دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه

دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه
	نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ احمد نیریزی، کتابت در سال ۱۱۴۵ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	رضایت به قضای الهی
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
	دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد (ع) دربارهٔ راضی بودن انسان به قضای الهی است. امام سجاد (ع) در این دعا از خدا به خاطر داده‌ها و نداده‌ها سپاسگزاری می‌کند و انسان را از حسد دربارهٔ داشته‌های دیگران نهی می‌کند. امام همچنین عزت و شرافت را در عبادت خدا می‌داند و از تحقیر بینوایان و بُهت‌زدگی در برابر قدرت‌مندان بازمی‌دارد.

دعای سی و پنجم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون دیار عاشقان اثر حسین انصاریان و شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

دعای سی و پنجم، از دعاهای صحیفه سجادیه دربارهٔ رضایت داشتن انسان بر قضای الهی است. محمدجواد مغنیه در شرح این دعا عبارت «رضا الله، رضانا…» را از شعارهای اهل بیت(ع) دانسته است.^[۱] همچنین به گفته ممدوحی کرمانشاهی در شرح این دعا، خشنودی از داده‌های الهی و دل بستن به قضای او مقامی بالاتر از صبر در برابر حوادث ناگوار است؛ زیرا کسی که به داده‌های الهی راضی باشد به آنچه دوست پسندیده است، رضایت داده، اما کسی که در برابر مقدرات الهی شکیبایی کرده، امکان دارد در باطن خود به آن تسلیم نشده باشد.^[۲] امام سجاد(ع) در این دعا از داده‌های خدا خشنود و سپاسگزار است و حتی در برابر نداده‌ها هم شاکر است.^[۳] آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

گواهی دادن به تقسیم روزی میان بندگان براساس عدل
فراگیری فضل و احسان الهی
خشنودی از قضای الهی
در خواست گرفتار نشدن به اسباب و عوامل حسد
عدالت خدا در تقسیم روزیِ بندگانش
نیک شمردن قضای الهی در حق خود
درخواست سپاسگزاری و شکر در برابر ناداده‌ها بیش تر از داده‌ها
نداشتن نگاه تحقیرآمیز به بینوایان و نگاه بُهت‌آمیز به صاحبان ثروت
منحصر بودن عزّت و شرافت در اطاعت و عبادت خدا (اتصال به مبدأ الهی منشأ کرامت انسانی است)
درخواست ثروت تمام ناشدنی و عزت پایدار
توصیف خدا به بی‌همتایی (خداوند نه فرزندی آورده و نه فرزند کسی است. هیچ‌کس همتای او نیست)^[۴]

شرح‌ها

دعای سی و پنجم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب دیار عاشقان اثر حسین انصاریان،^[۵] شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی^[۶] و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری^[۷] به زبان فارسی شرح شده است.

دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی،^[۸] فی ظلال الصحیفة السجادیه اثر محمدجواد مغنیه،^[۹] ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی^[۱۰] و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله^[۱۱] به زبان عربی شرح شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لُغَوی مانند تعلیقات علی الصحیفة السجادیه اثر فیض کاشانی^[۱۲] و شرح الصحیفة السجادیه نوشته عزالدین جزائری^[۱۳] توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ فِي الرِّضَا إِذَا نَظَرَ إِلَى أَصْحَابِ الدُّنْيَا

دعاى آن حضرت است در رضا و خشنودی از خدا هنگامی که به دنیاداران نظر می‌کرد^[۱۴]

الْحَمْدُ لِلَّهِ رِضًى بِحُكْمِ اللَّهِ، شَهِدْتُ أَنَّ اللَّهَ قَسَمَ مَعَايِشَ عِبَادِهِ بِالْعَدْلِ، وَ أَخَذَ عَلَى جَمِيعِ خَلْقِهِ بِالْفَضْلِ

خدا را ستایش، به خاطر خشنودی به حکم تقدیر خدا نسبت به تمام موجودات؛ گواهی می‌دهم که خدا آنچه را وسیلهٔ زندگی و معاش است، بین بندگانش به عدالت تقسیم کرد؛ و نسبت به تمام بندگانش راه احسان پیش گرفت.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ لَا تَفْتِنِّي بِمَا أَعْطَيْتَهُمْ، وَ لَا تَفْتِنْهُمْ بِمَا مَنَعْتَنِي فَأَحْسُدَ خَلْقَكَ، وَ أَغْمَطَ حُكْمَكَ.

خدایا! بر محمّد و آل محمد درود فرست و مرا به آنچه به بندگانت عطا کردی امتحان مکن و ایشان را به آنچه از من منع کرده‌ای میازمای؛ تا به بندگانت حسد ورزم و حکم و فرمانت را سبک انگارم.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ طَيِّبْ بِقَضَائِكَ نَفْسِي، وَ وَسِّعْ بِمَوَاقِعِ حُكْمِكَ صَدْرِي، وَ هَبْ لِيَ الثِّقَةَ لِأُقِرَّ مَعَهَا بِأَنَّ قَضَاءَكَ لَمْ يَجْرِ إِلَّا بِالْخِيَرَةِ، وَ اجْعَلْ شُكْرِي لَكَ عَلَى مَا زَوَيْتَ عَنِّي أَوْفَرَ مِنْ شُكْرِي إِيَّاكَ عَلَى مَا خَوَّلْتَنِي

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و مرا به مقرّراتت دل‌خوش کن و سینه‌ام را به موارد فرمانت گشاده فرما و به من حالت اعتماد و اطمینان بخش؛ تا به وسیلهٔ آن اقرار کنم که مقرّرات تو، جز به آنچه خیر است روان نشده؛ و شکرم را برای حضرتت نسبت به آنچه از من دور داشتی و عطایش را دریغ کردی، از شکرم بر آنچه به من عنایت فرمودی، افزون‌تر قرار ده.

وَ اعْصِمْنِي مِنْ أَنْ أَظُنَّ بِذِي عَدَمٍ خَسَاسَةً، أَوْ أَظُنَّ بِصَاحِبِ ثَرْوَةٍ فَضْلًا، فَإِنَّ الشَّرِيفَ مَنْ شَرَّفَتْهُ طَاعَتُكَ، وَ الْعَزِيزَ مَنْ أَعَزَّتْهُ عِبَادَتُكَ

و مرا از این‌که به تهیدست فقیری گمان پستی برم و به ثروتمندی گمان برتری ورزم، حفظ فرما؛ چه آن‌که شریف، کسی است که طاعت تو او را شرافت داده و عزیز کسی است که عبادت تو او را به عزّت نشانده.

فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ مَتِّعْنَا بِثَرْوَةٍ لَا تَنْفَدُ، وَ أَيِّدْنَا بِعِزٍّ لَا يُفْقَدُ، وَ اسْرَحْنَا فِي مُلْكِ الْأَبَدِ، إِنَّكَ الْوَاحِدُ الْأَحَدُ الصَّمَدُ، الَّذِي لَمْ تَلِدْ وَ لَمْ تُولَدْ وَ لَمْ يَكُنْ لَكَ كُفُواً أَحَدٌ.

پس بر محمّد و آلش درود فرست و ما را از ثروتی که تمام نمی‌شود بهره‌مند کن و به توان و قدرتی که از بین نمی‌رود یاری ده و ما را به سوی بهشت جاودانه روانه ساز؛ همانا تو یکتا و یگانه و بی‌نیازی؛ نزاییدی و زاییده نشدی و احدی برایت همتا نبود.

پانویس

↑ مغنیه، فی ضلال الصحیفة السجادیه، ۱۴۲۸ق، ص۴۲۷.
↑ ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳.
↑ ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳.
↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۲۴۹–۲۵۹؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳–۱۸۸؛ شرح فرازهای دعای سی و پنجم از سایت عرفان.
↑ انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۲۴۵–۲۵۹.
↑ ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۱–۱۸۸.
↑ فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۸۷–۹۱.
↑ مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۵، ص۱۷۷–۱۹۸.
↑ مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۴۲۷–۴۳۰.
↑ دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۴۵۳–۴۵۶.
↑ فضل‌الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۰۹–۲۲۲.
↑ فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۷۳.
↑ جزایری، شرح الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۸۴–۱۸۵.
↑ ترجمه از شیخ حسین انصاریان.

منابع

انصاریان، حسین، دیار عاشقان: تفسیر جامع صحیفه سجادیه، تهران، پیام آزادی، ۱۳۷۲ش.
جزایری، عزالدین، شرح الصحیفة السجادیة، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۲ق.
دارابی، محمد بن محمد، ریاض العارفین فی شرح الصحیفه السجادیه، تحقیق حسین درگاهی، تهران، نشر اسوه، ۱۳۷۹ش.
فضل‌الله، سید محمدحسین، آفاق الروح، بیروت، دارالمالک، ۱۴۲۰ق.
فهری، سیداحمد، شرح و ترجمه صحیفه سجادیه، تهران، اسوه، ۱۳۸۸ش.
فیض کاشانی، محمد بن مرتضی، تعلیقات علی الصحیفه السجادیه، تهران، مؤسسه البحوث و التحقیقات الثقافیه، ۱۴۰۷ق.
مدنی شیرازی، سید علی‌خان، ریاض السالکین فی شرح صحیفة سیدالساجدین، قم، مؤسسه النشر الاسلامی، ۱۴۳۵ق.
مغنیه، محمدجواد، فی ظلال الصحیفه السجادیه، قم، دار الکتاب الاسلامی، ۱۴۲۸ق.
ممدوحی کرمانشاهی، حسن، شهود و شناخت، ترجمه و شرح صحیفه سجادیه، مقدمه آیت‌الله جوادی آملی، قم، بوستان کتاب، ۱۳۸۸ش.

پیوند به بیرون

متن و صوت دعای سی و پنجم صحیفه سجادیه

[1] مغنیه، فی ضلال الصحیفة السجادیه، ۱۴۲۸ق، ص۴۲۷.

[2] ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳.

[3] ممدوحی کرمانشاهی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳.

[4] انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۲۴۹–۲۵۹؛ ممدوحی، شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۳–۱۸۸؛ شرح فرازهای دعای سی و پنجم از سایت عرفان.

[5] انصاریان، دیار عاشقان، ۱۳۷۳ش، ج۷، ص۲۴۵–۲۵۹.

[6] ممدوحی، کتاب شهود و شناخت، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۱۸۱–۱۸۸.

[7] فهری، شرح و تفسیر صحیفه سجادیه، ۱۳۸۸ش، ج۳، ص۸۷–۹۱.

[8] مدنی شیرازی، ریاض السالکین، ۱۴۳۵ق، ج۵، ص۱۷۷–۱۹۸.

[9] مغنیه، فی ظلال الصحیفه، ۱۴۲۸ق، ص۴۲۷–۴۳۰.

[10] دارابی، ریاض العارفین، ۱۳۷۹ش، ص۴۵۳–۴۵۶.

[11] فضل‌الله، آفاق الروح، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۲۰۹–۲۲۲.

[12] فیض کاشانی، تعلیقات علی الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۷ق، ص۷۳.

[13] جزایری، شرح الصحیفة السجادیه، ۱۴۰۲، ص۱۸۴–۱۸۵.

[14] ترجمه از شیخ حسین انصاریان.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]