حبیب‌الله فضائلی(۱۳۰۱-۱۳۷۶ش) روحانی، خوشنویس، شاعر، کاتب و پژوهشگر. وی شعبه انجمن خوشنویسان ایران را در اصفهان تأسیس کرد. اطلس خط، قرآن کریم به کتابت فضائلی، گنجینة الاسرار و قصائد عمان سامانی از آثار اوست. قبل از انقلاب اسلامی ایران، اطلس خط به عنوان کتاب سال ایران برگزیده شد.
| روحانی، پژوهشگر، خوشنویس و شاعر | |
 | |
| اطلاعات فردی | |
|---|---|
| تاریخ تولد | ۱۲ اردیبهشت سال سال ۱۳۰۱ش |
| زادگاه | سمیرم |
| تاریخ وفات | ۱۳ آبان سال ۱۳۷۶ش |
| محل دفن | قطعه نام‌آوران باغ رضوان اصفهان |
| شهر وفات | اصفهان |
| اطلاعات علمی | |
| استادان | سید عبدالحسین طیب • آقا جمال الدین خوانساری • ملا حسینعلی صدیقین و ... |
| محل تحصیل | حوزه علمیه اصفهان • دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان • هنرستان هنرهای زیبا |
| تألیفات | اطلس خط (تحقیق در خطوط اسلامی) • مردآفرین روزگار، حضرت زینب(س) • قرآن کریم با کتابت فضائلی • گنجینةالاسرار و قصائد عمان سامانی • سرمشق‌های چلیپای نستعلیق و ... |
| فعالیت‌های اجتماعی-سیاسی | |
| اجتماعی | تاسیس شعبه انجمن خوشنویسان ایران در اصفهان |
زندگی‌نامه و تحصیلات
حبیب الله فضائلی ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۰۱ش در سمیرم متولد شد. وی در سیزده‌سالگی پدرش محمدابراهیم را از دست داد و مسؤولیت خانواده بر روی دوش او قرار گرفت. در سال ۱۳۲۵ش به اصفهان رفت و در مدرسه درکوشک اقامت گزیده و به تحصیل علوم دینی در حوزه علمیه پرداخت. از استادان او می‌توان به حاج آقا سیداحمد مقدس، شیخ عباسعلی ادیب، سیدحسن مدرس هاشمی، ملا حسینعلی صدیقین، محمدباقر زند کرمانی، آقافخر کلباسی، آقا جمال‌الدین خوانساری و سید عبدالحسین طیب اشاره کرد. در سال ۱۳۳۱ش در اصفهان ازدواج کرد. دو فرزند پسر به نام احمد و مهدی و دو فرزند دختر به نام زهرا و طاهره حاصل این ازدواج بودند.[۱]
او در دوره شبانه به تحصیل علوم جدید پرداخت و در سال ۱۳۳۳ش دیپلم گرفت و زبان عربی، تعلیمات دینی و هنر خوشنویسی را در مدرسه‌ها تدریس کرد. مدتی نیز در در دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان رشته زبان و ادبیات فارسی را پی گرفت تا اینکه به سال ۱۳۴۰ش لیسانس خود در این رشته را دریافت کرد.[۲] فضائلی پس از مدتی مبارزه با سرطان، در ۱۳ آبان سال ۱۳۷۶ش درگذشت.[۳] مزار او در قطعه نام‌آوران باغ رضوان اصفهان قرار دارد.[۴]
خوشنویسی
خوشنویسی یک هنر موروثی در خانواده فضائلی بود که آن را نزد پدر فراگرفته بود و این هنر را در اصفهان دنبال کرد. از میر محمد مهدی خلیقی‌پور، علی اکبر کاوه و حسن زرین خط مشق گرفت تا اینکه موفق به دریافت گواهینامه از استاد کاوه و از هنرستان هنرهای زیبا شد. او همچنین به مشق کردن از روی کتیبه‌های آثار تاریخی اصفهان و سنگ مزارهای تخت فولاد پرداخت و در نگارش هفت خط توانایی یافت، و به ویژه در نسخ و ثلث به استادی رسید.
وی در سال ۱۳۴۸ش شعبه انجمن خوشنویسان ایران را در اصفهان پایه‌گذاری کرد و سرپرستی آن را به عهده گرفت. در سال ۱۳۵۸ش از خدمت آموزش و پرورش بازنشسته شد.[۵]
در این سال‌ها کتیبه‌های حرم امام رضا(ع) در مشهد، حرم حضرت زینب(س) و حرم حضرت رقیه در سوریه، حرم عسکریین، حرم امام حسین(ع)، مسجد‌ها و حسینیه‌های اصفهان، شیراز، اهواز و تهران به قلم او نگارش یافت و نمایشگاه‌هایی از خط او در داخل و خارج کشور برپا شد.[۶]
اساتید
اساتید علوم دینی
- سیداحمد مقدّس.
- شیخ عباسعلی ادیب.
- حاج آقافخر کلباسی.
- سید عبدالحسین طیب.
- محمدباقر زند کرمانی.
- ملا حسینعلی صِدّیقین.
- سیدحسن مُدرِّس هاشمی.
- آقا جمال الدین خوانساری.[۷]
اساتید خط
- محمدابراهیم فضائلی.
- میر محمدمهدی خلیقی‌پور.
- حسن زرین‌خط.
- علی‌اکبر کاوه.[۸]
آثار
اطلس خط (تحقیق در خطوط اسلامی): دانشنامه خوشنویسی و شرح کامل تاریخ انواع خط، شیوه‌ها و مشاهیر خوشنویسی است. که در طول بیست سال به اتمام رسیده است.[۹]
- تعلیم خط (در قواعد خطوط اسلامی): کتاب حاضر، بخش دوم اطلس خط است که در طول پنج سال آماده شده است.
- ابرقو در رابطه با داستان اصحاب رس و زمان و مکان احتمالی آن‌ها: زمانی که یکی از دوستان ایشان به ذکر آثاری از ابرقو اشاره کرد، عزم سفر کرد، و با دیدن آن آثار از نزدیک، و تطبیق آن‌ها با خطبه حضرت علی در نهج البلاغه در مورد اصحاب رَسّ، این کتاب را نگاشت.
- مردآفرین روزگار، حضرت زینب(س): این کار پس از بازگشت از سفر زیارتی سوریه انجام پذیرفته، و متن کتاب نیز با کتابت و خوشنویسی او است.
- قرآن کریم با کتابت فضائلی به خط نسخ شیوه ایرانی، با ترجمه فارسی عبدالمحمد آیتی.
- سوره یس به خط ثلث بر روی صفحاتی از طلا که در در حرم امام رضا(ع) دیده می‌شود.
- گنجینةالاسرار و قصائد عمان سامانی، با تحلیل و کتابت استاد به خط نستعلیق.
- سرمشق‌های چلیپای نستعلیق.
- آیه نور یا گنج حقیقی.
- بوستان هنر خط
- شناخت قرآن.
- دیوان اشعار.[۱۰]
-
صفحه‌ای از کتاب اطلس خط
-
«إن الله علی کل شیء قدیر» (۲۰ بقره) به خط حبیب‌الله فضائلی
-
سوره توحید به خط حبیب‌الله فضائلی
-
ابتدای آیه ۹۷ مائده و آیات دیگر پیرامون کعبه به خط حبیب‌الله فضائلی
-
نمونه‌ای از شعر فضائلی در رثای امام حسین (ع)
پانویس
- ↑ استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان.
- ↑ هادوی، زندگی نامه استاد حبیب الله فضائلی(ره)، ص۱۷.
- ↑ حائری، علی، روزشمار شمسی، ۱۳۸۶ش
- ↑ استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان.
- ↑ استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان.
- ↑ هادوی، «زندگی نامه استاد حبیب الله فضائلی(ره)»، ص۱۷.
- ↑ هادوی، «زندگی نامه استاد حبیب الله فضائلی(ره)»، ص۱۷.
- ↑ استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان.
- ↑ سایت انتشارات سروش
- ↑ هادوی، «زندگی نامه استاد حبیب الله فضائلی(ره)»، ص۱۷.
- ↑ مهدوی، سیدمصلح‌الدین، اعلام اصفهان، ج۲، ص۴۲۱-۴۲۲.
منابع
- حائری، علی، روزشمار شمسی، قم، مرکز پژوهش های اسلامی صدا و سیما، چاپ دوم، ۱۳۸۶ش.
- استاد حبیب‌اله فضائلی، سایت انجمن خوشنویسان اصفهان، تاریخ انتشار: ۱۳۹۳-۱۱-۱۵.
- سایت انتشارات سروش.
- هادوی، نیلوفر، «زندگی نامه استاد حبیب الله فضائلی(ره)»، مجله رشد آموزش قرآن، شماره ۴۲، پاییز ۱۳۹۲ش.