عبدالله بن رواحه: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
[[رده:بدریون]] | [[رده:بدریون]] | ||
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | [[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]] | ||
[[رده:فرماندهان جنگ‌های دوره پیامبر]] | |||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۱۷، ساعت ۱۲:۵۱
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالله بن رَواحَه بن ثعلبه |
| کنیه | ابامحمد، ابورواحه و ابوعمرو |
| مهاجر/انصار | انصاری |
| نسب/قبیله | قبیله خزرج و از طایفه بنی حارث |
| مدفن | اردن |
| مشخصات دینی | |
| زمان اسلام آوردن | پیش از هجرت پیامبر به مدینه |
| حضور در جنگ‌ها | تمامی جنگ‌ها غیر از فتح مکه |
عبدالله بن رواحه از انصار پیامبر اسلام (ص) كه در عقبه دوم به حضور ایشان رسيد. وی اهل مدينه و از طايفه خزرج بود که حضرت محمد (ص) او را به رياست قبيله بنیحارث از قبايل خزرج انتخاب كرد. عبدالله از نقباى دوازده‌گانه است. در بيش‌تر جنگ‌ها از جمله احد، خندق، حديبيه، خيبر و عمره قضا حضور داشت و در جنگ بدرالموعد جانشين پیامبر در مدينه بود. وی در جنگ موته به شهادت رسید.
نسب
عبدالله بن رَواحَه بن ثعلبه از طایفه بنی حارث از قبیله خزرج و از انصار اهل مدینه بود. مادرش کبشه دختر واقد بن عمرو بن الاطابه حارثی است.
کنیه اش را ابامحمد، ابورواحه و ابوعمرو ذکر کرده‌اند.[۱]پیامبر (ص) ميان او و مقداد بن اسود، صيغه برادرى خوانده بود.[۲]
عبداالله، دایی نعمان بن بشیر بن سعد است و بنابر روایات تاریخی خود فرزندی نداشت.[۳]
همراهی با پیامبر
عبدالله بن رواحه از جمله اهالی مدینه بود که در مراسم حج سال سیزدهم بعثت در عقبه منی با پیامبر اسلام بیعت کرد که در تاریخ به بیعت دوم عقبه شهرت دارد. در پی این بیعت، رسول خدا وی را به عنوان یکی از نقبای دوازده‌گانه انصار و به عنوان نماینده خود در میان طایفه بنی‌حارثه خزرج انتخاب کرد.[۴]
عبدالله از کسانی بود که پس از ورود پیامبر (ص) به مدینه، به استقبال ایشان رفت و وی را به سکونت در خانه خود دعوت کرد.[۵]
وی در زمان حیات خود تقریبا در تمامی جنگ های پیامبر از جمله بدر، احد، خندق، حدیبّیه، خیبر، عمره القضاء و موته شرکت کرد [۶] و در زمان جنگ بدر الموئد، جانشین پیامبر در مدینه بود.
در جنگ بدر از سوی پیامبر مامور ابلاغ خبر پیروزی مسلمانان به مدینه شد. [۷].
در عمره القضاء هنگام ورود پیامبر به مکه، عبدالله افسار مرکب ایشان را گرفته بود و پیامبر همراهی می‌کرد و اشعاری نیز در وصف ایشان می‌خواند.[۸]
پس از فتح خیبر، از سوی رسول خدا مامور جمع‌آوری خراج خیبر شد و تا هنگام شهادتش این سمت را دارا بود. بعد از نبرد خیبر، با سی سوار که عبدالله بن انیس نیز در میان آنان بود، به سوی بشر بن زرام یهودی -که در اندیشه شبیخون به مدینه بود- اعزام شد و ابن زرام را به قتل رساند.[۹]
در جنگ موته پس از زید بن حارثه و جعفر بن ابی طالب از جانب پیامبر فرماندهی لشکر اسلم بر عده عبدالله بن رواحه گذاشته شده بود.[۱۰]
ویژگی‌ها
با وجود آن که در دوران جاهلیت، سواد خواندن و نوشتن در میان مردم رواج نداشت، عبدالله بن رواحه از جمله نویسندگان آن زمان به شمار می‌رفت و در شعر و شاعری نیز مهارت داشت. [۱۱] حضور وی در اکثر جنگ‌های پیامبر نشان از دلیری او در میدان نبرد دارد. به طور کلی ویژگی های وی را می توان این چنین برشمرد:
أنت النبي ومن يحرم شفاعته
يوم الحساب فقد أزرى به القدر
فثبت الله ما آتاك من حسـن
تثبيت موسى ونصراً كالذي نصروا
ابن‌اثیر،اسدالغابه، ج ۲، ص۵۹۳.
مهارت در شعر
پس از آنکه این آیات از سوره شعراء نازل شد: «وَالشُّعَرَاء يَتَّبِعُهُمُ الْغَاوُونَ*أَلَمْ تَرَ أَنَّهُمْ فِي كُلِّ وَادٍ يَهِيمُونَ* وَأَنَّهُمْ يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ.»[۱۲]، -شعرا كساني هستند كه گمراهان از آنان پيروي ميكنند!* آيا نميبيني آنها در هر وادي سر گردانند.* و سخناني ميگويند كه عمل نميكنند- عبدالله تصمیم گرفت که دیگر شعر نگوید[۱۳] تا هنگام نزول این آیه: «إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَذَكَرُوا اللَّهَ كَثِيرًا وَانتَصَرُوا مِن بَعْدِ مَا ظُلِمُوا وَسَيَعْلَمُ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَيَّ مُنقَلَبٍ يَنقَلِبُونَ.»[۱۴] - مگر كساني كه ايمان آورده‌اند و عمل صالح انجام ميدهند و ياد خدا بسيار ميكنند و به هنگامي كه مورد ستم واقع ميشوند به دفاع از خويشتن (و مؤ منان) بر ميخيزند (و از ذوق شعري خود كمك ميگيرند) و بزودي آنها كه ستم كردند ميدانند كه بازگشتشان به كجاست.- و شاعرانی چون عبدالله بن رواحه، کعب بن مالک و حسان بن ثابت و سایر شاعرانی که پیامبر (ص) را مدح می کردند، از دیگران استثنا کرد.[۱۵]
وی در مدح پیامبر اشعاری سروده است [۱۶]و همچنین در سوگ حمزه عموی پیامبر [۱۷] و نافع بن بدیل [۱۸] نیز اشعاری دارد.
شجاعت در جنگ
منابع تاریخی آورده‌اند که عبدالله اول كسى بود كه براى جنگ آماده و از خانه خارج مى شد و آخر كسى بود كه از ميدان به خانه برمى‌گشت.[۱۹]
توجه خاص از جانب پیامبر
بنابر روایات تاریخی، پیامبر (ص) در موارد متعددی عبدالله را به طور خاص دعا کرد. برخی از این موارد عبارتند از:
- روزی عبدالله هنگام عزیمت به مسجد و در نزدیکی آن شنید که پیامبر مردم را امر به نشستن می‌کند، عبدالله در همان مکان و خارج از مسجد، توقف کرد و بر زمین نشست، وقتی خبر این کار به پیامبر رسید، این عمل وی را ستود و درباره او این گونه دعا کرد: خدا تو را برای اطاعت خدا و پیامبرش بیش از این توفیق دهد.[۲۰]
- وقتی عبدالله مریض بود پیامبر به عیادت او رفت و احوال وی را دگرگون دید و گفت: خدایا اگر مرگش فرا رسیده مرگ را بر او آسان کن و اگر مرگش فرا نرسیده او را شفا ده. به سبب این دعا عبدالله بهبود یافت.[۲۱]
- در جنگ خیبر، پیامبر از عبدالله درخواست کرد که شعری برای تهییج سپاه بخواند و او شعری خواند و پیامبر فرمود: خداوندا عبدالله رواحه را رحمت فرما.[۲۲]
وفات
در سال هشتم هجری رسول خدا سپاهی سه هزار نفری به فرماندهی زید بن حارثه برای جنگ با رومیان اعزام نمود. قرار بر این بود با شهادت زید، جعفر بن ابی طالب و اگر او نیز شهید شد، فرماندهی لشکر به عبدالله بن رواحه سپرده شود.[۲۳] بنابر گزارش‌های تاریخی، عبدالله بن رواحه قبل از حرکت به سوی موته اشعاری می‌خواند، از خداوند درخواست شهادت می‌کرد و از ترس عذاب الهی می‌گریست.
پس از کشته شدن زید و جعفر ، پرچم سپاه اسلام به دست عبدالله قرار گرفت و بر دشمن حمله برد. او پس از جنگی سخت از پای درآمد. پیش از شهادت، خون بدنش را به چهره مالید و فریاد زد:«ای مسلمانان! از جان برادرانتان حمایت کنید.»[۲۴]
مدفن وی و دیگر شهدای موته در منطقهای به نام مزار در شهرستان کرک از توابع اردن واقع است.[۲۵]
پانویس
- ↑ ابن‌اثیر،اسدالغابه، ج ۲، ص۵۹۲-۵۹۳.
- ↑ الاصابه، ابن حجر، ج ۲، ص۲۹۸.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص۵۲۶.
- ↑ ابن‌اثیر،اسدالغابه، ج ۲، ص ۵۹۳.
- ↑ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب، ج ۱، ص۱۶۰.
- ↑ قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۳۳-۳۴.
- ↑ واقدی،مغازی، ج ۱، ص۱۱۴
- ↑ ابن هشام، السیره النبویه، ج ۲، ص ۳۷۱.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص۵۲۶.
- ↑ واقدی،مغازی، ج ۲، ص ۷۵۶.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری، ج ۳، ص۵۲۶.
- ↑ شعرا،۲۲۶-۲۲۴.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری،ج ۳، ص۵۲۸.
- ↑ شعرا، ۲۲۷.
- ↑ طبرسی، تفسیر مجمع‌البیان، ج ۷، ص۳۶۰
- ↑ قرطبی، الاستیعاب، ج ۳، ص۳۴.
- ↑ ابن هشام، السیره النبویه، ج ۲، ص۱۶۲.
- ↑ واقدی،مغازی، ج ۱ ص۳۵۳.
- ↑ ابن‌اثیر،اسدالغابه، ج ۲، ص ۵۹۳.
- ↑ بیهقی، دلائل النبوه، ج ۶، ص۲۵۷.
- ↑ ابن سعد، الطبقات الکبری،ج ۳، ص۵۲۹.
- ↑ واقدی،مغازی، ج ۲، ص۶۳۹.
- ↑ واقدی،مغازی، ج ۲، ص ۷۵۶.
- ↑ ابن‌اثیر،اسدالغابه، ج ۲، ص ۵۹۵-۵۹۴.
- ↑ ابن عنبه، عمده الطالب، ص ۳۶.
منابع
- ابن اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، دارالمعرفه، بیروت، ۱۴۲۲ ق.
- ابن سعد، طبقات‌الکبری، دارالصادر، بیروت، ۱۴۰۵ ق، افست دارالفکر.
- ابن شهرآشوب، محمد بن علی، مناقب آل ابی طالب، مطبعه الحیدریه، نجف، ۱۳۷۶ق.
- ابن عنبه، احمد، عمدة الطالب، نجف، المطبعة الحیدریة، ۱۳۸۰ ق.
- ابن هشام، السیره النبویه، دارالوفاق، بیروت.
- بیهقی، احمد بن حسین، دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، دارالکتب العلمیه، بیروت،۱۴۰۵ ق.
- طبرسي، فضل بن حسن، مجمع البيان في تفسير القرآن، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۵ق.
- عسقلانی، ابن حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، دارالکتابالعربی، بیروت.
- قرطبی، محمد بن عبدالبر، الاستیعاب فی معرفه الاصحاب،دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۵ ق.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ ق.