غزوه سَویق از غزوات پیامبر(ص) در سال دوم هجری است. در این غزوه مشرکان مکه برای انتقام از کشتگان جنگ بدر به اطراف مدینه حمله کردند و پس از کشتن دو مسلمان و سوزاندن نخلستان گریختند. آنان برای فرار سریع‌تر از دست مسلمانان که در تعقیب آنان بودند، بار و بنه خود که در آن خوردنیِ سویق بود، بر زمین ریختند. این غزوه بدون درگیری پایان یافت.
 | |
| زمان | ذوالحجه سال ۲ هجری قمری |
|---|---|
| مکان | اطراف مدینه |
| نتیجه | فرار مشرکان |
| علت جنگ | خون خواهی کشته شدگان بدر از سوی مشرکان |
| جنگندگان | |
| طرفین جنگ | مسلمانان مشرکان |
| فرماندهان | |
| فرماندهان جنگ | حضرت محمد(ص) ابوسفیان |
| تلفات | |
| خسارات | شهادت دو تن از مسلمانان |
انتقام جنگ بدر
شکست مشرکان در جنگ بدر و کشته‌شدن تعدادی از اشراف مکه، آنان را در اندیشه انتقام از پیامبر(ص) و مسلمانان انداخت. ابوسفیان که فرزند و برخی نزدیکان خود را از دست داده بود، سوگند خورد تا از مسلمانان انتقام نگیرد، همبستر زنان نشود و موی خود را روغن نزند.[۱] در ماه ذی الحجه سال دوم هجری ابوسفیان به همراه تنی چند از مشرکان به قصد حمله به مسلمانان از مکه خارج شد. در برخی نقل‌ها تعداد مشرکان دویست نفر و در بعضی چهل سوارکار ذکر شده است.[۲]
قتل دو تن از مسلمانان
مشرکان مکه پس از عبور از منطقه نجدیه به نزدیکی چاهی در کنار کوهی به نام تیت رسیدند.[۳] ابوسفیان به انگیزه اطلاع از وضعیت مسلمانان، نزد قبیله بنی نضیر رفت.[۴] به این منظور در ابتدا به خانه حُیی بْن أَخْطَب رفت. اما وی به دلیل ترس، در را به روی ابوسفیان باز نکرد.[۵] وی سپس به سراغ سَلَّام بْن مِشْکم رییس و خزانه‌دار یهودیان بنینضیر رفت. سلّام از ابوسفیان پذیرایی کرد و اطلاعاتی دربارۀ اوضاع پیامبر و مسلمانان به وی داد. هنگام سحر ابوسفیان با همراهان خود به نخلستان اطراف مدینه هجوم برد. مشرکان پس از سوزندان یک نخل و دو خانه در منطقه عُرَیض به دو مرد از انصار حمله کردند و آن دو را کشتند.[۶] ابوسفیان با این انتقام به سوگند خود عمل کرد[۷] و با مشرکان به سوی مکه گریخت.
غزوه بدون درگیری
پیامبر(ص) پس از آگاهی از ماجرا، ابولبابة بن عبدالمنذر را جانشین خود در مدینه کرد و به همراه دویست نفر از مهاجران و انصار به تعقیب مشرکان مکه پرداخت. سپاه مسلمانان تا جایی به نام قرقرة الکُدر پیش رفت و چون به ابوسفیان دسترسی نیافت، از آن‌جا به مدینه بازگشت.[۸]
به نقل طبری، با توجه به اینکه جنگی در میان مسلمانان و مشرکان در نگرفت مسلمانان از رسول خدا(ص) سؤال کردند که آیا میتوانند این تعقیب و گریز را غزوه بنامند که پیامبر(ص) غزوه بودن این اتفاق را تأیید کرد.[۹]
علت نامگذاری
سویق به آردی از گندم یا جو تفت داده گفته می‌شود که با آب یا عسل یا روغن مخلوط می‌شود.[۱۰] علت نامگذاری این غزوه به سویق آن است که ابوسفیان و مشرکان هنگام فرار به سوی مکه، برای سبکباری و سرعت بیشتر آذوقه‌های خود که در میان آن سویق بود به زمین ریختند. از این رو این غزوه به نام غزوه سویق نامگذاری شد.
پانویس
- ↑ واقدی، المغازی، الاعلمی، ج۱، ص۱۸۱؛ ابن الأثیر، الکامل فی التاریخ، دارصادر، ج۲، ص۱۳۹؛ ابن خلدون، تاریخ ابن خلدون،دار احیاء التراث، ج۳، ص۲۲؛ ابن کثیر، البدایة والنهایة، دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶.
- ↑ الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴؛ حموی، معجم البلدان،دار احیاء التراث، ج۲، ص۶۵.
- ↑ الطبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴؛ حموی، معجم البلدان،دار احیاء التراث، ج۲، ص۶۵.
- ↑ بغدادی، الطبقات الکبری، دارصادر، ج۲، ص۳۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة والنهایة،دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶.
- ↑ بغدادی، الطبقات الکبری،دار صادر، ج۲، ص۳۰.
- ↑ ابن کثیر، البدایة والنهایة،دار احیاء التراث، ج۳، ص۴۱۶؛ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دار التراث، ج۲، ص۴۸۴.
- ↑ واقدی، المغازی، الاعلمی، ج۱، ص۱۸۱.
- ↑ طبری، تاریخ الأمم و الملوک، دارالتراث، ج۲، ص۴۸۴.
- ↑ زرقانی، شرح الزرقانی علی المواهب اللدنیه بالمنح المحمدیه، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۵۳.
منابع
- ابن الأثیر، علی بن محمد، الکامل فی التاریخ، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
- ابن خلدون، عبدالرحمان بن محمد، تاریخ ابن خلدون، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- ابن کثیر، اسماعیل بن کثیر، البدایة والنهایة، به تحقیق علی شیری، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- بغدادی، محمد بن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار صادر، بی‌تا
- حموی، یاقوت، معجم البلدان، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا.
- الزرقانی، محمد بن عبد الباقی، شرح الزرقانی علی المواهب اللدنیة بالمنح المحمدیة، به تصحیح محمدعبدالعزیز خالدی، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۷ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، بی‌جا، دار التراث، بی‌تا.
- واقدی، محمد بن عمر، المغازی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، بی‌تا.