پرش به محتوا

جنگ‌های پیامبر(ص): تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۰ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۵: خط ۴۵:


== سیره پیامبر در جنگ‌ها ==
== سیره پیامبر در جنگ‌ها ==
پیامبر(ص) اصول نظامی را در جنگ مراعات می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> او به انضباط نظامیان اهمیت می‌داد و هیچکس اجازه نداشت محل مأموریت خود را ترک کند.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> پیامبر فرماندهی جنگ‌های بزرگ و سرنوشت‌ساز (مانند بدر، احد و خندق) را خود بر عهده می‌گرفت.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۸.</ref> مطابق آنچه در [[نهج البلاغه]] آمده، پیامبر در جنگ‌ها در خط مُقدَّم جنگ بود و مسلمانان در سختی‌های جنگ به پیامبر پناه می‌بردند.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۲۶۶، ص۵۲۰.</ref> پیامبر(ص) برای به دست آوردن اطلاعات دشمن بسیار اهمیت می‌داد<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۱۴۳.</ref> و در سپاه دشمن جاسوسانی می‌گمارد و از فاش شدن اسرار سپاه مراقبت می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> موارد ذیل از دیگر سیره‌های پیامبر در جنگ به‌شمار آمده است:
پیامبر(ص) اصول نظامی را در جنگ مراعات می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> او به انضباط نظامیان اهمیت می‌داد و هیچکس اجازه نداشت محل مأموریت خود را ترک کند.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> پیامبر فرماندهی جنگ‌های بزرگ و سرنوشت‌ساز (مانند بدر، احد و خندق) را خود بر عهده می‌گرفت.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۸.</ref> مطابق آنچه در [[نهج البلاغه]] آمده، پیامبر در جنگ‌ها در خط مُقدَّم جنگ بود و مسلمانان در سختی‌های جنگ به پیامبر پناه می‌بردند.<ref>نهج‌البلاغه، تصحیح صبحی صالح، حکمت ۲۶۶، ص۵۲۰.</ref> پیامبر(ص) برای به دست آوردن اطلاعات دشمن بسیار اهمیت می‌داد<ref>وتر، فن الحرب الاسلامی فی عهد الرسول(ص)، دار الفکر، ص۱۴۳.</ref> و در سپاه دشمن جاسوسانی می‌گمارد و از فاش شدن اسرار سپاه مراقبت می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> موارد ذیل از دیگر سیره‌های پیامبر در جنگ به‌شمار آمده است:


* '''رعایت حقوق انسانی''': به گفته برخی محققان، پیامبر در جنگ‌ها تلاش می‌کرد تا تلفات جانی و مالی را به حداقل برساند.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۹.</ref> از [[مثله کردن|مُثله کردن]] دشمنان، از قطع درختان و از کشتن زنان، کودکان و سالمندان، در جنگ نهی می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۷.</ref> اگر زنان و کودکان نیز در جنگ علیه مسلمانان شرکت می‌کردند، باز هم دستور می‌داد تا حد ممکن آنها را نکشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۹.</ref> به گفته برخی محققان، برای نخستین‌بار در جهان، آیین‌نامه مربوط به [[اسیر|اسیران]] و غیرنظامیان، در [[اسلام|دین اسلام]] نوشته شد.<ref>هوشیار و دیگران، «بازتاب جنگ‌های پیامبر(ص) در کتاب‌های تاریخ اسلام ایران از سال ۱۳۵۸ش تا کنون»، ص۸۲.</ref>
* '''رعایت حقوق انسانی''': به گفته برخی محققان، پیامبر در جنگ‌ها تلاش می‌کرد تا تلفات جانی و مالی را به حداقل برساند.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۱۹.</ref> از [[مثله کردن|مُثله کردن]] دشمنان، از قطع درختان و از کشتن زنان، کودکان و سالمندان، در جنگ نهی می‌کرد.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۷.</ref> اگر زنان و کودکان نیز در جنگ علیه مسلمانان شرکت می‌کردند، باز هم دستور می‌داد تا حد ممکن آنها را نکشند.<ref>کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۲۹.</ref> به گفته برخی محققان، برای نخستین‌بار در جهان، آیین‌نامه مربوط به [[اسیر|اسیران]] و غیرنظامیان، در [[اسلام|دین اسلام]] نوشته شد.<ref>هوشیار و دیگران، «بازتاب جنگ‌های پیامبر(ص) در کتاب‌های تاریخ اسلام ایران از سال ۱۳۵۸ش تا کنون»، ص۸۲.</ref>
* '''دیپلماسی فعال در جنگ''': پیامبر برای به دست آوردن موفقیت‌های بیشتر، در کنار جنگ به دیپلماسی فعال نیز توجه داشت؛ ازاین‌رو با قدرت‌های بی‌طرف پیمان‌نامه‌های سیاسی بسته می‌شد تا هم از ملحق شدن آنها به دشمنان اصلی جلوگیری شود و هم از قدرت آنها برای تأمین نیازها بهره برده شود.<ref>جلیلی، سیاست خارجی پیامبر(ص)، ۱۳۷۴ش، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> پیامبر در مواردی که مذاکره و صلح کردن با دشمن را در راستای اهداف خود می‌دید، صلح می‌کرد و در غیر این صورت از مذاکره خودداری می‌نمود.<ref>جلیلی، سیاست خارجی پیامبر(ص)، ۱۳۷۴ش، ص۱۱۲-۱۱۴.</ref>
* '''دیپلماسی فعال در جنگ''': پیامبر برای به دست آوردن موفقیت‌های بیشتر، در کنار جنگ به دیپلماسی فعال نیز توجه داشت؛ ازاین‌رو با قدرت‌های بی‌طرف پیمان‌نامه‌های سیاسی بسته می‌شد تا هم از ملحق شدن آنها به دشمنان اصلی جلوگیری شود و هم از قدرت آنها برای تأمین نیازها بهره برده شود.<ref>جلیلی، سیاست خارجی پیامبر(ص)، ۱۳۷۴ش، ص۱۰۵-۱۰۶.</ref> پیامبر در مواردی که مذاکره و صلح کردن با دشمن را در راستای اهداف خود می‌دید، صلح می‌کرد و در غیر این صورت از مذاکره خودداری می‌نمود.<ref>جلیلی، سیاست خارجی پیامبر(ص)، ۱۳۷۴ش، ص۱۱۲-۱۱۴.</ref>
* '''تشکیل شورای جنگ'''<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۵.</ref>: مانند تشکیل شورای جنگ برای مبارزه درون شهری یا برون شهری در [[غزوه احد|جنگ اُحد]]<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۱.</ref> و مشورت پیامبر در [[غزوه خندق|جنگ احزاب]] برای حفر خندق.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۱۷۷.</ref>  
* '''تشکیل شورای جنگ'''<ref>تقی‌زاده اکبری، «روش فرماندهی پیامبر اعظم(ص)»، ص۱۵.</ref>: مانند تشکیل شورای جنگ برای مبارزه درون شهری یا برون شهری در [[غزوه احد|جنگ اُحد]]<ref>نگاه کنید به: واقدی، المغازی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۰۹-۲۱۱.</ref> و مشورت پیامبر در [[غزوه خندق|جنگ احزاب]] برای حفر خندق.<ref>قمی، تفسیر القمی، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۱۷۷.</ref>  
خط ۵۵: خط ۵۵:


== شرکت‌کنندگان در جنگ ==
== شرکت‌کنندگان در جنگ ==
پیامبر هیچ مسلمانی را برای حاضر شدن در سپاه، مجبور نمی‌کرد<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۲۹.</ref> و اگرچه از غیرمسلمانان سلاح می‌خرید، اما از نیروی انسانی آنها کمک نمی‌گرفت.<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۲۷.</ref> گفته شده شرط سنی مسلمانان برای شرکت در جنگ، پانزده سال بود<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۳۱.</ref> و پیامبر به افرادی که کمتر از پانزده سال داشتند، اجازه شرکت در جنگ‌ها را نمی‌داد.<ref>نگاه کنید به: بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۹، ص۳۷.</ref> در صورتی که جنگ، به افراد زیادی نیاز نداشت، پیامبر بسیج عمومی اعلام نمی‌کرد، ولی در مواردی که سپاه اسلام به نیروهای بیشتری نیاز داشت، با اعلام بسیج عمومی، همگان را (به غیر از افراد ناتوان) به جنگ فرا می‌خواند،<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۳.</ref> ولی هیچگاه فردی را برای حضور در جنگ، وادار نمی‌ساخت.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۵.</ref> همچنین پیامبر از حضور افرادی که توان رزمی در جنگ نداشتند، جلوگیری می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اعظم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> بر اساس [[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|پیمان‌نامه بیعة الحرب]]، حفاظت از جان پیامبر در [[مدینه]]، بر عهده مردم آنجا بود و در جنگ‌های پیامبر در خارج از شهر، آنها وظیفه‌ای نداشتند.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۲.</ref> بر این اساس تا پیش از جنگ بدر، تمامی سپاهیان پیامبر، از [[انصار]] بود، اما با آغاز جنگ بدر، [[مهاجران]] با ابراز تمایل به شرکت در جنگ‌ها، در جنگ‌ها حضور یافتند.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۲.</ref>  
پیامبر هیچ مسلمانی را برای حاضر شدن در سپاه، مجبور نمی‌کرد<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۲۹.</ref> و اگرچه از غیرمسلمانان سلاح می‌خرید، اما از نیروی انسانی آنها کمک نمی‌گرفت.<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۲۷.</ref> گفته شده شرط سنی مسلمانان برای شرکت در جنگ، پانزده سال بود<ref>صادقی، «اصول حقوق جنگ در سیره نبوی»، ص۱۳۱.</ref> و پیامبر به افرادی که کمتر از پانزده سال داشتند، اجازه شرکت در جنگ‌ها را نمی‌داد.<ref>نگاه کنید به: بیهقی، السنن الکبری، ۱۴۲۴ق، ج۹، ص۳۷.</ref> در صورتی که جنگ، به افراد زیادی نیاز نداشت، پیامبر بسیج عمومی اعلام نمی‌کرد، ولی در مواردی که سپاه اسلام به نیروهای بیشتری نیاز داشت، با اعلام بسیج عمومی، همگان را (به غیر از افراد ناتوان) به جنگ فرا می‌خواند،<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۳.</ref> ولی هیچگاه فردی را برای حضور در جنگ، وادار نمی‌ساخت.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۵.</ref> همچنین پیامبر از حضور افرادی که توان رزمی در جنگ نداشتند، جلوگیری می‌کرد.<ref>مرکز تحقیقات سپاه، جنگ‌های پیامبر اکرم(ص)، ۱۳۷۸ش، ص۱۲۰.</ref> بر اساس [[بیعت عقبه#بیعت دوم عقبه|پیمان‌نامه بیعة الحرب]]، حفاظت از جان پیامبر در [[مدینه]]، بر عهده مردم آنجا بود و در جنگ‌های پیامبر در خارج از شهر، آنها وظیفه‌ای نداشتند.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۲.</ref> بر این اساس تا پیش از جنگ بدر، تمامی سپاهیان پیامبر، از [[انصار]] بود، اما با آغاز جنگ بدر، [[مهاجران]] با ابراز تمایل به شرکت در جنگ‌ها، در جنگ‌ها حضور یافتند.<ref>قائدان، «مدیریت و رهبری پیامبر اکرم(ص) در عرصه‌های نظامی»، ص۱۲.</ref>  


=== حضور زنان در جنگ ===
=== حضور زنان در جنگ ===
confirmed، movedable، protected، templateeditor
۵٬۴۴۷

ویرایش