پرش به محتوا

شیخ عباس قمی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۰: خط ۳۰:
}}
}}


'''عباس بن محمدرضا قُمی''' ([[سال ۱۲۹۴ هجری قمری|۱۲۹۴ق]]-[[سال ۱۳۵۹ هجری قمری|۱۳۵۹]]ق) مشهور به '''شیخ عباس قمی''' و '''محدّث قمی''' عالم [[شیعه]] در قرن چهارده هجری قمری است. او [[حدیث|محدّث]]، مورخ و خطیب بود و تحصیلات و کارهای علمی خویش را در سه [[حوزه علمیه قم|حوزه قم]]، [[حوزه علمیه خراسان|مشهد]] و [[حوزه علمیه نجف|نجف]] گذراند و کتاب‌های پرشماری نگاشت. [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]]، [[سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار (کتاب)|سفینة البحار]]، [[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]] و [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] از مشهورترین تألیفات شیخ عباس قمی به‌شمار می‌رود. محدث قمی در [[سال ۱۳۱۹ هجری شمسی|سال ۱۳۱۹ش]] در [[نجف]] درگذشت و در [[حرم امام علی(ع)|حرم علی بن ابیطالب(ع)]] دفن شد.
'''عباس بن محمدرضا قُمی''' ([[سال ۱۲۹۴ هجری قمری|۱۲۹۴ق]]-[[سال ۱۳۵۹ هجری قمری|۱۳۵۹]]ق) مشهور به '''شیخ عباس قمی''' و '''محدّث قمی''' عالم [[شیعه]] در [[قرن چهاردهم هجری قمری|قرن چهارده هجری قمری]] است. او [[حدیث|محدّث]]، مورخ و خطیب بود و تحصیلات و کارهای علمی خویش را در سه [[حوزه علمیه قم|حوزه قم]]، [[حوزه علمیه خراسان|مشهد]] و [[حوزه علمیه نجف|نجف]] گذراند و کتاب‌های پرشماری نگاشت. [[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]]، [[سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار (کتاب)|سفینة البحار]]، [[نفس المهموم (کتاب)|نفس المهموم]] و [[منتهی الآمال فی تواریخ النبی و الآل (کتاب)|منتهی الآمال]] از مشهورترین تألیفات شیخ عباس قمی به‌شمار می‌رود. محدث قمی در [[سال ۱۳۱۹ هجری شمسی|سال ۱۳۱۹ش]] در [[نجف]] درگذشت و در [[حرم امام علی(ع)|حرم علی بن ابیطالب(ع)]] دفن شد.


== زندگی‌نامه ==
==زندگی‌نامه==
شیخ عباس در سال [[سال ۱۲۹۴ هجری قمری|۱۲۹۴ق]] در [[قم]] به دنیا آمد.<ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲۲۱.</ref> پدرش محمدرضا قمی فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از وظایف شرعی بود<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۵۰ش، ص۳۴۰.</ref> و مادرش، بانو زینت از زنان متدین و پارسا بود.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>  
شیخ عباس در سال [[سال ۱۲۹۴ هجری قمری|۱۲۹۴ق]] در [[قم]] به دنیا آمد.<ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲۲۱.</ref> پدرش محمدرضا قمی فردی متدین و مرجع مردم برای آگاهی از وظایف شرعی بود<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۵۰ش، ص۳۴۰.</ref> و مادرش، بانو زینت از زنان متدین و پارسا بود.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>  
{{جعبه نقل قول|نقل‌قول = شیخ عباس قمی درباره مادر خویش اینچنین بیان می‌دارد که:{{-}}'''«من هر موفقیتی که دارم از [[برکت]] مادرم است؛ زیرا ایشان سعی داشت همیشه مرا با [[طهارت]] کامل شیر دهد».'''<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ۱۳۷۹ش، ج۱۱، ص۴۰.</ref>|تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول|نقل‌قول = شیخ عباس قمی درباره مادر خویش اینچنین بیان می‌دارد که:{{-}}'''«من هر موفقیتی که دارم از [[برکت]] مادرم است؛ زیرا ایشان سعی داشت همیشه مرا با [[طهارت]] کامل شیر دهد».'''<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ۱۳۷۹ش، ج۱۱، ص۴۰.</ref>|تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۴px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| تراز منبع = چپ}}
خط ۴۴: خط ۴۴:
[[کنگره بزرگداشت شیخ عباس قمی]]، پنج شنبه [[۱۱ آذر]] [[سال ۱۳۸۹ هجری شمسی|۱۳۸۹ش]] در [[مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)|مرکز فقهی ائمه اطهار]] قم برگزار شد.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7817/100148 «کنگره بزرگداشت محدث خبیر، حاج شیخ عباس قمی»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>
[[کنگره بزرگداشت شیخ عباس قمی]]، پنج شنبه [[۱۱ آذر]] [[سال ۱۳۸۹ هجری شمسی|۱۳۸۹ش]] در [[مرکز فقهی ائمه اطهار(ع)|مرکز فقهی ائمه اطهار]] قم برگزار شد.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6435/7817/100148 «کنگره بزرگداشت محدث خبیر، حاج شیخ عباس قمی»]، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.</ref>


== تحصیلات و خدمات علمی==
==تحصیلات و خدمات علمی==
[[پرونده:تمبر یادبود محدث قمی.jpg|200px|بندانگشتی|تمبر یادبود محدث قمی به مناسبت هفتادمین سالگرد]]
[[پرونده:تمبر یادبود محدث قمی.jpg|200px|بندانگشتی|تمبر یادبود محدث قمی به مناسبت هفتادمین سالگرد]]
محدث قمی برای تکمیل علوم و معارف سفرهایی را به بلاد اسلامی داشته و به همین علت در سه [[حوزه علمیه قم]]، [[نجف]] و [[مشهد]] اساتیدی داشته است. شیخ عباس تحصیلات دوران کودکی و نوجوانی را در قم گذراند. برخی اساتید وی در این شهر عبارتند از:
محدث قمی برای تکمیل علوم و معارف سفرهایی را به بلاد اسلامی داشته و به همین علت در سه [[حوزه علمیه قم]]، [[نجف]] و [[مشهد]] اساتیدی داشته است. شیخ عباس تحصیلات دوران کودکی و نوجوانی را در قم گذراند. برخی اساتید وی در این شهر عبارتند از:
خط ۵۳: خط ۵۳:
# [[شیخ محمد حسین قمی]] استاد [[خط نستعلیق]].<ref>ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref>
# [[شیخ محمد حسین قمی]] استاد [[خط نستعلیق]].<ref>ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref>
{{پایان}}
{{پایان}}
=== سفر به نجف ===
===سفر به نجف===
شیخ عباس قمی در سال ۱۳۱۶ق و ۲۲ سالگی وارد [[نجف]] شد. برخی از اساتید او در این شهر عبارتند از:
شیخ عباس قمی در سال ۱۳۱۶ق و ۲۲ سالگی وارد [[نجف]] شد. برخی از اساتید او در این شهر عبارتند از:
{{ستون-شروع|2}}
{{ستون-شروع|2}}
خط ۶۲: خط ۶۲:
# [[سید ابوالحسن نقوی لکنهوئی]].<ref>ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref>{{سخ}}
# [[سید ابوالحسن نقوی لکنهوئی]].<ref>ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref>{{سخ}}
{{پایان}}
{{پایان}}
=== بازگشت به ایران ===
===بازگشت به ایران===
محدث قمی پس از درگذشت [[میرزا حسین نوری]] در سال ۱۳۲۲ق [[نجف]] را ترک کرد و به [[ایران]] بازگشت. وی در مدت اقامت در ایران، چندبار به [[زیارت]] [[عتبات عالیات]] رفت و مجددا به [[حج]] مشرف شد.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>{{سخ}}شیخ عباس قمی جمعه ۱ ربیع‌الثانی ۱۳۳۲ق به قصد اقامت وارد [[مشهد]] شد. علت اقامت وی در مشهد به تقاضای [[سید حسین طباطبایی قمی|آقا حسین قمی]] بود و تا سال ۱۳۵۴ق در آنجا سکونت داشت.<ref> ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref> وی در مقدمه کتاب [[الفوائد الرضویة (کتاب)|الفوائد الرضویة]] می‌نویسد: به جهت شدت ابتلا و گرفتاری و کثرت هموم و غموم که بر این داعی روی داد و شرح آن طولانی است به خاطرم رسید که پناه برم به امام اتقیا و پناه غربا حضرت ابوالحسن [[امام رضا علیه‌السلام|علی بن موسی الرضا]](ع).<ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲.</ref>{{سخ}}
محدث قمی پس از درگذشت [[میرزا حسین نوری]] در سال ۱۳۲۲ق [[نجف]] را ترک کرد و به [[ایران]] بازگشت. وی در مدت اقامت در ایران، چندبار به [[زیارت]] [[عتبات عالیات]] رفت و مجددا به [[حج]] مشرف شد.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>{{سخ}}شیخ عباس قمی جمعه ۱ ربیع‌الثانی ۱۳۳۲ق به قصد اقامت وارد [[مشهد]] شد. علت اقامت وی در مشهد به تقاضای [[سید حسین طباطبایی قمی|آقا حسین قمی]] بود و تا سال ۱۳۵۴ق در آنجا سکونت داشت.<ref> ادهم‌نژاد، حاج شیخ عباس قمی حدیث نجابت، ۱۳۸۵ش.</ref> وی در مقدمه کتاب [[الفوائد الرضویة (کتاب)|الفوائد الرضویة]] می‌نویسد: به جهت شدت ابتلا و گرفتاری و کثرت هموم و غموم که بر این داعی روی داد و شرح آن طولانی است به خاطرم رسید که پناه برم به امام اتقیا و پناه غربا حضرت ابوالحسن [[امام رضا علیه‌السلام|علی بن موسی الرضا]](ع).<ref>قمی، الفوائد الرضویه، ۱۳۲۷ش، ص۲.</ref>{{سخ}}
برخی اساتید وی در مشهد عبارتند از:{{ستون-شروع|2}}
برخی اساتید وی در مشهد عبارتند از:{{ستون-شروع|2}}
خط ۷۳: خط ۷۳:
وی در مدت اقامت ۲۲ ساله خود در مشهد، به تألیفات متعدد مشغول گردید و مجالس وعظ و خطابه فراوانی داشت که زبانزد عام و خاص گردید.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref> وی همچنین در این منابر به افشاگری علیه آمریکایی‌ها و روشنگری مردم می‌پرداخت که از سوی [[کمیته مجازات]] [[حزب دموکرات]] مشهد تهدید به مرگ شد.<ref>صادقی، محدث قمی و کمیته مجازات، ۱۳۸۸ش.</ref>
وی در مدت اقامت ۲۲ ساله خود در مشهد، به تألیفات متعدد مشغول گردید و مجالس وعظ و خطابه فراوانی داشت که زبانزد عام و خاص گردید.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref> وی همچنین در این منابر به افشاگری علیه آمریکایی‌ها و روشنگری مردم می‌پرداخت که از سوی [[کمیته مجازات]] [[حزب دموکرات]] مشهد تهدید به مرگ شد.<ref>صادقی، محدث قمی و کمیته مجازات، ۱۳۸۸ش.</ref>


=== بازگشت به نجف ===
===بازگشت به نجف===
[[پرونده:مقبره شیخ عباس قمی در حرم امیرالمومنین.jpg|بندانگشتی|200px|محل دفن شیخ عباس قمی درکنار استادش [[میرزا حسین نوری]] در [[حرم امیرالمومنین]]]]
[[پرونده:مقبره شیخ عباس قمی در حرم امیرالمومنین.jpg|بندانگشتی|200px|محل دفن شیخ عباس قمی درکنار استادش [[میرزا حسین نوری]] در [[حرم امیرالمومنین]]]]
شیخ عباس قمی پس از [[واقعه مسجد گوهرشاد]] و قتل عام مردم و تبعید [[سید حسین طباطبایی قمی|آقا حسین قمی]] در سال ۱۳۵۴ق به نجف بازگشت و تا پایان عمر در آن جا ماند.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>
شیخ عباس قمی پس از [[واقعه مسجد گوهرشاد]] و قتل عام مردم و تبعید [[سید حسین طباطبایی قمی|آقا حسین قمی]] در سال ۱۳۵۴ق به نجف بازگشت و تا پایان عمر در آن جا ماند.<ref>احمدیان، خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، ۱۳۸۰ش.</ref>
=== شاگردان و راویان ===
===شاگردان و راویان===
برخی از شاگردان محدث قمی عبارتند از:
برخی از شاگردان محدث قمی عبارتند از:
{{ستون-شروع|3}}
{{ستون-شروع|3}}
خط ۱۰۰: خط ۱۰۰:
{{پایان}}
{{پایان}}


== ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی ==
==ویژگی‌های شخصیتی و اخلاقی==
داستان‌های فراوانی در وصف منش، رفتار و اخلاق وی بیان شده است. [[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] از دوستان و ارادتمندان شیخ عباس، وی را مثال بارز [[انسان کامل]] و مصداق فردی عالم فاضل و زیبنده صفات عالیه مانند [[حسن خلق]] و [[تواضع]] معرفی می‌کند. وی همچنین می‌گوید: شیخ عباس از غرور و شهرت‌طلبی دوری می‌جست و زندگی زاهدانه‌ای داشت و من در مدتی که با او بودم انس گرفتم و جانم با جان او درآمیخت.<ref> تهرانی، نقباء‌البشر، ۱۴۰۴ق، ج‌۳، ص۹۹۹.</ref>{{سخ}}به گزارش [[علی دوانی]]، شیخ عباس قمی با تهی‌دستی و نبود امکانات به نگارش آثار متعدد ادامه می‌داد. دوانی همچنین از آقا بزرگ نقل کرده که هیچ چیزی او را از تألیف و تحقیق باز نداشت و او خود نیز در نامه‌ای به [[میرزا محمد فیض قمی|آیت‌الله فیض قمی]] به مشکلات پیش رویش اشاره کرده است.<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ج۱۱ (بخش یکم)، ص۸۵.</ref>
داستان‌های فراوانی در وصف منش، رفتار و اخلاق وی بیان شده است. [[آقابزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] از دوستان و ارادتمندان شیخ عباس، وی را مثال بارز [[انسان کامل]] و مصداق فردی عالم فاضل و زیبنده صفات عالیه مانند [[حسن خلق]] و [[تواضع]] معرفی می‌کند. وی همچنین می‌گوید: شیخ عباس از غرور و شهرت‌طلبی دوری می‌جست و زندگی زاهدانه‌ای داشت و من در مدتی که با او بودم انس گرفتم و جانم با جان او درآمیخت.<ref> تهرانی، نقباء‌البشر، ۱۴۰۴ق، ج‌۳، ص۹۹۹.</ref>{{سخ}}به گزارش [[علی دوانی]]، شیخ عباس قمی با تهی‌دستی و نبود امکانات به نگارش آثار متعدد ادامه می‌داد. دوانی همچنین از آقا بزرگ نقل کرده که هیچ چیزی او را از تألیف و تحقیق باز نداشت و او خود نیز در نامه‌ای به [[میرزا محمد فیض قمی|آیت‌الله فیض قمی]] به مشکلات پیش رویش اشاره کرده است.<ref>دوانی، مفاخر اسلام، ج۱۱ (بخش یکم)، ص۸۵.</ref>
== آثار و تألیفات ==
==آثار و تألیفات==
{{اصلی|فهرست آثار شیخ عباس قمی}}
{{اصلی|فهرست آثار شیخ عباس قمی}}
[[پرونده:مجموعه آثار محدث قمی.jpg|200px|بندانگشتی|مجموعه آثار محدث قمی]]
[[پرونده:مجموعه آثار محدث قمی.jpg|200px|بندانگشتی|مجموعه آثار محدث قمی]]
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
نرم‌افزار مجموعه آثار محدث قمی با هدف نشر آثار شیخ عباس قمی در [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی]] تهیه و تنظیم شده است.<ref>[https://www.noorsoft.org/fa/software/view/6286 آثار حاج شیخ عباس قمی]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref>
نرم‌افزار مجموعه آثار محدث قمی با هدف نشر آثار شیخ عباس قمی در [[مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی]] تهیه و تنظیم شده است.<ref>[https://www.noorsoft.org/fa/software/view/6286 آثار حاج شیخ عباس قمی]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.</ref>


== پانویس ==
==پانویس==
{{پانوشت}}
{{پانوشت}}


== منابع ==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
*احمدیان، مینا، زندگی‌نامه خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، نشریه مسجد، شماره ۶۸، ۱۳۸۰ش.
*احمدیان، مینا، زندگی‌نامه خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی، نشریه مسجد، شماره ۶۸، ۱۳۸۰ش.
خط ۱۲۸: خط ۱۲۸:
{{پایان}}
{{پایان}}


== پیوند به بیرون ==
==پیوند به بیرون==
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101119150017-1212.pdf حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت (۱)]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/20101119150017-1212.pdf حاج شیخ عباس قمی، حدیث نجابت (۱)]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101119153029-1241.pdf حدیث نجابت (حاج شیخ عباس قمی) (۲)]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/20101119153029-1241.pdf حدیث نجابت (حاج شیخ عباس قمی) (۲)]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120514174531-7047-82.pdf دغدغه‌های محدث قمی از گسترش خرافه و تحریف]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120514174531-7047-82.pdf دغدغه‌های محدث قمی از گسترش خرافه و تحریف]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120327181903-3059-85.pdf خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/20120327181903-3059-85.pdf خاتم المحدثین حاج شیخ عباس قمی]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20130123120932-9563-10.pdf سهم شیخ عباس قمی در تحریف شناسی تاریخ عاشورا]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/20130123120932-9563-10.pdf سهم شیخ عباس قمی در تحریف شناسی تاریخ عاشورا]
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/201012041455ff1ii-0.pdf محدّث قمی و کمیته مجازات]
*[http://www.ensani.ir/storage/Files/201012041455ff1ii-0.pdf محدّث قمی و کمیته مجازات]
{{مورخان شیعه}}
{{مورخان شیعه}}
{{حدیث‌شناسان شیعه}}
{{حدیث‌شناسان شیعه}}
confirmed، protected، templateeditor
۴٬۵۰۹

ویرایش