دعای سی و ششم صحیفه سجادیه

دعای سی و ششم صحیفه سجادیه

نسخه خطی صحیفه سجادیه، به خط نسخ عبدالله یزدی، کتابت در شعبان ۱۱۰۲ قمری
اطلاعات دعا و زیارت
موضوع	دعا به هنگام دیدن رعد و برق، سپاس خدا برای نعمت‌های بی‌پایان
مأثور/غیرمأثور	مأثور
صادره از	امام سجاد(ع)
راوی	متوکل بن هارون
منابع شیعی	صحیفه سجادیه
دعاها و زیارات مشهور
دعای توسل • دعای کمیل • دعای ندبه • دعای سمات • دعای فرج • دعای ابوحمزه ثمالی • زیارت عاشورا • زیارت جامعه کبیره • زیارت وارث • زیارت امین‌الله • زیارت اربعین

دعای سی و ششم صحیفه سجادیه از دعاهای مأثور از امام سجاد(ع) که هنگام دیدن ابر و برق آسمان و شنیدن صدای رعد آن را می‌خواند. امام سجاد(ع) در این دعا رعد و برق را از نشانه‌های خدا می‌داند و درخواست باران سودمند از درگاه الهی دارد. در این دعا همچنین بر لزوم تضرع و زاری برای دوری شرور تأکید می‌کند و انسان را در برابر قهر الهی ناتوان از دفاع می‌بیند.

دعای سی و ششم در شرح‌های صحیفه سجادیه همچون شهود و شناخت اثر حسن ممدوحی کرمانشاهی به زبان فارسی و در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی به زبان عربی شرح شده است.

آموزه‌ها

دعای سی و ششم، از دعاهای امام سجاد(ع) در صحیفه سجادیه است که هنگام نگاه به ابر و مشاهد رعد و برق، آن را می‌خواند. به گفته سید محمدحسین فضل‌الله در کتاب آفاق الروح این دعا به چگونگی نگاه انسان به رخدادهای طبیعی می‌پردازد. به باور او این دعا نشانه‌ای از ویژگی‌های روحی حضرت زین العابدین(ع) است که هرچه در عالَم است را نشانه وجود خدا می‌بیند و مناسبتی برای شکر‌گزاری و فرصتی برای دعا تا نعمت‌های الهی زیاد و بدی‌های از انسان دور شود. به گفته ممدوحی کرمانشاهی در شرح این دعا مؤمن حقیقی، نظام هستی را در هر لحظه در تسخیر اراده و قدرت خدا می‌بیند و از هر رخدادی برای توجه به خدا بهره می‌گیرد. آموزه‌های این دعا به شرح ذیل است:

• رعد و برق و ابر و باران از نشانه‌های از قدرت خدا
• سلطه خدا بر نظام طبیعی و قانون‌مند آفرینش
• ارتباط تنگاتنگ زندگی انسان با نظام طبیعی جهان
• درخواست باران سودمند و عدم بروز خسارت توسط باران
• تضرع و زاری به درگاه الهی برای نجات از شرور
• در خواست برای واگذار نشدن به غیر خدا
• کج‌خلقی و بدرفتاری پیامد فقر و خشکسالی
• توانگری و سلامت انسان در پرتو عنایات خدا
• عدم توان دفاع در برابر قهر الهی
• گستره قدرت مطلقه الهی
• شکر و سپاس در برابر نعمت‌های بی‌پایان الهی
• پذیرش ستایش کم از سوی خدا
• بازگشت همه به سوی خدا.

شرح‌ها

دعای سی و ششم در شرح‌های صحیفه سجادیه از جمله در کتاب شهود و شناخت اثر محمدحسن ممدوحی کرمانشاهی و شرح و ترجمه صحیفه سجادیه اثر سید احمد فهری به زبان فارسی شرح شده است.

دعای سی و ششم صحیفه سجادیه همچنین در کتاب ریاض السالکین اثر سید علی‌خان مدنی، فی ظلال الصحیفه السجادیه اثر محمدجواد مغنیه، ریاض العارفین تألیف محمد بن محمد دارابی و آفاق الروح نوشته سید محمدحسین فضل‌الله به زبان عربی شرح داده شده است. واژه‌های این دعا هم در شرح‌های لغوی مانند تعلیقات علی الصحیفه السجادیه اثر فیض کاشانی و شرح الصحیفه السجادیه نوشته عزالدین جزائری توضیح داده شده است.

متن و ترجمه دعای سی و ششم صحیفه سجادیه

وَ كَانَ مِنْ دُعَائِهِ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِذَا نَظَرَ إِلَى السَّحَابِ وَ الْبَرْقِ وَ سَمِعَ صَوْتَ الرَّعْدِ

دعای آن حضرت است هنگامی که به ابر و برق نظر می‌کرد و صدای رعد می‌شنید

اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَيْنِ آيَتَانِ مِنْ آيَاتِكَ، وَ هَذَيْنِ عَوْنَانِ مِنْ أَعْوَانِكَ، يَبْتَدِرَانِ طَاعَتَكَ بِرَحْمَةٍ نَافِعَةٍ أَوْ نَقِمَةٍ ضَارَّةٍ، فَلَا تُمْطِرْنَا بِهِمَا مَطَرَ السَّوْءِ، وَ لَا تُلْبِسْنَا بِهِمَا لِبَاسَ الْبَلَاءِ.

خدایا! همانا این «رعد و برق» دو نشانه از نشانه‌های تو و دو خدمتگزار از خدمتگزاران تواَند؛ که در مقام فرمان بردن از تو، به رحمتی سودمند، یا عقوبتی زیان بخش، می‌شتابند؛ پس به وسیلهٔ آن دو، باران زیان بار بر ما مباران و به سبب آن دو لباس بلا بر ما مپوشان.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ، وَ أَنْزِلْ عَلَيْنَا نَفْعَ هَذِهِ السَّحَائِبِ وَ بَرَكَتَهَا، وَ اصْرِفْ عَنَّا أَذَاهَا وَ مَضَرَّتَهَا، وَ لَا تُصِبْنَا فِيهَا بِآفَةٍ، وَ لَا تُرْسِلْ عَلَى مَعَايِشِنَا عَاهَةً.

خدایا! بر محمّد و آلش درود فرست و فایده و برکت این ابرها را بر ما فرود آر و آزار و زیانش را از ما بگردان و از درون ابرها آفتی به ما نرسان و بر آنچه که معیشت ما بر آن استوار است، آسیبی نفرست.

اللَّهُمَّ وَ إِنْ كُنْتَ بَعَثْتَهَا نَقِمَةً وَ أَرْسَلْتَهَا سَخْطَةً فَإِنَّا نَسْتَجِيرُكَ مِنْ غَضَبِكَ، وَ نَبْتَهِلُ إِلَيْكَ فِي سُؤَالِ عَفْوِكَ، فَمِلْ بِالْغَضَبِ إِلَى الْمُشْرِكِينَ، وَ أَدِرْ رَحَى نَقِمَتِكَ عَلَى الْمُلْحِدِينَ.

خدایا! اگر این ابرها را به خاطر عقوبت برانگیخته‌ای و برای خشم فرستاده‌ای؛ ما از خشمت به تو پناه می‌آوریم و برای درخواست گذشت و عفوت، به درگاه تو زاری می‌کنیم؛ پس غضب و خشم را متوجّه مشرکان کن و آسیای عقوبتت را نسبت به منحرفان به گردش آر.

اللَّهُمَّ أَذْهِبْ مَحْلَ بِلَادِنَا بِسُقْيَاكَ، وَ أَخْرِجْ وَحَرَ صُدُورِنَا بِرِزْقِكَ، وَ لَا تَشْغَلْنَا عَنْكَ بِغَيْرِكَ، وَ لَا تَقْطَعْ عَنْ كَافَّتِنَا مَادَّةَ بِرِّكَ، فَإِنَّ الْغَنِيَّ مَنْ أَغْنَيْتَ، وَ إِنَّ السَّالِمَ مَنْ وَقَيْتَ

خدایا! خشکی سرزمین‌های ما را به بارانت برطرف کن و شدّت خشم سینهٔ ما را به رزق و روزی خود بیرون فرما و ما را از خود به غیر خود مشغول و سرگرم مکن و مایه و منبع نیکی خود را از ما جدا مساز؛ چه این که بی‌نیاز کسی است که تواش بی‌نیاز کنی و سالم کسی است که تواش از هر شرّی نگاه داری.

مَا عِنْدَ أَحَدٍ دُونَكَ دِفَاعٌ، وَ لَا بِأَحَدٍ عَنْ سَطْوَتِكَ امْتِنَاعٌ، تَحْكُمُ بِمَا شِئْتَ عَلَى مَنْ شِئْتَ، وَ تَقْضِي بِمَا أَرَدْتَ فِيمَنْ أَرَدْتَ

نزد کسی جز دفاع تو نیروی دفاع نیست و برای احدی از عذاب تو، وسیلهٔ حفظ و نگاه داری وجود ندارد؛ بر هرکسی که بخواهی، به هر چه که بخواهی، حکم می‌کنی؛ و به آنچه اراده فرمایی دربارهٔ هر کس اراده کنی، فرمان می‌دهی.

فَلَكَ الْحَمْدُ عَلَى مَا وَقَيْتَنَا مِنَ الْبَلَاءِ، وَ لَكَ الشُّكْرُ عَلَى مَا خَوَّلْتَنَا مِنَ النَّعْمَاءِ، حَمْداً يُخَلِّفُ حَمْدَ الْحَامِدِينَ وَرَاءَهُ، حَمْداً يَمْلَأُ أَرْضَهُ وَ سَمَاءَهُ‏

تو را سپاس بر آن‌که ما را از بلا نگاه داشتی و تو را شکر بر نعمت‌هایی که به ما دادی؛ سپاسی که سپاس سپاسگزاران را پشت سر گذارد؛ سپاسی که زمین و آسمان خدا را پر کند.

إِنَّكَ الْمَنَّانُ بِجَسِيمِ الْمِنَنِ، الْوَهَّابُ لِعَظِيمِ النِّعَمِ، الْقَابِلُ يَسِيرَ الْحَمْدِ، الشَّاكِرُ قَلِيلَ الشُّكْرِ، الْمُحْسِنُ الْمُجْمِلُ ذُو الطَّوْلِ، لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، إِلَيْكَ الْمَصِيرُ.

همانا تویی بسیار نعمت دهنده به نعمت‌های بزرگ، بخشندهٔ نعمت‌های عظیم، پذیرندهٔ سپاس اندک، قبول کنندهٔ شکر ناچیز، نیکوکار و خوش‌رفتار، دارای احسان، معبودی جز تو نیست، پایان کار به سوی توست.

پیوند به بیرون

• متن و صوت دعای سی و ششم صحیفه سجادیه