دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه

مقاله نامزد خوبیدگی
از ویکی شیعه
دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
نام‌های دیگردعاوه عند الشدة
موضوعدعا به هنگام سختی‌ها و پیچیدگی امور، توکل بر خدا، اشتیاق به عمل صالح و نفرت از گناهان
مأثور/غیرمأثورمأثور
صادره ازامام سجاد(ع)
راویمتوکل بن هارون
منابع شیعیصحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسلدعای کمیلدعای ندبهدعای سماتدعای فرجدعای ابوحمزه ثمالیزیارت عاشورازیارت جامعه کبیرهزیارت وارثزیارت امین‌اللهزیارت اربعین


دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه از دعا‌های مأثور از امام سجاد(ع) که در زمان سختی و پیچیدگی امور خوانده می‌شود. امام سجاد(ع) در این دعا به سختی‌های تهذیب نفس اشاره کرده و از خدا درخواست رحمت الهی و روزی وسیع می‌کند. در این دعا پیامدهای توکل به غیرخدا و همچنین ویژگی‌های انسان حسود بیان شده است. امام در این دعا، مقام رضا و توفیق انجام واجبات را از خدا درخواست کرده و بر اعتدال در خشنودى و خشم و نیز دوستى و دشمنى‌ تأکید می‌کند.

دعای بیست و دوم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

نیایش

آموزه‌ها

دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه، دعا به هنگام سختى، گرفتارى و پیچیدگى امور است. به گفته ممدوحی کرمانشاهی در کتاب شهود و شناخت، فرازهاى دعا نمایانگر این است که امام سجاد(ع) در همه حالات( سختى، گرفتارى، ناملایمات و...) تسلیم محض خدا بوده و دگرگونى‌هاى زمانه در حالات او تغییری ایجاد نمی‌کرده‌است.[۱] آموزه‌های این دعا عبارتند از:

  • دشواری تهذیب نفس
  • توفیق الهى لازمه رشد و تعالى انسان است.
  • درخواست توفیق انجام کارهایی که باعث خشنودی خداوند می‌شود
  • قدرت انتخاب و تکلیف‌پذیرى از امتیازهاى ویژه آدمی
  • خشنودى خدا، عامل هدایت
  • اعتراف به ضعف و ناتوانی و ناشکیبایی در برابر گرفتاری‌ها
  • سخت بودن مصیبت و تنگدستی و درخواست روزی وسیع
  • درخواست رحمت الهی
  • در خواست واگذار نشدن به خلق
  • پیامدهاى واگذار شدن به غیرخدا (مهجوریت، محرومیت، منت و سرزنش)
  • درخواست بخشش در حد بی‌نیازی
  • ناتوانی از انجام وظیفه در صورت واگذار شدن به خود
  • درخواست عنایت خاص خداوند به تمام شؤون زندگی
  • بى‌نیازى در سایه امید به فضل و عظمت خدا
  • درخواست رهایی از حسد و بازداشتن از گناهان
  • درخواست گذشت خداوند از تکالیفی که مورد غفلت واقع شده‌اند
  • درخواست مقام رضا، نعمت‌های گوارا، حفظ آبرو و سلامتى
  • درخواست توفیق برای انجام واجبات
  • درخواست رغبت برای انجام اعمال خالصانه
  • اشتیاق به عمل صالح و نفرت از کارهای بد
  • درخواست زهد در دنیا
  • درخواست بهره مندی از نور برای زندگی در میان مردم و رهایی از تاریکی ها و شک و شبهه
  • احساس لذت از بندگی و خواندن دعا در پرتو ترس از عذاب و شوق به پاداش
  • ترس از عذاب و اشتیاق به پاداش (نقش میل به لذّت و گریز از تلخى‌ها در رشد انسان)
  • دعا برای اصلاح کار دنیا و آخرت
  • سپاس‌گزارى از نعمت‌هاى خدا
  • خطر حسادت و ویژگی‌های حسود: (خرده‌گیری از نظام الهی، رنج بردن از رفاه دیگران)
  • اعتدال در خشنودى و خشم و نیز دوستى و دشمنى
  • درخواست دعای خالصانه هنگام رفاه و راحتی و گاه سختی و اضطرار
  • دعای خالص و بی‌آلایش[۲]

شرح‌ها

دعای بیست و دوم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،[۳] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی[۴] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری[۵] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب‌هایی مانند ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،[۶] فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،[۷] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی[۸] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله[۹] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی[۱۰] و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری[۱۱] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای بیست و دوم صحیفه سجادیه

پانویس

  1. ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۹.
  2. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۹۱-۴۴۷؛ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۹-۳۶۸.
  3. انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۶ ص۳۸۵-۴۴۷.
  4. ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۲۹-۳۶۸.
  5. فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۲، ص۳۶۱-۳۷۸.
  6. مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۳، ص۴۹۰-۵۳۵.
  7. مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۲۹۵-۳۰۸.
  8. دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۲۸۳-۳۰۰.
  9. فضل الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۵۶۷-۵۹۸.
  10. فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۵۲-۵۳.
  11. جزایری، شرح الصحیفه السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۲۷-۱۳۱.
  12. ترجمه از شیخ حسین انصاریان.


منابع

  • انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
  • جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
  • دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
  • فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
  • فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
  • فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
  • مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
  • مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
  • ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون