قبرستان ابن‌بابویه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←تاریخچه |
|||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
قبرستان | قبرستان ابن بابویه یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های تاریخی شهر تهران است که تاریخ شکل‌گیری آن به دوره فتحعلی‌شاه قاجار می‌رسد.<ref>شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری گورستان‌های تاریخی، ص۲۲.</ref> قبرستان ابن بابویه پیش از [[ناصرالدین شاه]]، باغ بسیار وسیعی بود، اما در پی کشف جسد سالم فردی در سرداب زیر آن باغ و بدست آمدن سنگی درون سرداب که نشان می‌داد پیکر متعلق به شیخ صدوق است که بیش از ۸۰۰ سال پیش درگذشته، بقعه این دانشمند [[شیعه|شیعی]] قرن چهارم، در آنجا احداث شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/82905739/%D8%B4%D9%8A%D8%AE-%D8%B5%D8%AF%D9%88%D9%82-%D9%85%D8%AD%D8%AF%D8%AB-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%8A%D9%86-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%AD%D8%AF%D9%8A%D8%AB شیخ صدوق؛ محدث راستین علم حدیث]، خبرگزاری ایرنا.</ref> با اهمیت یافتن بقعه در این دوره، روند توسعه قبرستان گسترش یافت و به ۱۲ هکتار رسید.<ref>شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری گورستان‌های تاریخی، ص۲۲.</ref> | ||
نوشته‌های تاریخی حکایت از آن دارند که بنای نخستین این آرامگاه به دوران [[ساسانیان|ساسانی]] برمی‌گردد که در مقطعی به دلیل وقوع سیل در ری ویران شده است. آرامگاه اولیه شیخ صدوق نیز در گذر زمان به خاطر حمله [[مغول|مغولان]] و جنگ‌های دوره [[خوارزمشاهیان]] و [[تیموریان]] و حوادث مختلف طبیعی چندین بار تخریب شد؛ به گونه‌ای که سال‌ها در زیر توده‌های خاک پنهان ماند، اما وقتی بقعه شیخ صدوق در این آرامگاه ساخته شد، افراد زیادی در اطراف آن به خاک سپرده شدند.<ref>[https://www.isna.ir/news/93070804687/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%D8%A7-%DA%AF%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D9%88-%D8%B3%D8%AE%D9%86-%D9%85%DB%8C-%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 اینجا «گور» با تو سخن می‌گوید]، خبرگزاری ایسنا.</ref> | |||
نوشته‌های تاریخی حکایت از آن دارند که بنای نخستین این آرامگاه به دوران [[ساسانیان|ساسانی]] برمی‌گردد که در مقطعی به دلیل وقوع سیل در ری ویران شده است. آرامگاه اولیه شیخ صدوق نیز در گذر زمان به خاطر حمله [[مغول|مغولان]] و جنگ‌های دوره [[خوارزمشاهیان]] و [[تیموریان]] و حوادث مختلف طبیعی چندین بار تخریب شد؛ به گونه‌ای که سال‌ها در زیر توده‌های خاک پنهان ماند، اما وقتی بقعه شیخ صدوق در این آرامگاه ساخته | |||
==مدفونان در این قبرستان== | ==مدفونان در این قبرستان== | ||
نسخهٔ ۱۳ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۱۱
الگو:جعبه اطلاعات جای‌های تاریخی ایران قبرستان اِبْنُ بابِوَیْه[۱] قبرستانی در شهر ری و دومین گورستان تهران است که بسیاری از علما و مشاهیر ایران در آن دفن شده‌اند. نام این قبرستان برگرفته از نام محمدبن بابویه مشهور به شیخ صدوق یکی از فقها و دانشمندان شیعه است که در این قبرستان مدفون است.
در این قبرستان ابوالحسن جلوه، رجبعلی خیاط، رحیم موذن زاده اردبیلی، علی اکبر دهخدا، علی اکبر خوشدل تهرانی، محمد صادق فخرالاسلام افشار، علی اکبر غفاری، ابوالقاسم پاینده و علما، دانشمندان و رجال سیاسی بسیاری آرمیده‌اند.
بقعه ابن بابویه در سال ۱۳۷۵ش با شماره ثبت ۱۸۱۶ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است.
تاریخچه
قبرستان ابن بابویه یکی از بزرگ‌ترین گورستان‌های تاریخی شهر تهران است که تاریخ شکل‌گیری آن به دوره فتحعلی‌شاه قاجار می‌رسد.[۲] قبرستان ابن بابویه پیش از ناصرالدین شاه، باغ بسیار وسیعی بود، اما در پی کشف جسد سالم فردی در سرداب زیر آن باغ و بدست آمدن سنگی درون سرداب که نشان می‌داد پیکر متعلق به شیخ صدوق است که بیش از ۸۰۰ سال پیش درگذشته، بقعه این دانشمند شیعی قرن چهارم، در آنجا احداث شد.[۳] با اهمیت یافتن بقعه در این دوره، روند توسعه قبرستان گسترش یافت و به ۱۲ هکتار رسید.[۴]
نوشته‌های تاریخی حکایت از آن دارند که بنای نخستین این آرامگاه به دوران ساسانی برمی‌گردد که در مقطعی به دلیل وقوع سیل در ری ویران شده است. آرامگاه اولیه شیخ صدوق نیز در گذر زمان به خاطر حمله مغولان و جنگ‌های دوره خوارزمشاهیان و تیموریان و حوادث مختلف طبیعی چندین بار تخریب شد؛ به گونه‌ای که سال‌ها در زیر توده‌های خاک پنهان ماند، اما وقتی بقعه شیخ صدوق در این آرامگاه ساخته شد، افراد زیادی در اطراف آن به خاک سپرده شدند.[۵]
مدفونان در این قبرستان
بقعه امروزی شیخ صدوق در زمان فتحعلی شاه ساخته شد اما به جز کتیبه‌ای که در آن آیات قران به خط یکی از خوشنویسان معروف دوره قاجار نگاشته شده، هیچ اثر دیگری که نشان از قدمت آرامگاه داشته باشد، در آن وجود ندارد.[۶]
محمد باقر خوانساری در کتاب روضات الجنات در این باره نوشته است: در حدود ۱۲۳۸ قمری و در عهد فتحعلی شاه قاجار مرقد شریف صدوق که در اراضی ری قرار دارد از کثرت باران خراب شد و رخنه‌ای در آن پدید آمد. به جهت تعمیر و اصلاح آن اطرافش را می‌کندند؛ پس به سردابی که مدفنش بود برخوردند، هنگامی که وارد سرداب شدند، با جسدی عریان مواجه شدند. این خبر به سرعت در تهران منتشر شد و به گوش سلطان وقت رسید، وی با جمعی از بزرگان و امنای دولت به جهت مشاهده حضوری به محل آمدند. جمعی از علما و اعیان دولت داخل سرداب شدند و صدق قضیه را به رأی العین مشاهده کردند. پس از آن وی دستور تعمیر و تجدید بنا و تزئینات آن بقعه را صادر کرد.[۷]
- ابوالحسن جلوه
در جوار بقعه شیخ صدوق و در فاصله نزدیکی از در ورودی این آرامگاه بقعه حاج ابوالحسن جلوه (طباطبایی) حکیم و عالم شیعی قرن سیزدهم است. این بقعه با هشت ستون ساخته شده که بنایی شبیه آرامگاه حافظ در شیراز دارد.
- محمدطاهر تنکابنی؛ قبر وی در جوار قبر جلوه قرار دارد.
- رجبعلی خیاط متوفای ۱۳۴۰ش
- شیخ محمدحسین زاهد
- رحیم مؤذن زاده اردبیلی متوفای ۱۳۸۴ش
- غلامرضا تختی کشتی‌گیر مشهور ایرانی متوفای ۱۳۴۶ش
- علی اکبر دهخدا متوفای اسفند ماه ۱۳۳۴ش
- سیدمهدی میرزایی، نوه میرزای شیرازی
- محمود ذاکر زاده تولائی(حلبی) متوفای ۱۳۷۶ش. او از پایه گذاران انجمن حجتیه بود.
- شهدای فدائیان اسلام: در نزدیکی ابن بابویه صحن امامزاده هادی قرار گرفته که با دفن اموات در صحن این دو آرامگاه، آنها دیگر به هم پیوسته‌اند. شهدای فدائیان اسلام در جوار امامزاده هادی دفن شده‌اند.
- علی اکبر خوشدل تهرانی از شاعران مذهبی و مدیحه سرا
- محمد صادق فخرالاسلام افشار: او ابتدا مسیحی بود و سپس به مذهب تشیع گروید. وی صاحب کتابهائی به نام انیس الاعلام، بیان الحق، برهان المسلمین، افتخارات اسلام.
- علی اکبر غفاری متوفای ۱۳۸۳ش
- سید جعفر دین‌پرور دربندی امام جمعه شمیرانات و دربند که در ۱۳۴۳ش درگذشت.
- محمد جعفر اسلامی مفسر قرآن
- ابوالقاسم پاینده روزنامه نگار، داستان نویس و مترجم که در ۱۸ مرداد ۱۳۶۳ش در تهران درگذشت.
همچنین میرزا لطفعلی نصیری ملقب به صدرالافاضل، سیدمحمد تنکابنی نویسنده کتاب ایضاح الفوائد، سید محمد حسین موسوی درچه‌ای از محدثان شیعه و برادر سید محمدباقر درچه‌ای، ابوالقاسم فلسفی تنکابنی، مقدسیان از مبارزان فدائیان اسلام و هم‌رزم شهید فضل‌الله محلاتی، حسن خندق‌آبادی(علامی)، مسیح طالقانی در این آرامگاه دفن شده‌اند.
شیخ هادی مدرس نوری، هاشمی کاشانی، سید خلیل زرین‌کیا لاریجانی، ملاعلی‌اکبر فیروزکوهی، ثابت الموتی، شیخ محمد آملی، مجدالمحققین شیخ الاسلامی شیرازی، سید رضا دربندی از دیگر علمای شیعه مدفون در جوار شیخ صدوق هستند.
مزار محمدعلی مظفری بنیانگذار یتیم‌خانه‌های مظفری، سید حسین فاطمی، شیخ موسی دبستانی ادیب و عارف ، جواد فاضل نویسنده و مترجم و مزار شهدای ۳۰ تیر ۱۳۳۱ش نیز در این مکان قرار دارد.
از آثار ملی
بقعه ابن بابویه ۵ دی ۱۳۷۵ش با شماره ثبت ۱۸۱۶ به عنوان یکی از آثار ملی به ثبت رسیده است. وزارت کشور سال ۱۳۷۳، دستور منع دفن مردگان را در این محدوده صادر کرد.
گالری
-
مزار ابوالحسن جلوه -
ضریح محمد بن علی ابن بابویه قمی ملقب به شیخ صدوق -
مرقد رجبعلی خیاط -
آرامگاه شیخ محمد حسین زاهد -
-
آرامگاه غلامرضا تختی -
آرامگاه خاندان دهخدا
پانویس
- ↑ ابْنُ بابُویَه و ابْنُ بابِوَیْه خوانده می‌شود (ر.ک: لغتنامه دهخدا، ذیل واژه ابن بابویه). البته عموم مردم فارس‌زبان، نون در ابن را با کسره تلفظ می‌کنند.
- ↑ شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری گورستان‌های تاریخی، ص۲۲.
- ↑ شیخ صدوق؛ محدث راستین علم حدیث، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ شناخت عوامل مؤثر در شکل‌گیری گورستان‌های تاریخی، ص۲۲.
- ↑ اینجا «گور» با تو سخن می‌گوید، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ بقعه شیخ صدوق قطب گردشگری جنوب تهران، خبرگزاری شبستان.
- ↑ خوانساری روضات الجنات، ج۶، ص۱۴۰.
پیوند به بیرون
- منبع مقاله:خبرگزاری ایسنا