تمام نهج البلاغه (کتاب)
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | سید صادق موسوی شیرازی |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | مکتب نشر الثقافه الإسلامیة |
تَمامُ نَهْجِ الْبَلاغه کتابی به زبان عربی، حاوی سخنان امام علی(ع) به تحقیق سید صادق موسوی است. مطالب این کتاب، از نهج البلاغه بیشتر است. به‌گفته نویسنده، این کتاب پس از ۲۰ سال تحقیق، پژوهش و گردآوری و تنظیم نوشته شده است. در کتاب تمام نهج‌البلاغه، همه ادعیه و مناجات‌های امام علی(ع) همراه با سند ذکر شده است.
متن اصلی نهج‌البلاغه در این کتاب، با خط پر رنگ و متن‌هایی که اضافه شده با خط کمرنگ به‌نگارش درآمده است. این کتاب ابتدا در هشت جلد و سپس در سال ۱۳۹۲ش در یک جلد به چاپ رسید. حسن حسن‌زاده آملی این کتاب را تمجید کرده است.
نویسنده
سید صادق موسوی شیرازی، فرزند سید محمدباقر موسوی شیرازی و نوه سید عبدالله موسوی شیرازی، در سال ۱۳۳۲ش در نجف متولد شد.[۱] موسوی چنانکه خود گفته، پس از بیست سال تحقیق و پژوهش، کتاب تمام نهج‌البلاغه را نوشته است.[۲] وی علت نگارش این کتاب را سخنان آیت‌الله خامنه‌ای درباره ناقص بودن نهج‌البلاغهٔ سید رضی دانسته است.[۳] وی برای دستیابی به سخنان امام علی(ع) و همچنین مصادر و سندهای آن به کتابخانه‌های نقاط مختلفی از جهان مانند مصر، یمن، مراکش، دمشق، رم، پاریس، لندن، اتریش، کانادا سفر کرده است.[۴]
ساختار، محتوا، ویژگی‌ها
کتاب تمام نهج‌البلاغه ابتدا در هشت جلد در بیروت و سپس در یک جلد در سال ۱۳۹۲ش چاپ شد.[۵] این کتاب با سخنانی از آیت‌الله خمینی و آیت‌الله خامنه‌ای درباره اهمیت نهج‌البلاغه، مقدمه شیخ محمد عساف و خطبه سید رضی آغاز شده و شامل دو باب (قسمت) است:
قسمت اول
- فصل خطبه‌ها، شامل ۶۲ خطبه. نویسنده کتاب ابتدا خطبه‌ها را به ترتیب موضوع و بعد به ترتیب زمان مرتب کرده است؛ به همین دلیل خطبه‌هایی که قبل از رحلت پیامبر(ص) خوانده شده اول قرار گرفته و تا آخرین خطبۀ قبل شهادت امام علی(ع) ادامه پیدا کرده است.[۶]
- فصل کلمات، حاوی جملات کوتاه امام علی(ع) که ۱۵۶ مورد است. این بخش نیز بر اساس موضوع و تاریخ مرتب شده است.[۷]
- فصل وصایا، ۱۲ مورد از وصیت‌های امام اول شیعیان. سید صادق موسوی نخست وصیت‌های شفاهی و بعد وصیت‌های مکتوب را به نگارش درآورده است.[۸]
- فصل ادعیه، شامل ۹ دعا از جمله دعای صلوات بر پیامبر، استغفار برای گناهان، دعای طلب هدایت از خداوند، و دعای هنگام جنگ.[۹]
قسمت دوم
- فصل کُتب، حاوی نامه‌های امام علی(ع) به افراد مختلف از جمله مالک اشتر و امام حسن(ع). در این فصل، نامه‌های متعلق به یک فرد، در کنار هم ذکر شده است؛ از جمله نامه‌های امام علی(ع) به ابن عباس و معاویه.[۱۰]
- فصل عهود و اَحلاف، حاوی قراردادها و پیمان‌ها.[۱۱]
ویژگی‌ها
- در نهج البلاغه نوشته سید رضی، احادیثی که از امام علی(ع) نقل شده به صورت مرسل است، یعنی بدون ذکر نام راوی، ولی در کتاب «تمام نهج‌البلاغه»، این مشکل برطرف شده و سند روایات و نام راویان ذکر شده است.[۱۲] سید صادق موسوی، نویسنده کتاب، گفته است؛ این سندها با پژوهش و جستجو در ۶۰ هزار جلد کتاب، و بر اساس ۱۲۰۰ سند به نگارش در آمده است.[۱۳]
- در این کتاب، متن اصلی نهج البلاغه به صورت پررنگ آمده و به نسخه موجود، آدرس داده شده است. همچنین متن اضافه‌شده به صورت کمرنگ به همراه ذکر منابع آمده است.[۱۴]
نظرات دیگران
برخی از عالمان دینی و اندیشمندان از جمله حسن حسن‌زاده آملی، سید حسن الامینی و جرج جرداق، کتاب «تمام نهج‌البلاغه» را ستوده‌اند.[۱۵] این تمجید‌ها در ابتدای کتاب آمده است.[۱۶] به عقیده حسن‌زاده آملی، این کتاب به بهترین شکل ممکن تنظیم، تحقیق و تکمیل شده است.[۱۷]
آیت‌الله مکارم شیرازی کتاب تمام نهج البلاغه را دارای اشکالاتی دانسته است؛[۱۸] او معتقد است برخی از جملات کتاب تمام نهج البلاغه، منبع نداشته[۱۹] و در بعضی از خطبه‌ها، عبارات امام علی(ع) به صورت کامل نیامده است.[۲۰]
پانویس
- ↑ «مصاحبه‌ای با یار و همراه حضرت امام در نجف و نوفل لوشاتو»، سایت مشرق‌نیوز.
- ↑ «نهج‌البلاغه ۸ جلدی هم به بازار آمد»، سایت خبری عصر ایران.
- ↑ «نهج‌البلاغه ۸ جلدی هم به بازار آمد»، سایت خبری عصر ایران.
- ↑ «نهج‌البلاغه ۸ جلدی هم به بازار آمد»، سایت خبری عصر ایران.
- ↑ «نهج البلاغه ۸ جلدی هم به بازار آمد»؛ «تمام نهج البلاغه به آستان امام خمینی(ره) تقدیم شد»، سایت روزنامه اطلاعات.
- ↑ موسوی، تمام نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۵۷.
- ↑ موسوی، تمام نهج‌البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۵۳۱.
- ↑ موسوی، تمام نهج‌البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۷۹۳.
- ↑ موسوی، تمام نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۷۵۰-۷۶۵.
- ↑ موسوی، تمام نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۷۶۹.
- ↑ موسوی، تمام نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۹۰۱.
- ↑ «مجموعه «تمام نهج‌البلاغه» در گفت وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدصادق موسوی شیرازی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مجموعه «تمام نهج‌البلاغه» در گفت وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدصادق موسوی شیرازی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «مجموعه «تمام نهج‌البلاغه» در گفت وگو با حجت‌الاسلام‌والمسلمین سیدصادق موسوی شیرازی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- ↑ «تمام نهج‌البلاغه به آستان امام خمینی تقدیم شد»، سایت روزنامه اطلاعات.
- ↑ موسوی، تمام نهج البلاغه، ۱۴۱۸ق، ص۱-۲۴.
- ↑ «تمام نهج‌البلاغه به آستان امام خمینی تقدیم شد»، سایت روزنامه اطلاعات.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۲، ص۳۲۷.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۱۲، ص۳۲۷.
- ↑ مکارم شیرازی، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، ۱۳۸۶ش، ج۹، ص۱۶۳.
منابع
- «تمام نهج البلاغه به آستان امام خمینی(ره) تقدیم شد.»، سایت روزنامه اطلاعات، تاریخ درج مطلب: ۱۳ مهر ۱۳۹۲ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۳۹۷ش.
- «مصاحبه‌ای با یار و همراه حضرت امام در نجف و نوفل لوشاتو»، سایت مشرق، تاریخ درج مطلب: ۱۴ خرداد ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۳۹۷ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین(ع)، تهران، دارالکتب إسلامیة، ۱۳۸۶ش.
- موسوی، سید صادق، تمام نهچ البلاغه، تهران، مکتب نشر الثقافه الإسلامیة، ۱۴۱۸ق.
- «مجموعه «تمام نهج البلاغه» در گفت وگو با حجت الاسلام والمسلمین سیدصادق موسوی شیرازی»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه، مجله پژوهشگران خرداد و تیر ۱۳۸۶ - شماره ۱۲ و ۱۳، تاریخ بازدید: ۵ آذر ۱۳۹۵ش.
- «نهج البلاغه ۸ جلدی هم به بازار آمد»، سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۶ مهر ۱۳۹۰ش، تاریخ بازدید: ۳ آذر ۱۳۹۷ش.