پرش به محتوا

سادات طباطبایی: تفاوت میان نسخه‌ها

۴۰۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ دسامبر ۲۰۱۸
اصلاح پاورقی و منابع
imported>Hasaninasab
imported>M.r.seifi
(اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۲: خط ۲:
==علت نامگذاری==
==علت نامگذاری==
[[ابراهیم بن اسماعیل دیباج|ابراهیم بن اسماعیل]] بن ابراهیم بن حسن مثنی بن حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به طباطبا بوده و این نام برای تبار وی نیز بکار رفته است. درباره سبب نامگذاری این شاخه به طباطبا اختلاف است:
[[ابراهیم بن اسماعیل دیباج|ابراهیم بن اسماعیل]] بن ابراهیم بن حسن مثنی بن حسن بن علی بن ابی‌طالب معروف به طباطبا بوده و این نام برای تبار وی نیز بکار رفته است. درباره سبب نامگذاری این شاخه به طباطبا اختلاف است:
* بعضی این لقب را به لکنت زبان ابراهیم بن اسماعیل نسبت داده‌اند که هرگاه می‌خواست «قبا» بگوید، می‌گفت:«طبا».<ref>المجدی فی أنساب الطالبیین، ص۲۶۰.</ref>
* بعضی این لقب را به لکنت زبان ابراهیم بن اسماعیل نسبت داده‌اند که هرگاه می‌خواست «قبا» بگوید، می‌گفت:«طبا».<ref>ابن صوفی، المجدی فی أنساب الطالبیین، ۱۴۲۲ق، ص۲۶۰.</ref>
* [[ناصر کبیر]] گفته اس که «طباطبا» در زبان نبطی به معنی خواجه خواجگان (سید سادات) است.<ref>سر السلسلة العلویة، ص۱۶؛ عمدة الطالب، ص۱۷۲؛ لغت نامه دهخدا، در لفظ»طباطبا».</ref>
* [[ناصر کبیر]] گفته اس که «طباطبا» در زبان نبطی به معنی خواجه خواجگان (سید سادات) است.<ref>سر السلسلة العلویة، ص۱۶؛ ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۲؛ لغت نامه دهخدا، ذیل لفظ «طباطبا».</ref>


==پراکندگی جغرافیایی==
==پراکندگی جغرافیایی==
{{ستون|۲}}
{{ستون|۲}}
# بنی اتج در [[آمل]]<ref>عمده طالب،ص ۱۷۷</ref>
# بنی اتج در [[آمل]]<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص ۱۷۷.</ref>
# بنی عساف در [[اصفهان]]<ref>عمده طالب،ص ۱۷۷</ref>
# بنی عساف در [[اصفهان]]<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص ۱۷۷.</ref>
# بنی مستلحقان در [[مصر]]
# بنی مستلحقان در [[مصر]]
# بنی مستجد در مصر
# بنی مستجد در مصر
# بنی کرکی در مصر
# بنی کرکی در مصر
# بنی المحل در [[خوزستان]]، [[بغداد]] ، [[حلب]] و ارجان<ref>المعقبون، ج۱ص ۲۵۲</ref>
# بنی المحل در [[خوزستان]]، [[بغداد]] ، [[حلب]] و ارجان<ref>رجایی، المعقبون، ۱۳۸۵س، ج۱، ص۲۵۲.</ref>
# [[آل حکیم]] در [[عراق]]
# [[آل حکیم]] در [[عراق]]
# طباطبایی‌های [[زواره]]
# طباطبایی‌های [[زواره]]
خط ۲۰: خط ۲۰:
برخی از نوادگان ابراهیم طباطبا به [[ایران]] سفر کردند و در [[طبرستان]] و [[دیلم]] اقامت گزیدند. شاخه‌ای از این سلسله لقب «کیا» داشته و در گیلان و مازندران می‌زیستند و از نقش مذهبی، سیاسی و اجتماعی مهمی برخوردار بودند.
برخی از نوادگان ابراهیم طباطبا به [[ایران]] سفر کردند و در [[طبرستان]] و [[دیلم]] اقامت گزیدند. شاخه‌ای از این سلسله لقب «کیا» داشته و در گیلان و مازندران می‌زیستند و از نقش مذهبی، سیاسی و اجتماعی مهمی برخوردار بودند.


یکی از اینان «خرم کیا» است که مزارش در [[لاهیجان]] است و در ۶۷۴ق به قتل رسیده و نامش بر کتیبه‌ای که در ۱۱۰۵ق تهیه شده، نوشته شده است.<ref>از آستارا تا استارباد، ج۲، ص۹۸-۱۰۰.</ref>
یکی از اینان «خرم کیا» است که مزارش در [[لاهیجان]] است و در ۶۷۴ق به قتل رسیده و نامش بر کتیبه‌ای که در ۱۱۰۵ق تهیه شده، نوشته شده است.<ref>ستوده، از آستارا تا استارباد، ۱۳۵۱ش، ج۲، ص۹۸-۱۰۰.</ref>


در اواخر سدۀ ۳ق یکی دیگر از نوادگان ابراهیم به اصفهان سفر کرد و در این شهر ساکن شد. سادات طباطبایی ایران بیشتر از نسل وی هستند که از اصفهان به زواره و [[اردستان]] و پس از آن به دیگر جاها رفتند و در نقاط مختلف پراکنده شدند.
در اواخر سدۀ ۳ق یکی دیگر از نوادگان ابراهیم به اصفهان سفر کرد و در این شهر ساکن شد. سادات طباطبایی ایران بیشتر از نسل وی هستند که از اصفهان به زواره و [[اردستان]] و پس از آن به دیگر جاها رفتند و در نقاط مختلف پراکنده شدند.


برخی از این سادات که به [[تبریز]] کوچیدند در سدۀ ۹ق در روزگار فرمان‌روایی [[آق‌قویونلو]]، غالباً منصب [[شیخ الاسلامی]] [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] را عهده‌دار بودند و پس از آن به خاندان‌های مختلف با نام‌های گوناگون مانند وهابی، وکیلی، عدل، دیبا و قاضی تقسیم شدند.<ref>محیط طباطبایی، ج۱، ص۴۱</ref>
برخی از این سادات که به [[تبریز]] کوچیدند در سدۀ ۹ق در روزگار فرمان‌روایی [[آق‌قویونلو]]، غالباً منصب [[شیخ الاسلامی]] [[آذربایجان (منطقه)|آذربایجان]] را عهده‌دار بودند و پس از آن به خاندان‌های مختلف با نام‌های گوناگون مانند وهابی، وکیلی، عدل، دیبا و قاضی تقسیم شدند.<ref>محیط طباطبایی، «شوخی جدی»، ج۱، ص۴۱</ref>


در روزگار دیلمیان یکی از سادات طباطبایی به نام [[زید الاسود بن ابراهیم بن محمد بن قاسم رسیی|زیدالاسود]] با «شاهان دخت» دختر [[عضدالدوله]] ازدواج کرد و به [[شیراز]] آمد و در آن‌جا ساکن شد. نسب [[سادات انجوی]] شیراز به او می‌رسد.<ref>ابن عنبه، الفصول الفخریه، ص۱۳۰.</ref>
در روزگار دیلمیان یکی از سادات طباطبایی به نام [[زید الاسود بن ابراهیم بن محمد بن قاسم رسیی|زیدالاسود]] با «شاهان دخت» دختر [[عضدالدوله]] ازدواج کرد و به [[شیراز]] آمد و در آن‌جا ساکن شد. نسب [[سادات انجوی]] شیراز به او می‌رسد.<ref>ابن عنبه، الفصول الفخریه، ۱۳۴۶ش، ص۱۳۰.</ref>


==شخصیت‌ها==
==شخصیت‌ها==
===شخصیت‌های تاریخی===
===شخصیت‌های تاریخی===
* [[محمد بن ابراهیم ابن طباطبا|محمد بن ابراهیم]]: وی سرسلسله سادات طباطبایی است، [[ابوسرایا]] به نام وی در [[کوفه]] [[بیعت]] گرفت و به سال ۱۹۹ق قیام کرد.<ref>مقاتل الطالبین، ۱۹۹و۵۱۸-۵۳۶</ref>
* [[محمد بن ابراهیم ابن طباطبا|محمد بن ابراهیم]]: وی سرسلسله سادات طباطبایی است، [[ابوسرایا]] به نام وی در [[کوفه]] [[بیعت]] گرفت و به سال ۱۹۹ق قیام کرد.<ref>ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبین، ص۱۹۹و۵۱۸-۵۳۶.</ref>


* [[قاسم رسی]]: امام [[زیدیه]] و واضع [[مذهب فقهی قاسمی]]، وی در سال ۲۴۶ق در گذشت.<ref>عمده الطالب، ص۱۷۵</ref><ref>معجم الانساب، ص۱۸۷</ref>
* [[قاسم رسی]]: امام [[زیدیه]] و واضع [[مذهب فقهی قاسمی]]، وی در سال ۲۴۶ق در گذشت.<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۵؛ معجم الانساب، ص۱۸۷</ref>


* [[هادی الی الحق]]: یحیی بن حسین بن قاسم رسی، یکی از ائمه زیدیه، در سال ۲۹۸ق در گذشت.<ref>عمده الطالب، ص۱۷۷</ref><ref>بروکلمان، ج۳ص ۳۲۷-۳۳۰</ref>
* [[هادی الی الحق]]: یحیی بن حسین بن قاسم رسی، یکی از ائمه زیدیه، در سال ۲۹۸ق در گذشت.<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۷؛ بروکلمان، ج۳، ص ۳۲۷-۳۳۰.</ref>


* [[ابن طباطبا علوی اصفهانی]] نسابه: در سده چهارم می‌زیسته و کتاب [[منتقلة الطالبیة]] در انساب سادات از آثار اوست.<ref>عمده الطالب ص۱۷۳و ۱۷۴</ref>
* [[ابن طباطبا علوی اصفهانی]] نسابه: در سده چهارم می‌زیسته و کتاب [[منتقلة الطالبیة]] در انساب سادات از آثار اوست.<ref>ابن عنبه، عمدة الطالب، ۱۴۱۷ق، ص۱۷۳و ۱۷۴.</ref>


* [[ابن طقطقی]]: نقیب سادات [[حله]]، [[نجف]] و [[کربلا]] در قرن هفتم، شهرت وی بیشتر به دلیل کتابش [[منیة الفضلاء فی تواریخ الخلفاء و الوزراء]] می‌باشد، این کتاب به [[منیة الفضلاء فی تواریخ الخلفاء و الوزراء|تاریخ فخری]] معروف شد.<ref>تاریخ ادبیات در ایران، ج۳ص ۱۲۴۳</ref>
* [[ابن طقطقی]]: نقیب سادات [[حله]]، [[نجف]] و [[کربلا]] در قرن هفتم، شهرت وی بیشتر به دلیل کتابش [[منیة الفضلاء فی تواریخ الخلفاء و الوزراء]] می‌باشد، این کتاب به [[منیة الفضلاء فی تواریخ الخلفاء و الوزراء|تاریخ فخری]] معروف شد.<ref>تاریخ ادبیات در ایران، ج۳ص ۱۲۴۳</ref>
خط ۵۹: خط ۵۹:


== پانویس ==
== پانویس ==
{{پانویس|اندازه=ریز|3}}
{{پانویس۲}}


==منابع==
==منابع==
*ابن صوفى نسابه‏، المجدي في أنساب الطالبيين، مرعشىنجفی، قم، ۱۴۲۲، چاپ دوم.
*ابن صوفى نسابه‏، المجدي في أنساب الطالبيين، مرعشىنجفی، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی، چاپ دوم، ۱۴۲۲ق.
*ابن عنبه حسنی،عمدة الطالب فی أنساب آل أبی طالب ۸۲۸، انصاریان، قم،۱۴۱۷ ق.
*ابن عنبه حسنی، عمدة الطالب فی أنساب آل أبی طالب، قم، انصاریان، ۱۴۱۷ ق.
*ابن عنبه، الفصول الفخریه، به کوشش جلال‌الدین حسینی ارموی (محدث)، تهران، ۱۳۴۶ش.
*ابن عنبه، الفصول الفخریه، به کوشش جلال‌الدین حسینی ارموی (محدث)، تهران، بی‌نا، ۱۳۴۶ش.
*رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، موسسه عاشورا، قم، ۱۳۸۵.
*رجایی، سید مهدی، المعقبون من آل ابی طالب، قم، موسسه عاشورا، ۱۳۸۵ش.
*ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارباد، تهران، ۱۳۵۱ش.
*ستوده، منوچهر، از آستارا تا استارباد، تهران، بی‌نا، ۱۳۵۱ش.
*محیط طباطبایی، محمد، شوخی جدی، یغما، س ۱۸، شم‌ ۱، فروردین ۱۳۴۴ش.
*محیط طباطبایی، محمد، «شوخی جدی»، یغما، س ۱۸، شم‌ ۱، فروردین ۱۳۴۴ش.
{{خاندان‌های شیعه}}
{{خاندان‌های شیعه}}
[[ar:آل طباطبا]]
[[ar:آل طباطبا]]
کاربر ناشناس