷۳ش | ||
* جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکّه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش. | * جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکّه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش. | ||
* | * خیاری، أحمد یاسین، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ریاض، المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة، ۱۴۱۹ق. | ||
* شُراب، محمد محمدحسن، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی (ترجمه المعالم الأثیره فی السنة و السیرة)، ترجمه حمید رضا شیخی، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش. | * شُراب، محمد محمدحسن، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی (ترجمه المعالم الأثیره فی السنة و السیرة)، ترجمه حمید رضا شیخی، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش. | ||
* | * طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش. | ||
* قرائتی، محسن، | * قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش. | ||
* گلپایگانی، سید محمدرضا، آداب و احکام حج، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | * گلپایگانی، سید محمدرضا، آداب و احکام حج، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق. | ||
* محمدی ری‌شهری، محمد، حج و عمره در قرآن و حدیث، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، چاپ سوم. | * محمدی ری‌شهری، محمد، حج و عمره در قرآن و حدیث، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، چاپ سوم. | ||
* مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، تهران صدرا، ۱۳۹۰ش. | * مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، تهران صدرا، ۱۳۹۰ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | * مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول، ۱۳۷۷ش. | ||
* | * میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۱ش. | ||
* مُهری، محمد جواد، احسن القصص، قم، انتشارات آیین دانش، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش. | * مُهری، محمد جواد، احسن القصص، قم، انتشارات آیین دانش، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش. | ||
* هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش. | * هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش. | ||
* | * واقدی، محمدبن عمر، مغازی، به کوشش مارسدن جونز، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
نسخهٔ ۷ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۷:۵۴
ستون توبه (به عربی: اُسطُوانَةُ التَّوْبَة) از ستون‌های مسجدالنبی است که به سبب توبه ابولبابه و بخشش او از سوی خداوند، فضیلت و جایگاه خاصی دارد. ابولبابه از اصحاب پیامبر(ص) بود که گفته شده است خبر محرمانه‌ای را در اختیار یهودیان بنی‌قریظه قرار داد. او پس از این گناه پشیمان شد و خود را به یکی از ستون‌های مسجدالنبی بست و پس از مدتی توبه او پذیرفته شد. برخی معتقدند گناه و توبه ابولبابه در جنگ تبوک رخ داده است که او از رفتن به جنگ خودداری کرد. ستون توبه به ستون ابولبابه هم مشهور است. این ستون جایگاه ویژه‌ای دارد و اعمالی برای آن برشمرده‌اند که از آن جمله، نماز و استغفار زائران در کنار آن است.
معرفی و ماجرای تاریخی
در منابع تاریخی چنین آمده که یکی از اصحاب پیامبر(ص) به نام بشیر بن عبدالمنذر انصاری مشهور به ابولبابه پس از ارتکاب گناهی، خود را به یکی از ستون‌های مسجدالنبی بست، و بعد از مدتی توبه‌اش پذیرفته گردید. از آن پس این ستون به نام ستون توبه یا ستون ابولبابه مشهور گردید.[۱]
این ستون چهارمین ستون از سمت منبر و دومین ستون از طرف مرقد پیامبر(ص) و سومین ستون از سوی قبله است[۲] که در زمان پیامبر(ص) چوبی بود و به آن در عربی اُسطُوانَةُ التَّوْبَة یا اُسطُوانَةُ ابی‌لُبابَة می‌گویند[۳] گفته شده که اقدام ابولبابه، نوعی معاقبه و مجازات خودش در برابر کار خلاف بود؛ و نشان می‌دهد که این مرحله از کمالات اخلاقی در عصر پیامبر(ص) و میان یاران او وجود داشته است.[۴]
علت توبه ابولبابه
میان سیره‌نویسان و محدّثان دربارهٔ گناه ابولبابه اختلاف است. جمعی بر این باورند که او به واسطه تخلّف از شرکت در غزوه تبوک، احساس گناه کرد؛[۵] و بعضی گفته‌اند این گناه، در اختیار قرار دادن یک خبر به یهودیان بنی‌قریظه بود.[۶]
خبر دادن به یهودیان بنی‌قریظه
بعضی گفته‌اند ماجرای گناه و خطای ابولبابه در خبررسانی به یهودیان بنی‌قریظه و پس از جنگ خندق در سال پنجم هجرت بوده است. پس از خاتمه جنگ، پیامبر(ص) به سراغ بنی‌قریظه رفت و آنان را در حصار گرفت. ابولبابه از طرف پیامبر(ص) نزد بنی قریظه رفت تا با آنان سخن بگوید. وی از روی بی‌توجهی به آنان گفت چون نقض عهد کرده‌اند، مرگ در انتظار آنهاست.[۷] این سخن می‌توانست بنی قریظه را به دفاع وادار کند. ابولبابه که خود متوجه خطای خویش شده بود، از قلعه بنی قریظه خارج شد و مستقیم به سوی مسجد رفت و خود را به یکی از ستون‌ها بست و شروع به گریه و زاری کرد و نماز خواند.[۸] پس از آن خبر رسید که خداوند توبه ابولبابه را پذیرفته است. این ستون به خاطر همین نقل، به نام ستون توبه معروف شد.[۹] ابن‌هشام و ابن‌اسحاق این روایت را تأیید کردند[۱۰] و واقدی در المغازی این ماجرا را به تفصیل بیان کرده است.[۱۱]
گفته شده که آیه ۲۷ انفال در مورد پذیرش توبه ابولبابه نازل شد.[۱۲] در شأن نزول این آیه آمده است که ابولبابه در ماجرای یهودیان بنی‌قریظه به پیامبر(ص) خیانت کرد.[۱۳] در کتاب‌های سیره آمده است که آیه ۲۷ سوره انفال که خداوند به مسلمانان دستور می‌دهد که خیانت به خدا و رسول نکنند، درباره ابولبابه است. گرچه در این باره تردید وجود دارد؛ زیرا سوره انفال مربوط به سال دوم هجری و جنگ بدر است.[۱۴]
خودداری از شرکت در جنگ تبوک
برخی اعتقاد دارند ماجرای ابولبابه در جنگ تبوک رخ داده است که او از فرمان پیامبر(ص) در جنگ تبوک تخلّف کرد. این روایت می‌گوید ابولبابه پس از آن پشیمان شد، و خود را با ریسمانی به ستون مسجد بست و قسم یاد کرد که چیزی نخورد و نیاشامد، مگر آن که خداوند توبه او را بپذیرد، یا بمیرد. پس از هفت روز سپس خداوند از او گذشت. و پیامبر(ص) او را از آن ستون باز کردند، و بشارت دادند که خداوند او را بخشوده است.[۱۵] گفته‌اند شأن نزول آیه ۱۰۲ سوره توبه درباره کسانی است که از حضور در جنگ تبوک خودداری کردند و ابولبابه یکی از آنها بود.[۱۶]
عده‌ای از مفسران شأن نزول آیه ۱۰۲ سوره توبه را دربارهٔ داستان ابولبابه انصاری می‌دانند. ابو حمزه ثمالی می‌گوید سه نفر از انصار به نام‌های ابولبابه بن عبد المنذر، و ثعلبة ودیعة، و اوس بن حذام از همراهی پیامبر(ص) به تبوک خودداری و تخلف کردند، و چون آیاتی را که درباره متخلفین از آن حضرت نازل شد شنیدند، پشیمان شدند و خود را به ستون‌های مسجد مدینه بستند. از امام باقر(ع) روایت شده که گفته است این آیه درباره ابولبابه نازل شد. و زُهری از فقیهان و محدثان قرن دوم هجری نیز گفته است که آیه درباره خصوص ابولبابه نازل شد که در جنگ تبوک از رفتن با پیامبر(ص) خودداری کرد.[۱۷]
فضیلت و اعمال
خواندن دو رکعت نماز نزد ستون توبه و دعای مخصوص و طلب حاجت و استغفار از اعمالی است که در احادیث سفارش شده است.[۱۸] به روایتی، پیامبر(ص) بیشترین نوافل خود را در کنار ستون توبه می‌گزارد و پس از نماز صبح در کنار آن می‌نشست و مستضعفان و مستمندان و کسانی که جایگاهی جز مسجد نداشتند، گردش جمع می‌شدند و تا طلوع آفتاب با آنان به گفتگو می‌نشست و آیاتی که در آن شب بر وی نازل شده بود، بر ایشان تلاوت می‌کرد.[۱۹]
مستحب است مسافر برای برآمدن حاجت خود در مسجدالنبی اعتکاف کند؛ بدین صورت که سه روز؛ روزهای چهارشنبه، پنج‌شنبه و جمعه روزه بگیرد و شب و روز چهارشنبه نزد ستون توبه و شب و روز پنج‌شنبه کنار ستون، مقابل ستون توبه از طرف مقام رسول(ص) و شب و روز جمعه نزد ستونی دیگر از دست راست که نزدیک محراب و محل نماز پیامبر است بماند و نمازهای خود را به جا آورد.[۲۰] از امام صادق(ع) روایت است که مسافر در مدینه اولین روزش، چهارشنبه را روزه بگیرد و شب چهارشنبه، کنار ستون توبه، نماز بخواند و روز چهارشنبه، کنار آن بنشیند.[۲۱]
پانویس
- ↑ مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۹.
- ↑ شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.
- ↑ مطهری، آزادی معنوی، ۱۳۹۰ش، ص۱۴۹.
- ↑ مکارم شیرازی، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۱، ص۲۶۲.
- ↑ شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.
- ↑ مُهری، احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ص۴۶۹.
- ↑ الخیاری، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ۱۴۱۹ق، ص۹۴.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.
- ↑ شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۱.
- ↑ واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۵۰۸.
- ↑ شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.
- ↑ قرائتی، تفسیر نور، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص: ۳۰۰.
- ↑ جعفریان، آثار اسلامی مکّه و مدینه، ۱۳۹۰ش، ص۲۲۵.
- ↑ گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.
- ↑ میبدی، کشف الاسرار و عدة الابرار، ۱۳۷۱ش، ج۴، ص۲۰۷.
- ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۵، ص۱۰۱.
- ↑ گلپایگانی، آداب و احکام حج، ۱۴۱۳ق، ۵۵۹ تا ۵۶۱.
- ↑ شُراب، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی، ۱۳۸۳ش، ص۴۲.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج۴، ص۳۹۰. ۱۳۸۲ش؛ بروجردی، جامع أحادیث الشیعة، ۱۳۷۳ش، ج۱۲، ص۲۷۹.
- ↑ محمدی ری‌شهری، حج و عمره در قرآن و حدیث، ۱۳۸۶ش، ص۶۰۷.
منابع
- بروجردی، سید محمدحسین، قم، جامع أحادیث الشیعة، نشر الصحف، ۱۳۷۳ش
- جعفریان، رسول، آثار اسلامی مکّه و مدینه، تهران، مشعر، ۱۳۹۰ش.
- خیاری، أحمد یاسین، تاریخ معالم المدینة المنورة قدیماً و حدیثاً، ریاض، المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة، ۱۴۱۹ق.
- شُراب، محمد محمدحسن، فرهنگ اعلام جغرافیایی - تاریخی در حدیث و سیره نبوی (ترجمه المعالم الأثیره فی السنة و السیرة)، ترجمه حمید رضا شیخی، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش.
- طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ناصرخسرو، ۱۳۷۲ش.
- قرائتی، محسن، تفسیر نور، تهران، مرکز فرهنگی درس‌هایی از قرآن، چاپ اول، ۱۳۸۸ش.
- گلپایگانی، سید محمدرضا، آداب و احکام حج، قم، دار القرآن الکریم، چاپ اول، ۱۴۱۳ق.
- محمدی ری‌شهری، محمد، حج و عمره در قرآن و حدیث، ترجمه جواد محدثی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۶ش، چاپ سوم.
- مطهری، مرتضی، آزادی معنوی، تهران صدرا، ۱۳۹۰ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، چاپ اول، ۱۳۷۷ش.
- میبدی، احمد بن محمد، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر، چاپ پنجم، ۱۳۷۱ش.
- مُهری، محمد جواد، احسن القصص، قم، انتشارات آیین دانش، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش.
- هاشمی شاهرودی، محمود، فرهنگ فقه فارسی، مؤسسه دائرة المعارف الفقه الاسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۲ش.
- واقدی، محمدبن عمر، مغازی، به کوشش مارسدن جونز، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق.