منذر بن جارود
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| خویشاوندان | صعصعه بن صوحان |
| محل زندگی | کوفه، هند |
| وفات | سال ۶۲ قمری |
| مشخصات دینی | |
| از یاران | امام علی(ع) |
مُنذِر بن جارود(درگذشته سال ۶۲ قمری) کارگزار امام علی(ع) در اصطخر. منذر در جنگ جمل و صفین در سپاه امام علی(ع) بود. حضرت علی(ع) او را به خاطر جایگاه پدرش جارود، به کارگزاری اصطخر منصوب کرد اما پس از مدتی به دلیل خوشگذرانی منذر، امام علی(ع) او را برکنار کرد. او همچنین نامه و نامه‌رسان امام حسین(ع) به بزرگان بصره را تسلیم ابن زیاد کرد. وی پدر زن عبیدالله بن زیاد حاکم بصره بود. منذر در قیام مختار بی‌طرف بود. وی مدتی کارگزار امویان در هند نیز بود.
زندگی‌نامه
منذر بن جارود بن عمرو بن حبیش العبدی در زمان حیات رسول اکرم(ص) به دنیا آمد. وی از قبیله عبدالقیس و از خویشان صعصعه بن صوحان است.[۱] منذر در دوره حکومت امام علی(ع) از جمله یاران وی بود، اما در سال‌های آخر عمر، به امویان گرایش یافت و به عنوان کارگزار یزید بن معاویه از سوی عبیدالله بن زیاد در منطقه‌ای از هند منصوب گردید.[۲] او در همان‌جا در سال ۶۲ هجری قمری وفات کرد.[۳]
دوره زمام‌داری امام علی(ع)
منذر در جنگ جمل و جنگ صفین در رکاب امام علی(ع) جنگید. پس از جنگ جمل منذر سؤالی را درباره آخرالزمان از امیرالمؤمنین(ع) پرسید که امام پاسخی مفصل به او و دیگر اصحاب داد.[۴]
وی در جریان جنگ صفین نقش مثبتی در تهییج مردم برای شرکت در جنگ ایفا نمود[۵] و در ماجرای حکمیت نیز ضمن ایراد سخنانی به امام اعلام وفاداری کرد.[۶]
منذر بن جارود پس از جنگ صفین به عنوان فرماندار استخر فارس منصوب شد؛ اما در پی اخباری درباره خوشگذرانی وی، امام علی(ع) در نامه‌ای سبب اعتماد به منذر را جایگاه پدرش بیان کرد و ضمن برشمردن اشتباهاتش وی را از این مقام برکنار نمود.[۷] منذر پس از بازگشت به کوفه زندانی شد اما پس از شفاعت صعصعه بن صوحان و پرداخت سی‌هزار درهم جریمه، از زندان آزاد گردید.[۸] بر اساس نظر بعضی، منذر هم‌نظر با خوارج بود.[۹]
واکنش به دعوت امام حسین(ع)
منذر بن جارود هنگام آغاز قیام امام حسین(ع) از بزرگان بصره بوده است.[۱۰] امام حسین(ع) در نامه‌ای به بزرگان بصره از جمله منذر دعوت به همراهی نمود. وی نامه و نامه‌رسان (سلیمان بن رزین) را تسلیم عبیدالله کرد.[۱۱] درباره رفتار او با سلیمان بن رزین دو نظر وجود دارد. عده‌ای معتقدند که منذر به گمان آنکه نامه از جانب عبیدالله بن زیاد(۳۳-۶۷ق) بوده چنین عملی را مرتکب شده است.[۱۲] اما برخی دیگر این اقدام را متأثر از هم‌سوئی وی با عبیدالله می‌دانند. اینان شاهد این هم‌سوئی را تزویج دختر منذر با ابن زیاد می‌دانند.[۱۳]
بی‌طرفی در قیام مختار
منذر در جنگ مختار ثقفی با مصعب بن زبیر ضمن رد دعوت مصعب، به همراهی عده‌ای از نزدیکان خود به کرمان گریخت و موضع بی‌طرفی اتخاذ کرد. وی در این شهر مردم را به بیعت و همراهی با عبدالملک مروان دعوت نمود.[۱۴]
پانویس
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۸۸.
- ↑ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ج۱، ص۴۱۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الكبری،بیروت، ج۶، ص۸۳
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ص۴۸۸.
- ↑ ابن أَعْثَم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۳، ص۹۰.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۴، ص۲۰۳.
- ↑ زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۹۲
- ↑ ثقفی، الغارات، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۱۹۷؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۲۰۴.
- ↑ الزرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۹۲.
- ↑ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۳۲.
- ↑ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۲۳۱.
- ↑ ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۳۷.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ج۱۱، ص۳۸۴.
- ↑ دینوری، الأخبار الطوال، ۱۹۶۰م، ج۱، ص۳۰۵.
یادداشت
منابع
- ابن اعثم، محمد بن علی، الفتوح، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۱۱ق.
- ابن سعد، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، تحقیق: محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، بی‌تا.
- ثقفی، ابراهیم، الغارات، تلخیص و ترجمه: عبدالمحمد آیتی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۷۴ش.
- دینوری، الأخبار الطوال، تحقیق: عبدالمنعم عامر، قاهره، احیاءالکتب العربی، ۱۹۶۰م.
- زرکلی، خیرالدین، الاعلام، بیروت، دارالعلم، ۱۹۸۹م.
- مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، پیام امام امیرالمؤمنین(ع) تفسیر نهج البلاغه، قم، مدرسه الامام علی بن ابیطالب علیه‌السلام، ۱۳۸۶ش.
- یعقوبی، احمد بن اسحاق، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.