پرش به محتوا

سکرات موت: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی شیعه
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
P.motahari (بحث | مشارکت‌ها)
خط ۱۴: خط ۱۴:


== راه‌های کاهش سکرات ==
== راه‌های کاهش سکرات ==
بر اساس روایات، وابسته نبودن به دنیا و شهوات، انفاق مال و دوری از [[گناه]] از سختی‌های سکرات مرگ می‌کاهد.<ref>فرهنگ شیعه، جمعی از نویسندگان، ج۱، ص۴۱۰.</ref> [[امام صادق(ع)]]، در حدیثی، صله رحم و نیکی به پدر و مادر را باعث آسان شدن سکرات مرگ دانستند، همچنین فرمودند هر کس یک روز از آخر [[ماه رجب]] را روزه بگیرد، خداوند او را از شدت سکرات مرگ، حفظ می‌کند.<ref>ری‌شهری، میزان الحکمة، ۱۳۸۹ش، ج۱۱، ص۱۲۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۳۳.</ref> در کتاب [[جامع السعادات]]، سکرات مرگ و [[عذاب قبر]] کسی که مادرش از او ناراضی باشد شدیدتر دانسته شده است.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۶۳.</ref> در روایات، انتقال محتضر به مکانی که نماز می‌گزارده،<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ش، ج۴، ۱۸ ۱۷.</ref> همچنین خواندن [[سوره صافات]] و [[سوره یاسین|یاسین]] نیز برای رفع سکرات مرگ توصیه شده است.<ref>محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۳. </ref>
در برخی از احادیث، راه‌هایی برای آسان‌ترشدن سکرات مرگ بیان شده است. برای نمونه، کلینی در حدیثی از امام صادق اورده است کسی که لباسی زمستانی یا تابستانی بر تن برادر دینی‌اش بپوشاند، برخدا واجب می‌شود که با لباسی بهشتی او را بپوشاند و سکرات مرگ را بر او آسان کند.<ref>کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۴.</ref> صله رحم،<ref>صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۰۸.</ref> نیکی به پدر و مادر،<ref>شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۳۲.</ref> روزه ماه رمضان<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۴.</ref> خواندن سوره یس<ref>صدوف، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۱-۱۱۲.</ref> روزه ماه رجب<ref>صدوق، فضائال الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۱۲.</ref> محبت به امام علی<ref>صدوق، فضائل‌الشیعه، اعلمی، ص۴.</ref>
 
در کتاب [[جامع السعادات]]، سکرات مرگ و [[عذاب قبر]] کسی که مادرش از او ناراضی باشد شدیدتر دانسته شده است.<ref>نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۶۳.</ref> در روایات، انتقال محتضر به مکانی که نماز می‌گزارده،<ref>نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ش، ج۴، ۱۸ ۱۷.</ref> همچنین خواندن [[سوره صافات]] و [[سوره یاسین|یاسین]] نیز برای رفع سکرات مرگ توصیه شده است.<ref>محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۳. </ref>
== جستارهای وابسته==
== جستارهای وابسته==
*[[عذاب قبر]]
*[[عذاب قبر]]

نسخهٔ ‏۱۹ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۳۴

سَكَرات موت، یا سکرات مرگ، حالت‌های حیرت‌زا و سختی‌های فراوانی است که هنگام مرگ بر انسان وارد می‌شود. متون روایی از شدت و دشواری سکرات موت حکایت دارند، هرچند سکرات مرگ برای مؤمنان آسان‌تر از کافران است. بر اساس روایات، نیکی به پدر و مادر، صله رحم، وابسته نبودن به دنیا و شهوات، انفاق، و خواندن سوره یاسین و صافات از دشواری آن کم می‌کند.

مفهوم‌شناسی

«سَکَرات موت» را حالت‌هایی شبیه به مستی و بی‌هوشی تعریف می‌کنند که هنگام مرگ و قبض روح، به صورت اضطراب و دگرگونی شدید در انسان نمایان می‌شود و او را در حیرت و ناآرامی شدید فرومی‌برد.[۱] «سَکَرات» جمع «سَکْرَه» است که مستی و سختی و سرگردانی معنا می‌دهد.[۲] واژه «موت» هم به معنای مرگ است.[۳]

در آیات و روایات

در قرآن، در آیه ۱۹ سوره قاف تعبیر «سَکرَةُالمَوت» به کار رفته و آمده است: «وَ جاءَتْ سَكْرَةُ الْمَوْتِ بِالْحَقِّ ذَلِكَ مَا كُنْتَ مِنْهُ تَحِیدُ؛ و سرانجام سکرات مرگ، به‌حق، فرامی‌رسد. این همان چیزی است که تو از آن می‌گریختی.»

در روایات هم عبارت «سَکْرَةُالمَوت»[۴] و «سَکَرات‌المَوت»[۵] به کار رفته است. در بحارالانوار بخشی به موضوع سکرات موت اختصاص یافته و ۵۲ حدیث در ان آمده است.[۶] در تهذیب‌الاحکام نوشته شیخ طوسی، دعایی از امام صادق روایت شده که در بخشی از آن آمده است: «خدایا، در سکرات موت یاری‌ام کن.»[۷]

چگونگی سکرات

برپایه حدیثی که شیخ صدوق از امام علی(ع) نقل کرده، شدیدترین لحظات زندگی انسان سه لحظه است: لحظه‌ای که با مرگ مواجه می‌شود، لحظه‌ای که از قبر برمی‌خیزد و لحظه‌ای با خدا روبه‌رو می‌شود.[۸] مکارم شیرازی، با استناد به آی ۱۹ سوره ق که در آن از سکرات مرگ سخن آمده می‌گوید مرگ با سختی‌ها و وحشت گیج‌کننده‌ای همراه است.[۹] به‌گفته او، براساس روایات، حتی انبیا و اولای خدا نیز از مشکلات و سختی‌های سکرات موت بی‌امان نبوده‌اند.[۱۰]

راه‌های کاهش سکرات

در برخی از احادیث، راه‌هایی برای آسان‌ترشدن سکرات مرگ بیان شده است. برای نمونه، کلینی در حدیثی از امام صادق اورده است کسی که لباسی زمستانی یا تابستانی بر تن برادر دینی‌اش بپوشاند، برخدا واجب می‌شود که با لباسی بهشتی او را بپوشاند و سکرات مرگ را بر او آسان کند.[۱۱] صله رحم،[۱۲] نیکی به پدر و مادر،[۱۳] روزه ماه رمضان[۱۴] خواندن سوره یس[۱۵] روزه ماه رجب[۱۶] محبت به امام علی[۱۷]

در کتاب جامع السعادات، سکرات مرگ و عذاب قبر کسی که مادرش از او ناراضی باشد شدیدتر دانسته شده است.[۱۸] در روایات، انتقال محتضر به مکانی که نماز می‌گزارده،[۱۹] همچنین خواندن سوره صافات و یاسین نیز برای رفع سکرات مرگ توصیه شده است.[۲۰]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۲۲، ص۲۵۴.
  2. لغتنامه دهخدا، ذیل واژه «سکرة».
  3. دهخدا، لغتنامه دهخدا، ذیل واژه «موت».
  4. کفعمی، البلد الامین، ۱۴۱۸ق، ص۱۰۵؛ شیخ طوسی، مصباح‌المتهجد، ۱۴۱۱، ج۲، ص۴۴۳.
  5. شیخ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۳.
  6. نگاه کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۱۴۵-۱۷۳.
  7. شیخ طوسی، تهذیب‌الاحکام، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۹۳.
  8. شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۱، ص۱۱۹.
  9. مکارم شیرازی، پیام قران، ج۵، ص۴۳۱.
  10. مکارم شیرازی، پیام قران، ج۵، ص۴۳۲.
  11. کلینی، کافی، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۰۴.
  12. صدوق، امالی، ۱۳۷۶ش، ص۲۰۸.
  13. شیخ طوسی، امالی، ۱۴۱۴ق، ص۴۳۲.
  14. صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۷۴.
  15. صدوف، ثواب الاعمال، ۱۴۰۶ق، ص۱۱۱-۱۱۲.
  16. صدوق، فضائال الاشهر الثلاثه، ۱۳۹۶ق، ص۱۲.
  17. صدوق، فضائل‌الشیعه، اعلمی، ص۴.
  18. نراقی، جامع السعادات، ۱۳۸۳ش، ج۲، ص۲۶۳.
  19. نجفی،‌ جواهر الکلام، ۱۴۰۴ش، ج۴، ۱۸ ۱۷.
  20. محقق کرکی، جامع المقاصد، ۱۴۱۴ق، ج۱، ص۳۵۳.

منابع

  • قرآن کریم، ترجمه ناصر مکارم شیرازی.
  • دهخدا، علی اکبر، فرهنگ لغت، تهران، مؤسسه لغت نامه دهخدا، ۱۳۴۱ش.
  • ری‌شهری، میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی، ۱۳۸۹ش.
  • فرهنگ شیعه، جمعی از نویسندگان، قم، انتشارات زمزم، ۱۳۸۵ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۳ق.
  • محقق کرکی، جامع المقاصد، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۱۴ق.
  • مکارم شیرازی، ناصر، پیام قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۶ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۰ش.
  • مبانی اندیشه اسلامی۲، جمعی از نویسندگان، قم، اداره آموزش عقیدتی سیاسی سپاه، ۱۳۸۷ش.
  • نجفی، محمد حسن، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام،‌دار احیاءالثراث العربی، بیروت، ۱۴۰۴ق.
  • نراقی، محمدمهدی، جامع السعادات، قم، مؤسسه مطبوعاتی ایرانیان، ۱۳۸۳ش.
  • نهج البلاغه، تصحیح و شرح محمد عبده، ترجمه علی اصغر فقیهی، نشر تهران، ۱۳۷۶ش.