مؤسسه دائرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع) مؤسسه‌ای پژوهشی و آموزشی در زمینه فقه، اصول فقه و کلام در شهر قم است. این مؤسسه به دستور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران و زیر نظر سید محمود هاشمی شاهرودی در سال ۱۳۶۹ش تأسیس شد.
 آرم مؤسسه | |
| اطلاعات کلی | |
|---|---|
| تأسیس | ۱۳۶۹ش |
| بنیانگذار | سید محمود هاشمی شاهرودی |
| وابسته به | آیت‌الله خامنه‌ای |
| نوع فعالیت | آموزشی • پژوهشی |
| گستره فعالیت | داخلی |
| اهداف | دایرة المعارف فقه اسلامی • تحقیق و انتشار کتب مرتبط با شیعه |
| فعالیت‌ها | تدوین دایره المعارف فقه اسلامی • انتشار کتاب • تشکیل مرکز اسلامی تحقیقات الغدیر • انتشار مجله فقه اهل بیت(ع) |
| مکان | قم |
| رئیس | حسن نظری شاهرودی |
| سایر | |
| وضعیت | فعال |
| آثار | دانشنامه آثار فقهی شیعه • فرهنگ فقه فارسی • موسوعة الفقه الاسلامی • موسوعة الفقه الاسلامی المقارن |
| وبگاه | |
هدف این مؤسسه، تدوین دایرةالمعارف فقه اسلامی و تحقیق و انتشار کتب مرتبط با شیعه است که در این راستا دایرةالمعارف فقه اسلامی را به دو زبان عربی و فارسی منتشر کرده است. حسن نظری شاهرودی، ریاست فعلی این مؤسسه را برعهده دارد.
معرفی
مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، مؤسسه‌ای علمی و فرهنگی است[۱] که در زمینه پژوهش و آموزش در رشته‌های فقه، اصول فقه و کلام فعالیت دارد.[۲] این مؤسسه در همن سال ۱۳۶۹ش با حکم سیدعلی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، و با مدیریت سید محمود هاشمی شاهرودی، فقیه ، تأسیس شد.[۳]
پس از درگذشت هاشمی شاهرودی، سید علیرضا حائری از اعضای جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در اردیبهشت ۱۳۹۸ش ریاست مؤسسه را برعهده گرفت. وی در ۲۷ تیر سال ۱۳۹۸ش بر اثر بیماری درگذشت[۴] و در مرداد ۱۳۹۸ش، حسن نظری شاهرودی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، از سوی سید علی خامنه‌ای به ریاست این مجموعه منصوب شد.[۵]
این مؤسسه در کنار گلزار شهدای علی بن جعفر در قم قرار دارد.[۶]
اهداف
مهم‌ترین اهداف و وظایف مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی براساس اساسنامه آن از این قرار است:
- تدوین مجموعه کامل (دایره المعارف) در همه ابواب و انظار و مؤلفات فقهای شیعه.
- تحقیق و تدوین موضوعات مرتبط با فقه شیعه از قبیل تاریخ فقه اسلام، فقه مقارن، مباحث اقتصاد اسلام، مسائل مستحدثه و تهیه قاموس فقهی.
- تحقیق، چاپ و نشر منابع مهم فقهی.
- انتشار مجلات تخصصی در زمینه‌های فقهی و مطابق با نیازهای روز جامعه اسلامی.
- انتشار کتب و مقالات به زبان‌های رایج دنیا به منظور معرفی مذهب شیعه.[۷]
.png)
فعالیت‌ها و آثار
فعالیت‌های مؤسسه دایره المعارف فقه اسلامی را این‌گونه برشمرده شده است:
- تدوین دایره المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع). هدف از تدوین این دایره المعارف، گردآوری مطالب پراکنده فقهی با ترتیبی ویژه به منظور دستیابی متخصصان و غیرمتخصصان گفته شده است.
- تشکیل مرکز اسلامی تحقیقات الغدیر به منظور دفاع از تشیع. این مرکز آثار متعددی تألیف و به چاپ رسانده است از جمله تصحیح و تحقیق کتاب الغدیر در دوارده مجلد.
- انتشار مجله فقه اهل بیت(ع) به دو زبان فارسی و عربی.
- پٰٰژوهش‌های فارسی که نشر و احیاء آثار گران‌سنگ شیعه و نیز تدوین فرهنگ اصطلاحات فقهی را برعهده دارد.[۸]
این مؤسسه بیش از ده‌ها اثر، تألیف و تحقیق و منتشر کرده است که برخی از آنها عبارتند از:
- فرهنگ فقه فارسی (۶ جلد)،
- موسوعة الفقه الاسلامی (۵۴ جلد)،
- موسوعة الفقه الاسلامی المقارن (۴۲ جلد)،
- موسوعة الغدیر (۱۴ جلد)،
- المعجم الفقهی لکتب الشیخ الطوسی (۶ جلد)،[۹]
- دانشنامه آثار فقهی شیعه،
- معجم فقه الجواهر،
- التشیع؛ نشاته و معالمه،
- نشأة التشیع و الشیعة،
- مفهوم التقیة فی الفکر الاسلامی،
- مفهوم البداء فی الفکر الاسلامی،
- ابن تیمیة؛ حیاته و عقائده،
- لماذا أنا شیعی،
- ابن تیمیة فی صورته الحقیقیة،
- الوهابیة فی صورته الحقیقیة،
- علی خطی اهل البیت(ع)،
- فدک فی التاریخ،
- الامامة و اهل البیت(ع)،
- بحث حول المهدی(ع)،
- الاجتهاد و التقلید،
- بحوث فی العلم الاصول،
- مذهب الامامیة،
- عید غدیر در اسلام،
- منتخب فضائل النبی و اهل بیته،
- دراسة فی سیرة النبویة،
- الوجیز فی الامامة و الولایة.[۱۰]
پانویس
- ↑ «گزارش‌ها: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، ص۴۱.
- ↑ «مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، وبگاه معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه.
- ↑ «گزارش‌ها: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، ص۳۸.
- ↑ «مختصری از زندگی‌نامه آیت الله سید علیرضا حائری»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
- ↑ «انتصاب رئیس مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آِت‌الله خامنه‌ای.
- ↑ «آدرس مؤسسه»، وبگاه مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
- ↑ «درباره مؤسسه»، وبگاه مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت.
- ↑ «گزارش‌ها: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، ص۳۸-۴۰.
- ↑ «کتابخانه دیجیتال»، وبگاه مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع).
- ↑ «گزارش‌ها: مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، ص۴۰ و ۴۱.
منابع
- «انتصاب رئیس مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، تاریخ بازدید: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «درباره مؤسسه»، وبگاه مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت، تاریخ بازدید: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «کتابخانه دیجیتال»، وبگاه مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)، تاریخ بازدید: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «گزارش‌ها: مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، مجله فرهنگ کوثر، شماره ۱۳، فروردین ۱۳۷۷ش.
- «مختصری از زندگی‌نامه آیت الله سید علیرضا حائری»، وبگاه جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، تاریخ بازدید: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت(ع)»، وبگاه معاونت پژوهش حوزه‌های علمیه، تاریخ بازدید: ۱۶ شهریور ۱۳۹۹ش.