تقریب المعارف (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز ←جایگاه کتاب |
جز ←منابع |
||
| خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
*ابوالصلاح الحلبی، تقی بن نجم، تقریب المعارف، قم، الهادی، ۱۴۰۴ق. | *ابوالصلاح الحلبی، تقی بن نجم، تقریب المعارف، قم، الهادی، ۱۴۰۴ق. | ||
* کتاب شناخت جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. | *حائری، سید حسین، کتاب‌شناخت: معرف کتاب «تقریب المعارف»، امامت‌پژوهی، تابستان ۱۳۹۱ش. | ||
*کتاب شناخت جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پیوند به بیرون== | == پیوند به بیرون== | ||
[http://books.rafed.net/view.php?type=c_fbook&b_id=699 مشاهده متن تقریب المعارف] | [http://books.rafed.net/view.php?type=c_fbook&b_id=699 مشاهده متن تقریب المعارف] | ||
نسخهٔ ۲۸ اکتبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۶:۵۷
 | |
| اطلاعات کتاب | |
|---|---|
| نویسنده | ابوالصلاح حلبی |
| موضوع | کلام |
| زبان | عربی |
| اطلاعات نشر | |
| ناشر | الهادی |
| تاریخ نشر | ۱۴۰۴ق |
تَقْریبُ المَعارِف، کتابی به زبان عربی و در موضوع اصول اعتقادات، نوشته شیخ تقی الدین ابوالصلاح حلبی، (متوفای ۴۴۷ ق) است. حلبی در این کتاب به پاره‌ای مباحث ابتکاری پرداخته که تا عصر او مطرح نبوده است، از جمله موضوع تکلیف، مباحث گوناگون درباره امامت با استناد به قرآن و احادیث و مباحث مرتبط با وجود امام عصر. این کتاب از منابع علامه مجلسی بوده و شیخ حر عاملی نیز آن را ستوده است.
درباره مؤلف
شیخ تقی الدین بن نجم الدین بن عبید الله بن عبد الله بن محمد، معروف به ابو الصلاح (۳۷۴-۴۴۷ق)، فقیه و متکلم امامی قرن چهارم و پنجم هجری قمری است. او از شاگردان سید مرتضی و شیخ طوسی بود. از شاگردان مشهور وی می‌توان ابن بَرّاج و محمد بن علی کراجکی را نام برد.
نام کتاب و انتساب
نام کتاب در منابع قدیمی به این شکل نیامده و به «التقریب» اکتفا شده، اما بر اساس منابع متأخر، نام کامل کتاب، تقریب المعارف است. تردیدی در انتساب به حلبی نیست و قرائنی در متن گواه این مدعاست، هر چند مطالب این کتاب با دو اثر دیگر او هماهنگی زیادی دارد. ذهبی از علمای اهل سنت، اینن کتاب را در زمره آثار ابوالصلاح می‌شمرد و خود حلبی در دیگر کتابش بارها به التقریب ارجاع داده است. در میان عالمان شیعه مانند مجلسی، حر عاملی و آقا بزرگ تهرانی این کتاب ار از وی دانسته‌اند.
جایگاه کتاب
این کتاب، از منابع معتبر کلامی است که مورد توجه علمای شیعه قرار گرفته است. علامه مجلسی، این کتاب را کتابی مناسب در عقاید و دارای روایاتی جالب توجه میداند و در کتاب بحارالأنوار بسیار به آن استناد کرده است.
شیخ حر عاملی نیز این کتاب را کتابی خوب و ارزشمند دانسته و آن را از مصادر کتاب خود، إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات شمرده است.
علامه شوشتری در کتاب کشف القناع فی حجیة الإجماع، به این کتاب استناد کرده و در کتاب قاموس الرجال، این کتاب را در نهایت خوبی دانسته است.[۱]
ساختار و محتوای کتاب
کتاب تقریب المعارف، کتابی استدلالی و برهانی است که در چهار قسم تنظیم شده و مؤلف شیوه‌ای منطقی را برای بحث در هر یک از موضوعات کتاب به کار گرفته است. کتاب، شامل مباحث توحید، عدل، نبوت، امامت و بحثی درباره امام زمان(عج) است.
در آغاز مبحث توحید، مسئله لزوم شناخت و معرفت مطرح شده و سپس به حدوث اجسام اشاره شده و صفات خداوند متعال مورد بحث قرار گرفته است.
در مبحث عدل، به حسن و قبح و قدرت خداوند بر قبیح و انجام ندادن آن، جبر و اختیار، حقیقت تکلیف و صفات مکلف و قاعده لطف اشاره دارد.
در مبحث نبوت، مسئله لزوم انتخاب رهبر از طرف خداوند و اینکه پیامبر آگاه‌ترین مردم نسبت به امور سیاسی است و راه‌های شناخت پیامبر، عصمت و معجزات پیامبر اسلام، مانند قرآن مطرح شده است.
در مبحث امامت، به مسئله عصمت امام، معجزات ائمه(ع)، نص بر امامت، آیات و نصوص دال بر امامت حضرت علی(ع)، مخالفت‌های آن حضرت با خلفای سه‌گانه، انگیزه بیعت آن حضرت با آنها، علت پذیرفتن شورا و معایب خلفای سه‌گانه و... اشاره شده است.
در بحث مربوط به امام زمان(عج) با دلیل‌های عقلی و نقلی بر امامت آن حضرت، انگیزه غیبت و طول عمر آن حضرت، استدلال شده و نمونه‌هایی از انسان‌هایی که عمر طولانی داشته‌اند ذکر شده است.[۲]
حذفیات
بخشی از این کتاب به چاپ نرسیده که شامل معایب خلفای سه‌گانه است، مانند:
- مطالبی که از صحابه روایت شده و تصریح در مذمت سه خلیفه نخستین دارد و همچنین اعترافات آنها در هنگام مرگ که شامل هشتاد روایت است.
- سخنان حضرت علی(ع) و برخی از صحابه و تابعین و عایشه درباره عثمان.
- خونخواهی عثمان توسط طلحه و زبیر، عایشه، معاویه و عمرو عاص و بحثی درباره آن.
- نبودن ویژگیهای امامت در سه خلیفه نخستین و مطاعن آنها.
- ردّ ادله مخالفین.[۳]
نسخه و چاپ
نسخه‌ای در کتابخانه آیة الله نجفی مرعشی در قم موجود بوده که تاریخ نگارش آن قرن دهم یا یازدهم هجری است.[۴] این اثر در سال ۱۴۰۴ق با تحقیق فارس حسون در انتشارات الهادی در قم به چاپ رسیده است.
پانویس
منابع
- ابوالصلاح الحلبی، تقی بن نجم، تقریب المعارف، قم، الهادی، ۱۴۰۴ق.
- حائری، سید حسین، کتاب‌شناخت: معرف کتاب «تقریب المعارف»، امامت‌پژوهی، تابستان ۱۳۹۱ش.
- کتاب شناخت جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور.
پیوند به بیرون
- ↑ حلبی، تقریب المعارف، ۱۴۰۴ق، ص۴۸ و ۵۲.
- ↑ حلبی، تقریب المعارف، ۱۴۰۴ق، ص ۴۸ - ۵۰.
- ↑ کتابخانه دیجیتال نور.
- ↑ حلبی، تقریب المعارف، ۱۴۰۴ق، ص ۵۴.